Resume
Samenvatting psychologie
- Cours
- Psychologie
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting lesnotities prof Anja Van den Broeck
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Deel 0: Inleiding psychologieExamen: Meerkeuzevragen: er is geen correctie: alles invullen dus!!!
Wanneer zijn we niet zo rationeel?
- Kledij kopen in plaats van te sparen
- Ongezonde snacks kopen
- Naar school of in bed blijven liggen
- Impulsieve beslissingen
- Keuze van het ontbijt
- Etc.
Twee topics: Keuzegedrag en motivatie. We gaan telkens in op hoe rationeel zijn wij?
Wanneer we vertrekken van de klassieke economie dan zouden we ervan uitgaan dat wij “homo-
economici” zijn. Het idee is dus vanuit de klassieke economie dat mensen rationele wezens zijn en
dat ze rationele beslissingen maken. Bijvoorbeeld als je keuze maakt om jas te kopen of niet, dan kan
je heel goed voor jezelf bedenken wat je doelen zijn: gezond kleden, goed voor de dag komen, geld
sparen,… Volgens rationele keuzetheorie weet je heel goed wat je doel is. Je kan dat ook je gedrag
gaan evalueren op basis van het belang van die doelen en die opties rangschikken. Dus als je geld
sparen veel belangrijker vindt dan er trendy uitzien, dan kan je heel goed je opties (geen jas kopen,
deze jas kopen, een andere kopen) gaan rangschikken. Dan heb je helemaal geen probleem om het
beste te gaan kiezen. Het is gewoon een hiërarchie maken en nummer 1 eruit kiezen.
Je gaat dan achteraf ook evalueren of dat de beste keuze is dat je gemaakt hebt of toch beter iets
anders gedaan. Achterafevaluatie zodat je volgende keer niet dezelfde fout zou maken of juist het
zelfde goede gedrag zou hebben.
Is dat altijd zo? Nee want we kopen wel eens kleren die we niet nodig hebben of gewoonweg niet in
lijn zijn met onze doelen.
Er zijn twee perspectieven:
1. Een aanklacht tegen het idee dat wij rationele beslissingen zouden maken. Dat heeft ze
gebaseerd op het werk van Dan Ariely. Hij stelt dat ons niet-relationeel gedrag wel voorspelbaar
kan zijn. Dus we kunnen nog wel altijd mensen hun gedrag gaan begrijpen, verklaren en zelfs
beïnvloeden omdat het wel voorspelbaar is. We moeten alleen rekening houden met dat het
niet-rationeel is. Behavioral economics vormt dus het eerste deel van rationeel keuzeproces. We
zijn geen homo-economici, we zijn allemaal geplaagd door behavioral economics.
2. Paradox of choice. Gaat er over dat mensen heel graag keuzes willen. Maar hoewel dat wij het
leuk vinden om veel keuzes te hebben en denken dat we daar beter van worden in termen van
gelukkiger en meer tevreden, blijkt dat niet te kloppen. Wij worden daar niet beter van. Wij gaan
niet gelukkiger zijn met keuzes als we te veel keuze hebben. Als we uit veel keuzes moeten
kiezen dan gaat er vooral verlamming/paralysis optreden. Dan weten we niet goed meer wat
doen en dan kiezen we zelfs niet.
Vb. confituurpotjes. Als we keuze hebben tussen 24 verschillende soorten smaken in de
winkel Versus 6 soorten smaken. Als we mogen proeven van die 6 zullen we effectief daar
een van kopen.
Veel keuze zorgt er ook voor dat we minder content zijn met de keuze die we gemaakt hebben. Want
we hebben zo veel opties die we niet hebben gekozen.
,Waarom werkt keuze verlammend en zorgt er eigenlijk voor dat we niet gelukkig zijn? Hoe meer
keuze dat we hebben, hoe meer we ook de verwachting hebben dat we keuzes kunnen gaan
optimaliseren. Hoe meer ik kan swipen op tinder, hoe meer ik verwacht dat prince charming ertussen
zit. Als we 100 kandidaten hebben en we kunnen er maar 1 kiezen, dan laten we er 99 staan.
