Angststoornissen, tics, Tourette
Tics en tourette -> horen nog bij het stuk van het vorige stuk: de neurocognitieve
ontwikkelingsstoornissen
TICS zijn:
- Plotsoptredende, snelle, herhaalde(salvo’s), niet-ritmische, onwillekeurige motorische
bewegingen of vocalisaties
o Onwillekeurig wil zeggen: niet aan de wil onderhevig, wil zeggen dat het niet
doelbewust is
o Soms is er een zekere controle: ze kunnen het een klein beetje tegenhouden of
uitstellen
- Tics verspreiden zich niet gelijk over het volledige lichaam, van boven naar beneden komen
ze minder en minder voor
o Voorkeur: aangezicht / hoofd / hals / schouders
o Mondspieren komen vaak voor, stembanden ook -> dit zijn de vocale tics
- Minder frequent: handen, middenrif, onderste ledematen
Enkelvoudige motorische tics (video)
- Jongetje heeft er geen last van en kan perfect blijven verder doen
- Is natuurlijk niet altijd zo, soms is er een behandeling nodig wanneer het functioneren in het
gedrag komt
TICS: INDELING
- Complex = meerdere spiergroepen tegelijk, lijkt doelgericht
- Onderscheid tussen tic en complexe tic komt er als een tic op een doelgerichte beweging
begint te lijken, of als de vocalisatie verkeerd geïnterpreteerd kan worden
- Enkelvoudig Motorisch
o Oogknipperen, grimassen, ogen wegdraaien, neus optrekken, hoofdschudden,
schouders optrekken, schokken, spieren aanspannen
o Buikspieren die samentrekken of het middenrif die samentrekt (dit is niet zichtbaar,
maar je voelt het wel)
o Bepaalde schokken in de armen of benen
, - Complex Motorisch
o Wrijven, aanraken van voorwerpen of personen, tikken, huppelbeweging, complexe
lichaamsbeweging, uitrekken, echopraxie, copropraxie
o Bewegingen die betekenisvol lijken te zijn
o Ook bv: spiegelbewegingen, iemand zijn beweging nadoen
o Copropraxie: obcene gebaren (middelvinger vb)
- Enkelvoudig Vocaal
o Piepen, schriel geluid, grommen, keelschrapen, knorren, kuchen
o Moeilijk onderscheid want de bovenstaande geluiden zouden ook foutief
geïnterpreteerd kunnen worden
- Complex Vocaal
o Kreten of woorden schreeuwen, scheldwoorden, schuttingtaal, echolalie (iemand
nazeggen), palilalie (meerdere keren hetzelfde woord na elkaar zeggen), coprolalie (=
gebruik van scheldwoorden of vieze praat, lasterlijke taal)
o Inhouden van woorden
TICS
Tics…
- Zijn gedeeltelijk onderdrukbaar, maar spanning stijgt dan bij het te lang inhouden
o Het is niet oneindig mogelijk
o Het vraagt een grote inspanning om de tics tegen te houden
o Trainen van dergelijke vaardigheid is wel nodig en handig, denk aan belangrijke
gebeurtenissen waar je later eens in kan terecht komen
- Worden soms door omgevingstriggers uitgelokt
o Denk aan het nazeggen of nadoen van iemand, er zijn bepaalde factoren in de
omgeving die dit gedrag dus kunnen uitlokken
Sensorische tics:
- Drang of neiging tot het opzoeken van een bepaalde sensatie, vb een zeker geluid willen
produceren, of een bepaald beeld willen zien
o Vb op de oogballen duwen op een bepaalde manier waardoor er een zeker
lichtspektakel te zien was
- Onwillekeurig bepaalde zintuiglijke sensatie opzoeken
o Visueel, tactiel, acoustisch, olfactorisch
Mentale tics:
- Intrusieve gedachten: in het hoofd voortdurend kleine intrusieve onderbrekingen van hun
gedachtestroom omdat er iets anders tussenkomt, zoals een tic
o Tijdens een gesprek opeens een geluidstic
Instrument om de ernst in kaart te brengen: yale global tic severity rating scale
- Aantal verschillende tics: één persoon kan er meerdere tegelijk hebben
- Frequentie
- Intensiteit: kan gaan van verdraagzaam, tot het beperken en tegengaan van het normale
functioneren
- Complexiteit: een spiertje vs volledige ledematen
- Interferentie met spreken of handelen