Resume
Samenvatting MEMO Geschiedenis vwo Hoofdstuk 14 Europa en de wereld na 1989
- Cours
- Type
- Book
Samenvatting van hoofdstuk 14 Europa en de wereld na 1989 van het boek MEMO geschiedenis.
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Plus de résumés pour
-
Memo geschiedenis samenvatting 5vwo hoofstuk 9+10
-
Samenvatting geschiedenis h11 leven in een massasamenleving
-
Geschiedenis samenvatting h12 de Tweede Wereldoorlog
Vendeur
S'abonnerfamkeoortwijn
Avis reçus
Aperçu du contenu
GeschiedenisHoofdstuk 14 Europa en de wereld na 1989
§14.1 Naar een nieuwe wereldorde
De ondergang van het communisme
Problemen in de Sovjet-Unie
- Jaren 80: SU problemen, geen economische groei meer & bankroet tastten
geloofwaardigheid van communisme onder bevolking aan.
- Vernieuwing in politieke systeem vrijwel onmogelijk.
- Vanaf 1985 maatregelen door Gorbatsjov om communisme overeind te houden:
Glasnost (persoonlijke vrijheid en openheid).
Perestrojka (meer marktwerking).
Toenadering tot Westen om wapenwedloop te beëindigen en einde te maken aan
gewelddadige overheersing van satellietstaten in Oostblok.
Communistische ideologie en eenpartijstelsel verloren geloofwaardigheid.
Het einde van het communisme
- Ander probleem: sociale onrust in Oost-EUR.
- Jaren 80: in veel Oostbloklanden verzet tegen communistische dictatuur en roep om
democratie (vooral PO en HO).
- November 1989: val van Berlijnse Muur, plotselinge besluit van DDR om vrij verkeer
tussen BDR en DDR toe te staan.
Ondergang DDR: binnen één jaar land herenigd.
- 1991: SU opgeheven en Koude Oorlog voorbij.
Gevolgen in de voormalige Sovjet-Unie
- Grootste deelstaat RUS werd gezien als opvolger van SU.
- Boris Jeltsin (1e democratisch gekozen president RUS) moest politieke systeem
veranderen en vastgelopen economie hervormen.
Soort kapitalistische economie, ten koste van gewone Russen.
- Andere voormalige Sovjetrepublieken werden parlementaire democratieën en
zochten aansluiting bij EU of ontwikkelden tot autoritair geregeerde staten.
- Ook zorgden opkomende nationalistische gevoelens onder bevolking voor onrust en
conflicten soms revolutie en burgeroorlog.
Gevolgen in Oost-Europa
- Landen in O-EUR liberaliseerden economie en voerden parlementaire democratie in.
- Inwoners grepen terug op nationalisme. Soms grote culturele verschillen nieuwe
spanningen.
- Vb.: Joegoslavië zelfstandige republiek sinds 1918 met verschillende
bevolkingsgroepen.
- Tussen 1991 en 2001: verscheidene deelrepublieken scheidden zich af
burgeroorlogen.
- VN stuurden vredestroepen voor bescherming, slaagden niet altijd in.
Gevolgen in het Westen
1. VS bleef als enige supermacht over, kreeg bijzondere verantwoordelijkheid als
‘politieagent van de wereld’.
2. NAVO richtte zich op beheersing van andere militaire conflicten (o.a. Joegoslavië en
Libië). Kenmerkend: Oostblokstaten traden ook toe tot bondgenootschap en later ook
Russische waarnemers.
, 3. DL herenigd, Bondsrepubliek groeide uit tot belangrijkste politieke en economische
macht in EUR. Bleef verborgen door geschiedenis.
Reactie RL: bewoners voelden zich gefrustreerd door verlies aan macht en gesterkt
door toenemende inkomsten uit olie en gas.
Onder Poetin stelde land zich krachtiger op. Vb.: inname Krim in 2014 en militaire
inmenging in oosten van OEK spanningen Oost en West namen weer toe.
De politieke islam
Een nieuw conflict?
- Islamitische strijdgroepen plegen geregeld aanslagen op westerse doelen en Westen
gebruikt militair geweld ter bestrijding van islamitische terreur.
- Van moslims neemt héél klein % deel aan gewapende strijd.
- Ook maken islamitische terreurgroepen slachtoffers onder moslims (Afrika en Azië)
en minder onder mensen in Westen.
Moslimfundamentalisme en politieke islam
- Spanningen tussen christelijke en islamitische wereld niet nieuw, wel nieuwe
wending:
- Vooral zichtbaar in opkomst moslimfundamentalisme. Fundamentalisten zijn
mensen die oorspronkelijke uitgangspunten van geloof zoveel mogelijk in praktijk
willen brengen.
- Botst vaak met moderne, seculiere overtuigingen uit Westen.
- Politieke islam: nastreven van samenleving waarin woord van Allah bepalend is
voor wetgeving en beleid.
Opkomst moslimfundamentalisme en politieke islam hangt samen met ontwikkelingen:
1. Dekolonisatie en Koude Oorlog in Midden-Oosten
- Koloniale machten droegen macht over aan lokale leiders. Meestal westers
georiënteerde nationalisten, niet erg geïnteresseerd in religie.
- Om positie te versterken zochten sommigen tijdens KO steun bij VS of SU.
- Door wegvallen van KO raakten westerse ideologieën (socialisme, communisme en
nationalisme) aantrekkingskracht in Midden-Oosten kwijt: veelal geassocieerd met
dictaturen.
- Steeds meer vestigden daarom hun hoop op islam.
2. Islamitisch verzet
- Succes van islamitisch verzet tegen westerse overheersing en lokale dictatuur.
- Al in 19e eeuw: sommige moslims streden vanuit religieuze opvattingen tegen
westerse kolonialisme.
- O.a. in NL-IN (vooral vanaf 1979) en de aanslag op Twin Towers (9/11).
- Sommigen in islamitische wereld zagen dit als overwinning.
3. Israël en de Palestijnen
- Stichting van staat Israël in 1948.
- Voor westerse landen logische stap voor thuisland Joden (na Holocaust).
- Volgens islamitische bevolking was verdrijving Palestijnen groot onrecht en daad
van kolonialisme.
- Conflict niet religieus geladen, maar toen het conflict langer bleef duren kwamen
religieus geïnspireerde verzetsgroepen op.
4. Instabiele regio’s
- Gewelddadige bemoeienis van grootmachten met Midden-Oosten en islamitisch
Afrika.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur famkeoortwijn. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
78075 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans