Samenvatting voor het vak rechtsfilosofie. De belangrijkste onderwerpen komen hierin aanbod in een duidelijke en overzichtelijke samenvatting.
Cijfer; 8.5
Rechtsfilosofie (boek: Mens & Mensenrechten), samenvatting alle relevante teksten voor de werkgroepen in vorm van flashcards ALS DOCUMENT (cijfer: 8).
Rechtsfilosofie (boek: Mens & Mensenrechten), samenvatting hoofdstuk 18 in vorm van flashcards ALS DOCUMENT (cijfer: 8).
Tout pour ce livre (30)
École, étude et sujet
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Rechtsgeleerdheid
Rechtsfilosofie (JUR1REFILO)
Tous les documents sur ce sujet (42)
Vendeur
S'abonner
farboudawa
Avis reçus
Aperçu du contenu
Samenvatting: Rechtsfilosofie
Week 1: Rechtsfilosofie en Mensenrechten
De vraag ‘wat is rechtsfilosofie’ kan beantwoorden worden aan de hand van de volgende
voorbeelden:
Kern van week 1:
Conceptueel/normatief
Je stelt een norm: dit is goed/fout.
Rechtspositivisme/natuurrecht denken
Rechtspositivisme: geen noodzakelijk, maar wel sociologisch verband
Natuurrecht: wel noodzakelijk verband tussen recht en moraal.
1.1: Loving v. Virginia (1967)
Bij Amerikaanse Supreme Court. Twee mensen reizen van hun woonplaats Virginia naar
Washington DC. 5 weken na hun huwelijk en terugreis, worden zij gearresteerd. Ze
worden veroordeeld tot 1 jaar cel.
De aanklacht was eenduidig: ‘Door in Washington DC te trouwen terwijl ze in Virginia
wonen, en het is niet toegestaan om te huwen met ander ras:’’ dit mocht niet in
Virginia, dus door in Washington DC te trouwen, verbreken ze deze regel omdat ze nog
in Virginia wonen.
Het koppel begint een zaak, ze dienen een motie in om oorspronkelijke vonnis teniet te
doen. Is het een schending van 14e amendement: ‘fundamentele principe van
gelijkheid’?
Rechter verdedigt wetgeving in Virginia. Rechter zegt: de God heeft de rassen
geschapen en heeft deze op afstandelijke continenten geplaatst, dus mengen is niet
toegestaan. Gescheiden zijn van rassen moet blijven gescheiden zijn volgens god.
Supreme Court: Gelijkheid is veel meer dan gelijke gevallen gelijk behandelen, het
betekent ook gelijkheid op basis van ras. Gelijkheid betekent ook gelijkwaardigheid,
ongeacht ras, politieke of religieuze overtuiging.
‘Wat is rechtsfilosofie’, eerste antwoord: Rechtsfilosofie draagt inzicht van een
conceptuele analyse. Rechtsfilosofie biedt analyse van juridische en politieke begrippen
en ideeën.
Socrates: Hoe definieer je concepten die je gebruikt, zoals moed, waarheid etc. ->
Burgers weten niet wat de belangrijke concepten zijn die ze gebruiken.
1.2: Speluncean Explorer
Fictief verhaal in Harvard Law Review.
Er zijn 4 verdachten, van een organisatie van god onderzoekers. Deze 4 mensen + Roger
Wetmore gingen een grot in, en een aardverschuiving treedt op, en er is geen weg naar
buiten.
, Ze willen contact krijgen met reddingsploeg. Na 32 dagen worden de 4 bevrijdt, Roger
Wetmore heeft het niet gered. Hoe kan het dat de 4 wel overleefd hebben?
Op de 20e dag kregen ze contact met reddingsploeg, en de mannen vragen ze zich hoe
ze verder kunnen leven, want hulp komt na 10 dagen. De 4 besluiten om Roger te
vermoorden en op te eten.
De 4 verschijnen bij Supreme Court en de doodstraf wordt uitgesproken.
De 5 rechters die besluiten, zijn niet unaniem. 2 zeggen dat het vonnis juist is, 2 zegt dat
vonnis juist was, en 1 onthoudt zich van het doen van een uitspraak.
Soortgelijke zaken:
o Regina v. Dudley & Stephens en U.S v. Holmes, zijn soort gelijke zaken:
o U.S. v. Holmes: 31 passagiers op het schip verdrinken. Een reddingsbootje zat vrij
vol, en er komt water in de bood. Holmes zegt dat als er een aantal uit bootje
gegooid te worden, dan overleven er tenminste een paar i.p.v dat niemand
overleeft.
o Regina v. Dudley & Stephens: Schip komt in storm terecht en vergaat, maar paar
mensen zitten in een bootje. In dat bootje zijn niet genoeg levensmiddelen. Ze
komen wel een klein tijdje vooruit. Na 20 dagen wordt het moeilijk... Dudley en
Stephens zeggen dat er een dobbelsteen gegooid moet worden om te kijken wie
mogen overleven. Parker is verzwakt en wordt om het leven gebracht.
Rechtbank zegt dat er sprake is van moord.
o ‘’We kunnen alleen overleven als iemand zijn leven opgeeft!’’ zeggen Holmes,
Dudley en Stephens.
Twee argumenten van Foster in Speluncean Explorer zaak:
o Voortbestaan van de samenleving: samen kunnen leven, is grondslag van positief
recht. In natuurtoestand geldt utilitaire calculus. Positieve recht probeert
samenleven mogelijk te maken. Voortbestaan van mannen in grot staat op het
spel. Foster zegt: als het samenleven niet gegarandeerd kan worden, vallen we
terug in een afweging: 4 tellen meer dan 1. Dus er is geen goede grondslag om
op veroordeling over te gaan.
o Kijken naar doel van strafrecht: mensen afschrikken. Strafrecht heeft hier geen
afschrikkende werking. ‘Jouw leven of het leven van een ander’ -> er is geen
afschrikkende werking. In die omstandig mag je dus niet tot veroordeling over
gaan.
1.3: Grudge Informer
Wat moet je doen met mensen die in tijden van oorlog uit wrok een andere aangeven voor
iets klein in de hoop daarmee verlost te worden:
Voorbeeld: vrouw gaf haar man aan omdat deze man iets negatiefs zij over Hitler. Dit deed
ze alleen omdat ze een affaire had en met de nieuwe man verder wilde gaan. Dit is niet
legitiem, dus na de oorlog werd ze beoordeeld.
Gustrav Radbruch, 1946:
Hij bespreekt een specifieke reële zaak van Grudge Informer cases.
, Mei 1946, veroordeling van Puttfarken: Hij geeft iemand aan, omdat hij tegen Hitler
presteerde in de oorlog. Deze aangegeven man word tijdens oorlog veroordeeld, en
Puttfarken wordt na oorlog veroordeeld. Hoe kan Puttfarken veroordeeld worden?
Want het geen van Gottig deed was verboden. Waarom is Puttfarken veroordeeld?
o Puttfarken had willens en wetens Gottig blootgesteld aan vervolging. Hij wist dat
als hij Gottig zou aanklagen, dat Gottig de doodstraf zou krijgen.
o Puttfarken wist dat het systeem waaraan hij Gottig blootstelde, geen systeem
had van minimale bescherming van verdachte.
o Lex Iniusta non ext lex? Is een onrechtvaardige wet, wel een wet?
o Radburch zegt: zijn er voorwaarde die tengronslag liggen aan het recht? Volgens
radburch zijn er 3 voorwaarde:
Rechtszekerheid: je moet als rechtssubject weten waar je staat
Doelgerichtheid: gericht op algemeen welzijn.
Rechtvaardigheid: Gelijkheid en gelijkwaardigheid
o Radbruch formule: bij die drie waarden mag er een balans worden gezocht en
die balans bevat twee delen; als de rechtszekerheid wordt gegarandeerd moet
het recht ook bestaan wanneer het onrechtvaardig en niet-doelgericht is. Als de
kloof tussen rechtvaardigheid en gelijkheid kan er eigenlijk van een wet geen
sprake zijn. Normaal omstandigheden is dit het belangrijks:
1. Normaal rechtszekerheid belangrijkst zijn
2. Rechtvaardigheid
3. Doelgericht
Als je weet dat er rechtssysteem niet voldoen aan het idee van gelijkheid en
gelijkwaardigheid kun je het geen recht meer noemen en zie je dat de eerste
twee waarden van plaats verwisselen:
1. Rechtvaardigheid
2. Rechtszekerheid
1.4: Rechtsfilosofie nu
1.4.1: Filosofie 1.4.2: Het recht
1.4.1: Filosofie
Nu betekent filosofie:
Theoretische aangelegenheid die zich bezighoudt met vraagstukken zoals die naar de
mogelijkheid van kennis en wetenschap.
Praktische aangelegenheid die zich bezighoudt met de mogelijkheid van het goede voor
de mens en voor de samenleving: Praktische filosofie: het goede van de mens als
privépersoon en als burger in de publieke sfeer -> heeft betrekking op rechtsfilosofie
Je kunt enkel een goed mens zijn als je deel uitmaakt van een goede samenleving. Plato
versterkt dit: je kunt enkel weten wat een goed mens is door naar een goede samenleving te
kijken. Het is een feit dat een goed en geslaagd leven leiden in belangrijke mate bepaald wordt
door het sociale milieu en de politieke samenleving waarbinnen hij geboren wordt.
, De rechtsfilosofie vraagt dus naar een moreel goede juridische inrichting van de samenleving.
Mensen zijn ‘ethische wezens’: we beoordelen onszelf en anderen moreel voortdurend.
De rechtsfilosofie articuleert vooral de waarden die in het recht altijd een rol spelen, zij is
descriptief.
Het gaat om morele opvattingen omtrent het recht te filteren, te ordenen en te onderzoeken.
Tegenwoordig zoekt men de waarden van het recht en het criterium om de rechtvaardigheid
om het recht te bepalen vaak in de mensenrechten.
Rechtsfilosofie streeft naar moreel goede juridische inrichting van de samenleving. Dus recht
bekijken vanuit een moreel en ethisch perspectief. Hangt dus nauw samen met praktische
filosofie en ethiek.
Rechtsfilosofie is descriptief en probeert te bepalen hoe het recht moet zijn. Dus niet
prescriptief, waarbij het recht alleen beschreven wordt.
1.4.2: Het recht
In het recht gaat het vaak om concrete conflicterende aanspraken, waarbij heel wat op het spel
staat. Hoe die conflicterende aanspraken worden opgelost heeft te maken met hoe men vindt
dat het recht moet worden begrepen. Het gaat behalve conflicterende aanspraken ook om
conflicterende waarden (bijv. wat is de juiste verhouding tussen wetgever en rechterlijke
macht?) Ten slotte gaat het soms ook nog om conflicten tussen wat het recht van mij als burger
verlangt en datgene wat ik van mijzelf als persoon eis: enerzijds plicht tot gehoorzaamheid aan
het recht (heteronomie) en anderzijds de wens om mijn morele oordeel te volgen (autonomie).
1.4.2.1: Positief recht
Positieve recht: het geheel van gestelde, regelende en afdwingbare regels dat binnen een
bepaald territorium geldt. Het positieve recht heeft drie problematische componenten:
1. Bevoegdheid: het stellen van het recht is geen willekeurige handeling, maar een
handeling die geschiedt door iemand of een instantie die daartoe bevoegd is. Op grond
waarvan is de huidige wetgever bevoegd - verwijzen naar eerdere wetgevers en
uiteindelijk de grondwetgever, maar waarom was die grondwetgever bevoegd? Heeft hij
zichzelf bevoegd verklaard? Volgt recht dan uit macht? Of op grond van
maatschappelijke aanvaarding? Hoe omvangrijk moet die maatschappelijke aanvaarding
zijn om een rechtsorde geldig te laten zijn?
2. Recht bestaat uit regels, uit algemene bepalingen die op de concrete gevallen moeten
worden toegepast. In de moderne samenleving bestaat er een taakverdeling. De
wetgever stelt de regels vast en delegeert bevoegdheid om die regels toe te passen aan
een rechterlijke macht. Deze heeft een zekere ruimte om regels te interpreteren, regels
– algemene termen, zaken waarover beslist moet worden – concreet. -> wat is echt
beslissend voor het recht: de regel of de toepassing?
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur farboudawa. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