Opnieuw 99 opties die we niet gekozen hebben, misschien was er dan wel een betere dan die dat ik
nu heb. Het feit dat te veel keuzes hebben verlammend werkt en ons slechtgezind maakt over de
keuze die we dan hebben gemaakt, heeft grote repercuties op individueel vlak, management vlak en
maatschappelijk vlak.
- Individueel vlak: wordt je nog meer ontevreden wanneer je aan maximalisatie doet. Meer
daarover in specifiek hoofdstuk.
- Management vlak: wat is gevolg in organisatie?
- Maatschappelijke gevolgen: gaat wat in tegen het idee van the American dream. Dat we
denken dat we alles kunnen bereiken maar wanneer dat niet lukt leggen we de schuld bij het
individu zelf en dat heeft heel grote maatschappelijke gevolgen
Het hoofdstuk rond motivatie gaat verder op hetzelfde: we gaan kijken naar wat is rationeel? Hoe
moeten we gaan motiveren als mensen perfect rationeel zouden zijn en hoe kunnen we mensen die
niet perfect rationeel zijn motiveren?
Daarbij vertrekken we uit agency-theory Versus Sterwardship theory
Bij agency theory gaan we ervan uit dat mensen allemaal egoïstisch zijn. Je hebt een principle (vb.
werkgever) die een doel wil gaan nastreven met behulp van een agent (Vb. werknemer). Voor uw
eigen zaak gaan is een zeer rationeel gedrag. Onze agent is dus een beetje weerbarstig om zich in te
zetten voor het collectieve doel van de werkgever. Wat moet de werkgever gaan doen om
werknemer toch te motiveren? Stokken en wortels: als ik mijn werk niet doe, dan kan je ontslagen
worden want je werkt niet meer voor doel. Of als je net goed werkt promotie geven. Dus de
principaal gaat straffen en belonen opdat het gemeenschappelijke doel gerealiseerd wordt en de
agent er ook achter staat. Door te straffen en belonen zorgt werkgever ervoor dat het ook het doel
wordt van de werknemer. Met straffen en belonen maak je een allignemt, een overeenkomst tussen
principaal en agent.
Wij volgen nu de live les via Skype. Volgen wij deze les omdat wij anders gestraft worden met een
moeilijker examen of net beloond met een examenvraag? Nee, wij zijn nieuwsgierig naar de lessen.
M.a.w. zijn wij niet zo egoïstisch.
Stewardship theory redeneert uit dat perspectief; redeneert vanuit het idee dat stewards doelen
hebben, maar zich eigenlijk ook inschrijven in de ruimere doelen van een werkgever en wil daaraan
bijdragen. Zelfs als er geen beloningen zijn.
Bijvoorbeeld een prof kan maar 3x promotie krijgen. Daarvoor komt je niet iedere ochtend uit je bed,
dat inspireert niet om al dat werk uit te voeren. Het is omdat je echt gelooft in je rol als prof om les
te geven.
Of je nu gelooft in agency of stewardship theory, dat heeft heel grote implicaties naar hoe je mensen
gaat motiveren.
“What you think is what you get”. Als jij als principaal een agent moet gaan controleren en hun
gedrag gaat boetseren door straffen en belonen te gebruiken, dat gaat dat werken. Werknemers
zullen doen wat jij zegt (afhankelijk van hoe sterk beloningen en straffen zijn). Je kan menselijk
gedrag heel erg gaan sturen. Wat mag je dan niet verwachten? Dan mensen creatief, innovatief zijn.
Want je wordt allen gestraft en beloond voor het gedrag dat de principaal dan wel of niet wilt. Je zal
2
,als agent zitten wachten op volgende order om iets uit te voeren, beloning krijgen, en weer wachten.
Dus als dat is wat je wil in een organisatie, dan kan dat perfect.
