GESLAAGD 1STE ZIT: Samenvatting Staatsrecht TOT hoofdstuk 7
14 views 0 purchase
Course
Staatsrecht (B001495B)
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Dit is een samenvatting gemaakt doorheen dit academiejaar. Ik ben naar bijna alle lessen gegaan buiten de laatste. Ik ben er nu niet geraakt om mijn samenvatting volledig op tijd klaar te hebben, maar ik kan alvast deze hoofdstukken uploaden. Het boek zit er ook in verwerkt bij de meeste delen. OPG...
Samenvatting Staatsrecht 2023-2024
Prof. Mathieu Leloup
,Inleiding
- Werkdefini7e: Staatsrecht is het recht dat betrekking hee> op de rol en structuur van de
organen van de staat, de instelling en func7onering ervan, hun bevoegdheden, hun
verhouding tot elkaar en die tot de burgers.
“België is een meergelaagde, democra7sche rechtsstaat in Europa”
- België
§ België als staat (gevolgen: soeverein, verdragsbevoegdheid,…)
§ Interna7onale rechtsverantwoordelijkheid (verdragen: bv. EVRM)
§ Buitenlandse betrekkingen (art. 176 gw) (diplomaten, uitleveringen…)
§ Gewapende macht (art. 177 gw), leger met koning als hoofd
- Rechtsstaat
§ De staat is gebonden door het recht waarvan zij de toepassing verzekert (staat
staat niet boven het recht!)
§ Hiërarchie van de normen (bv. Uitvoerende macht mag niets doen dat ingaat
tegen de wet, de wetgever mag niets doen dat tegen de grondwet ingaat)
§ Rechtsbescherming: afdwingbaarheid
§ Tegen de wetgever (GwH) -> weDen toetsen aan de grondwet
§ Tegen het bestuur (RvS) -> bestuurlijke besluiten toetsen aan hogere
normen -> vernie7gen
§ Ona`ankelijke rechters: niet onder invloed van uitvoerende of wetgevende
macht
§ Fundamentele rechten en vrijheden (claims die wij als individu hebben tov
overheid)
§ Nega7eve rechten: overheid mag zich niet mengen in dit grondrecht
(woonst is onschendbaar, vrijheid van meningsui7ng, vrijheid van
betoging -> afweerrechten)
§ Posi7eve rechten: posi7eve stappen die overheid moet zeDen om jouw
rechten te vrijwaren (bv. COVID BE overheid moest onze gezondheid
beschermen, of bv recht op leven waarborgen door verbod op moord)
- Democra7sche (demos (volk) + cratos (macht))
§ “Parlementaire democra7e”
§ (vrije, geheime) Verkiezingen
§ Legaliteitsbeginsel: reac7e op Willem I -> basis bij formele parlementaire wet +
parlement beperkt bevoegdheid overhevelen aan UM (door besluitweDen Willem
I)
§ Parlementaire controle:
§ regering UM moet het vertrouwen hebben van parlement
, § Parlementaire onderzoekscommissies
- Meergelaagde (sinds 1970 deelstaten…)
§ Staatshervorming
§ Gemeenschappen en gewesten
§ Bevoegdheidsverdeling
§ Provincies en gemeenten
- In Europa
§ Europese unie
§ Raad van Europa: democra7e, rechtsstaat, mensenrechten -> EVRM
§ Mul7level cons7tu7onalism: niet enkel na7onale niveau!
§ Verhouding Belgisch (grondweDelijk) recht en interna7onaal/Europees recht
Wat ontbreekt volgens prof. Leloup?
“België is een meergelaagde, democra7sche rechtsstaat in Europa?”
- “grondwet”
ð “België is een grondweDelijke, meergelaagde, democra7sche rechtsstaat”
- Materiële vs. Formele grondwet
- Wijziging van de grondwet
Actualiteit 13/02
13/02 -> arrest EHRM ‘is een
decreet van 2017 in
overeenstemming is met vrijheid
van religie?’
- Kri7ek: religieuze organisa7es ->
ritueel
- Vreemd: wet door federale
wetgever uitgebracht gewijzigd kan worden door decreet? Uitgangspunt dat decreet wet
kan wijzigingen maar in 2016 is dierenwelzijn van de federale bevoegdheid naar de
gemeenschappen overgeheveld -> wel bevoegdheid om wet te wijzigen via decreet!
- Decreet toetsen aan grondrechten? -> dit decreet schendt vrijheid van godsdienst! GwH -
> schending? = rechtsbescherming
- GwH: aspect unierecht! -> 2009 bescherming van dieren van HvJ -> hoe moeten we
verordening 2009 toepassen op deze zaak?
- HvJ: verordening 2009 moet zus en zo geïnterpreteerd worden!
- GwH: maakt eindbeslissing na het antwoord prejudiciële vraag HvJ -> geen schending
vrijheid van religie!
- Hof in Straatsburg EHRM: stap hoger -> art. 9 EVRM! Geen schending!
ð Alle verschillende stukken haken in mekaar in! Elk woord en element kan terug komen!
Rechtsstaat, rechtsbescherming, meergelaagdheid… holis7sch!
, Deel 1 krachtlijnen
̶ Recht = Ra7oneel opgebouwd geheel van door de overheid uitgevaardigde en via
sanc7es afdwingbare normen die dienen tot organisa7e, handhaving of herstel van de
orde in de samenleving
Recht;
- Creeërt orde: niet het recht van sterkste, maar de sterkte van het recht
- Vertoont onderlinge samenhang. Systeem met een eigen begrippenkader, onderliggende
basiswaarden
- Kan worden afgedwongen =/ moraal, godsdiens7ge regels, afspraken binnen
familieverband
- Recht -> maatschappij (wisselwerking)
§ bv. Klimaatdecreet: boerenprotest -> reacie op decreet vanuit vlaamse gewest
§ abortuswet: maaschappelijke discussie abortustermijn
- privaatrecht: beheerst de situa7e van en de rela7es tussen par7culiere (rechts)personen
- publiekrecht: beheerst de situa7e van en de rela7es tussen overheid en par7culiere
rechtspersonen en overheden onderling
- onderscheid? Niet al6jd duidelijk
§ gerechtelijk recht -> beide?
Kernboodschap: België is een (grondwe>elijke) meergelaagde, democra6sche rechtsstaat in
Europa
1 De Belgische staat
1.1 Het ontstaan van staten
- Oorspronkelijk ontstaan: land claimen door te gaan wonen om plaatsen waar nog niets
was => kan niet meer! Alles is al ‘toegeëigend’
- Afgeleid ontstaan
§ (zelqeschikking) na dekolonisa7e: 20ste eeuw -> ona`ankelijk geworden van
koloniale heerser
§ Secessie: stuk land scheurt zich af van bestaand land (bv. Verschillen in taal) ->
MAAR Catalonië nog niet gelukt
§ Dismembra7o: 1 land valt uit een in 2 of meerdere landen (bv. Servië /
Montenegro, Tsjechië / Slovakije)
§ Fusie: 2 aparte landen worden 1 nieuw land (bv. West en oost Duitsland)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Merlemerel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.41. You're not tied to anything after your purchase.
