Samenvatting Chemie voor het 3de middelbaar (1ste leerjaar van de 2de graad). A-stroom. Zowel GO als Katholiek Onderwijs. Bevat een samenvatting en op het einde een verklarende woordenlijst van alle begrippen die aan bod kwamen. Gebaseerd op het boek Chemie Xpert.
3 gevarenklassen:
o Fysische gevaren: ontplofbaar, ontvlambaar, oxiderend,..
o Gevaren voor de gezondheid: giftig, kankerverwekkend,…
o Gevaren voor het milieu: giftig voor waterorganismen,…
Gevaar pictogrammen: witte ruit met rode rand (vroeger: zwart met oranje achtergrond)
Gevarenaanduidingen:
o H-zinnen: afkomstig van “hazard”, Engels voor “gevaar”. Deze beschrijven de risico’s van de
stof ifv de gevarenklasse en -categorie.
o P-zinnen: afkomstig van “precaution”, Engels voor “voorzorgsmaatregel”. Dit zijn de
veiligheidsvoorschriften voor het omgaan met stoffen.
Bunsenbrander:
o Robert Bunsen bedacht een manier om een niet-roetende vlam te creëren.
o Voor het ontsteken liet hij het gas mengen met lucht. De brander zorgt voortdurend voor het
aanzuigen en het afvoeren van lucht. Dit komt door de opening aan de zijkant die lucht en gas
mengt.
o Gastoever geregeld door gasregelaar luchttoevoer schouw blauwe ruisende vlam
(deze laat geen roetafzetting achter)
1. STOFFEN RONDOM ONS
Chemie omvat:
De samenstelling en de bouw van materie
De verandering in samenstelling en de bouw van materie
De E-wisseling die met de verandering gepaard gaat
Materie = verzamelnaam voor alle stoffen. Het omvat alles wat een massa heeft.
Chemie, 3e lj, 2u [Typ hier] Pagina 1 van 16
,Een voorwerp met voorwerpeigenschappen is opgebouwd uit één/meerdere stoffen met stofeigenchappen.
Direct waarneembare stofeigenschappen = stofeigenschappen die zintuiglijk waar te nemen zijn. Bvb:
uitzicht, aggregatietoestand, smaak, geur,…
Meetbare stofeigenschappen: te bepalen met meetinstrumenten. Bvb: kooktemperatuur,
smelttemperatuur, oplosbaarheid in water,…
Indeling van mengsels op basis van deeltjesgrootte:
Heterogeen mengsel = de bestanddelen zijn te onderscheiden met het blote oog.
o Grof mengsel = vaste stof opgelost in vaste stof. Bvb: zand met schelpen.
o Emulsie = bestaat uit fijne vloeistofdeeltjes in een andere vloeistof. Bvb: vinaigrette, water en
olie.
o Suspensie = bestaat uit fijne vaste deeltjes in een vloeistof. Bvb: smoothie.
o Nevel = vloeistof in gas. Bvb: deodorant.
o Rook = vast in gas. Bvb: schoorsteenrook.
o Schuim = gas in vloeistof. Bvb: badschuim.
Homogeen mengsel = je kan de bestanddelen niet onderscheiden met het blote oog.
o Oplossing = bestaat uit een vloeistof, vaste stof of een gas opgelost in een vloeistof. Bvb:
mineraalwater.
o Legering = bestaat uit een mengsel van metalen. Bvb: brons (=koper + tin).
o Gasmengsel = gas + gas. Bvb: lucht.
Colloïdale mengsels = sommige mengsels worden met het blote oog als homogeen ervaren, maar met
de microscoop merk je toch duidelijk een heterogeen karakter. Bvb: melk.
Volgens de hoeveelheid opgeloste stof, kan je oplossingen indelen in 3 groepen:
Onverzadigde oplossing: wanneer je minder dan de maximale hoeveelheid van de op te lossen stof in
het oplosmiddel doet.
Verzadigde oplossing: wanneer in een bepaald oplosmiddel de maximale hoeveelheid van de
opgeloste stof is opgelost.
Oververzadigde oplossing: in het oplosmiddel zit meer dan de maximale hoeveelheid op te lossen stof.
Koken en smelten zijn fysische verschijnselen. Er ontstaan geen nieuwe stoffen. Tijdens het koken of smelten
van een zuivere stof blijft de temperatuur constant = smelt/kooktemperatuur. Bvb: gedestilleerd water kookt
op 100°C en smelt op 0°C. Tijdens het koken of smelten van een mengsel verandert de temperatuur = kook/
smelttraject.
Toepassing: strooien van zout bij vriesweer: door het zout daalt de smelttemperatuur.
Chemie, 3e lj, 2u [Typ hier] Pagina 2 van 16
, Scheidingstechnieken:
Filtreren = scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in deeltjesgrootte. Bvb: koffiefilters,
sigarettenfilters, luchtfilter in fabrieken, waterfilter.
o Filtraat = is de vloeistof die door de filter gelopen is. Bvb: koffie, "zuiverder sigarettenrook",
"zuivere gassen", "zuiver water"
o Residu = de stof die achterblijft na filtreren of destilleren. Bvb: koffiedik, teer/nicotine, roet,
vuile partikels Extractie, extraheren
Extraheren = scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in oplosbaarheid.
Chromatografie = scheidingstechniek die gebaseerd is op het verschil in oplosbaarheid en
adsorptievermogen.
o Welke kleurstof adsorbeert het best door filtreerpapier ? De kleurstof die het slechtst oplost
en het best geadsorbeerd wordt, legt de kortste afstand af.
o Welke kleurstof adsorbeert het slechtst door filtreerpapier ? De kleurstof die het best oplost
in de loopvloeistof en het slechtst geadsorbeerd wordt door het papier, wordt over de
grootste afstand meegevoerd.
Belangrijk hierbij:
Absorberen Inwendig verschijnsel. De stof wordt in een andere opgenomen. Bvb: spons en water.
Adsorberen Uitwendig verschijnsel. Het vaste deeltje hecht zich aan het oppervlak van het
adsorptiemiddel vast. Bvb: kleurstofdeeltjes die zich aan het filtreerpapier hechten
Hoe komt het dat je homogene mengsels niet kan scheiden door middel van filtratie ? Er is geen
verschil in deeltjesgrootte.
Scheidingstechnieken Toepasbaar bij Steunt op verschil in Vb
Adsorberen Homogene + heterogene Adsorptievermogen Aquariumfilter,
mengsels sigarettenfilter
Chromatografie Homogene + heterogene Adsorptievermogen + Scheiden van kleurstof
mengsels oplosbaarheid uit voeding, stiften
Decanteren (met Homogene + heterogene Massadichtheid (stof Olie- en water
scheitrechter) mengsels met kleinere
massadichtheid drijft
bovenaan)
Destilleren Homogene + heterogene Kookpunt Wijn
mengsels
Extraheren Homogene mengsels Oplosbaarheid Koffie, thee, olie uit
noten, oliën uit bloemen
Filtreren heterogene mengsels Deeltjesgrootte Koffiegruis scheiden van
koffie, sigarettenfilter,
luchtfilter in
luchtreiniger
Kristalliseren Homogene mengsels Kookpunt Zout winnen uit
zeewater, suikerwater
kristalliseren
Chemie, 3e lj, 2u [Typ hier] Pagina 3 van 16
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller celinedevos21. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.47. You're not tied to anything after your purchase.