Heel wat bedrijven doen dat ook zo. Bijvoorbeeld klassieke callcenters We merken daar echter een
paar nadelen; mensen vertrekken, burn-out, klanten zijn niet tevreden…
Paar callcenters gaan over naar stewardship theory en gaan dus bijvoorbeeld de agents naast het
normale cripts wat ruimte geven om aantal beslissingen te nemen, ze beetje autonomie geven. Men
merkt dat in zo een omgevingen mensen meer gemotiveerd zijn en dat de resultaten daar ook beter
zijn. Mensen zijn meer tevreden, ze blijven langer en produceren/verkopen meer, hogere
klantentevredenheid. Waarom? Omdat je in zo een kader mensen meer als mensen gaat behandelen
en minder als machines die je moet besturen. Je gaat ervan uit dat mensen zelf gemotiveerd zijn en
ga je hen de context geven om die motivatie ook om te zetten in gedrag.
M.a.w. als je agency theory gaat toepassen, dan ga je heel erg werken op basis van de principes van
operante conditionering (Zie video 1 van slide). Jij kan werknemers allerlei gedrag laten stellen om
effectief uw doel te bereiken.
Als we die operante conditionering, die agency theory gaan toepassen op prestatiebeloningen; zie
video 2 van op slide.
Het toepassen vand ie principes in de praktijk en de aandachtspunten die daarbij naar voor komen
geven eigenlijk mee voeding aan een andere theorie: de zelfdeterminatietheorie. Die gaat ervan uit
dat in lijnen met stewardship theory mensen willen groeien en zich willen ontwikkelen, dat is die
meta-theory.
In verder filmpjes zullen we ook de verschillende vormen van motivatie zien. Ook gaan we zien waar
die motivationele energie vandaag komt, wat zijn de basic needs? Wat zijn de psychologische
basisbehoeften waaraan je best tegemoet komt opdat je goed zou functioneren binnen een
organisatie en het leven in het algemeen.
3
, Deel 1: Keuze
Dit schema gaat dieper in op hoe we naar keuzes
kijken. We vergelijken het rationale
keuzeproces met twee percpectieven die
grote vraagtekens plaatsen bij het idee
dat we op een heel ratonele manier
zouden kiezen.
Het eerste deel gaat over behavioral economics. Dat stelt dat we niet zo rationeel denken als we
zouden verwachten.
Het tweede stuk gaat over the paradox of choice en behandelt het idee dat we niet beter worden van
als te veel keuzes hebben. Te veel keuzes hebben wekt verlamming on onvrede in te hand want hoe
meer keuzes we hebben hoe meer verwachten we gaan hebben naar het product dat we uiteindelijk
kiezen. En als we dan iets gekozen hebben, dan kijken we naar al die opties die we niet hebben
kunnen kiezen, en dat voelt aan als een verlies.
Dat heft consequenties op individueel, management en maatschappelijk vlak.
1. Inleiding
Keuzes zijn alomtegenwoordig: het kan gaan om grote of kleine keuzes. Stel dat we kijken naar de
kleine en je hebt zin in iets zoet om te drinken. Stel je bent Coca-Cola fan, dus dan is je keuze als vrij
beperkt. Maar voor welke cola ga je dan?
Welke grote keuzes heb je gemaakt in het leven? Partner, woning, school, uiterlijk
Wij vinden keuzes doorgaans belangrijk. We gaan ervan uit van de bijdrage tot individueel welzijn en
tot welzijn van de maatschappij.
Thomas Jefferson: “Freedom is the right to choose: the right to create for oneself the alternatives of
choice. Without the possibility of choice, and the excercise of choice, a man is not a man but a
member, and instrument, a thing.” het feit dat we keuzes kunnen maken bepaalt dus dat we
fundamenteel menselijk zijn volgens hem. Keuzes hebben is echt belangrijk om ons leven vorm te
geven en om daar echt gelukkig van te worden.
Ook op maatschappelijk vlak gaan we ervan uit dat wij in het Westen waarin we heel veel keuzes
hebben en gelukkiger zijn dan in maatschappijen waar keuze veel minder evident is, maar de vraag
kan gesteld worden of we dat echt wel zo veel beter worden van zoveel keuzes te hebben
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Juliedeschrijvere. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80364 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans