Summary
Samenvatting Stad en Ruimte 2024
- Course
- Institution
De samenvatting bevat lesaantekeningen bij de powerpoints
[Show more]
Seller
Follow
liesherreman
Reviews received
Content preview
STAD EN RUIMTE 2024 Prof. Oosterlynck en Van WymeerschInhoudstabel
LES 1: De ruimtelijkheid van het sociale leven ........................................................................................ 4
Wat is ruimte? .................................................................................................................................... 4
Ruimte en sociologie .......................................................................................................................... 5
Spatial turn ......................................................................................................................................... 6
Sociale productie van ruimte .............................................................................................................. 6
Spatial turn ......................................................................................................................................... 8
Ruimte en sociologie vandaag ............................................................................................................ 9
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 10
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 10
LES 2: Stad, plaats en gemeenschapsvorming ...................................................................................... 11
Definitie ‘gemeenschap’ ................................................................................................................... 11
Evolutie in gemeenschapsstudies ..................................................................................................... 11
Aanleiding..................................................................................................................................... 11
Hoogtepunt gemeenschapsstudies (1940 – 1960)........................................................................ 12
De dood van de gemeenschapsstudies? (1970 – …) ..................................................................... 14
‘Gemeenschap’ in de stad ................................................................................................................ 14
Meerwaarde gemeenschapsstudie vandaag ? .................................................................................. 15
Case leefstraten Gent ....................................................................................................................... 16
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 17
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 17
LES 3: Dimensies van de sociale ruimte ................................................................................................ 18
Opeenvolgende ‘spatial turns’ .......................................................................................................... 18
Dimensies van de sociale ruimte: over territorium, plaats, schaal en netwerken ............................ 19
Plaats ............................................................................................................................................ 19
Territorium ................................................................................................................................... 20
(Geografische) schaal ................................................................................................................... 20
Netwerk ........................................................................................................................................ 21
Overkoepeld voorbeeld .................................................................................................................... 21
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 22
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 22
LES 4: Het platteland, een excursie in rurale sociologie ........................................................................ 23
Belang rurale sociologie ................................................................................................................... 23
Afbakening ‘platteland’ .................................................................................................................... 23
Samenvattend............................................................................................................................... 24
1
,STAD EN RUIMTE 2024 Prof. Oosterlynck en Van Wymeersch
Platteland als sociale ruimte ............................................................................................................. 24
Schaalvergroting – landbouw ....................................................................................................... 25
Schaalvergroting – voorzieningenstructuur .................................................................................. 26
Schaalvergroting lokaal bestuur ................................................................................................... 26
Vergrijzing op het platteland ........................................................................................................ 26
Naar een ander perspectief op dorpen ............................................................................................ 27
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 28
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 28
LES 5: Publieke, parochiale en private ruimte....................................................................................... 29
Private, parochiale en publieke ruimtes ........................................................................................... 29
Sociaal leven in publieke ruimtes ..................................................................................................... 30
Publieke ruimte en het publiek domein ........................................................................................... 32
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 33
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 33
LES 6: Natie- en staatsvorming ............................................................................................................. 34
Staten en naties als territoriale samenlevingsverbanden ................................................................. 34
Territoriale staten als bouwblok: wereldkaart .............................................................................. 34
Staten en naties ............................................................................................................................ 34
Ontstaan van staten ......................................................................................................................... 37
Ontstaan van naties .......................................................................................................................... 38
Hedendaags nationalisme ................................................................................................................ 40
Natiestaten ....................................................................................................................................... 40
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 41
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 41
LES 7: De staat in het wereldprobleem: de schaalproblematiek ........................................................... 42
Staat in wereldsysteem: een wereldsysteemanalyse perspectief ..................................................... 42
Sociale productie van schaal: de case van natie-staatsvorming........................................................ 45
Sociaaleconomische breuklijn ...................................................................................................... 46
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 49
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 49
LES 8: De heropleving van de stad als politieke actor ........................................................................... 50
Beperkingen van de nationale governance van armoede (in Europa) .............................................. 50
Armoede....................................................................................................................................... 50
Diversiteit ..................................................................................................................................... 50
Veranderende relaties tussen stad en staat ...................................................................................... 52
Stedelijke sociale structuren en stedelijk bestuur (governance) – Le Galès 2002 ......................... 52
2
,STAD EN RUIMTE 2024 Prof. Oosterlynck en Van Wymeersch
Zien als een stad ............................................................................................................................... 53
Rol van de burgermaatschappij (civil society) ............................................................................... 53
Plaatsgebonden regulerende strategieën ..................................................................................... 54
Conclusie .......................................................................................................................................... 54
LES 9: Globalisering .............................................................................................................................. 55
Inleidend .......................................................................................................................................... 55
Globalisering .................................................................................................................................... 55
Kenmerken globalisering .............................................................................................................. 56
Van alle tijden ? ............................................................................................................................ 57
Kanttekeningen ............................................................................................................................. 57
Politieke en sociale gevolgen van globalisering ................................................................................ 58
Winnaars en verliezers van globalisering? .................................................................................... 58
Verzwakking van de macht van de natiestaat? ............................................................................. 60
Globalisering en de stad ................................................................................................................... 61
Globalisering en verschillen TUSSEN steden ................................................................................. 61
Globalisering en ongelijkheid IN steden ....................................................................................... 62
Belangrijke thema’s en concepten .................................................................................................... 62
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 62
3
, STAD EN RUIMTE 2024 Prof. Oosterlynck en Van Wymeersch
LES 1: De ruimtelijkheid van het sociale leven
- Bestuderen hoe samenleven tussen mensen ruimtelijk georganiseerd is, met een bijzondere
focus op steden
- Verschillende geografische schalen: van pleinen en straten over wijken en steden tot
nationale staten en wereldeconomie
- Aan de hang van sociaal-ruimtelijke theorieën en concrete cases
Wat is ruimte?
Oefening
- Definitie
o Begrensd afgebakend gebied op een wereldkaart waar landen aangeduid worden
met grenzen
- Welke sociologische theorieën of concepten verwijzen naar ruimte ?
o Segregatie, verschillende klassen, groepen zijn niet toevallig geconcentreerd in
bepaalde ruimtes => vb. studentenwijken, arme er rijke buurten …
o Migratie, beweging van mensen over de ruimte heen, langdurig, geeft consequenties
o Urbanisatie => uitbreiding van steden
o Frontstage en backstage => andere soorten gedragingen en rollen, maar metaforisch
Ruimte ?
- Ruimte is datgene wat ‘gelijktijdige co-existentie’ mogelijk maakt
o Tegelijkertijd bestaan van verschillende trajecten
▪ Vb. iemand kan koffie aan het drinken zijn terwijl iemand anders les volgt
▪ Verschillende dingen kunnen gelijktijdig gebeuren zonder dat dat met elkaar
interfereert
- Traditionele visie: ruimte van fysieke wereld, voorgesteld door drie-dimensionele ‘Euclidische
ruimte’
o Scheiding ruimte (leeg) en substantie (die ruimte inneemt)
o Objecten en gebeurtenissen hebben positie en richting in drie-
dimensionele geometrische ruimte (ruimte karakteriseren)
o De traditionele visie is anders (visie in de fysica)
▪ De ruimte is drie-dimensioneel en leeg
▪ Je kan over ruimte spreken/ruimte karakteriseren zonder te
weten wat er leeft/afspeelt
- Sociologische visie: ruimte en substantie (alles wat gebeurd in de ruimte) niet scheiden;
zonder substantie heeft ruimte geen belichaming en effect (geen betekenis)
o Ruimte als product van relaties en interactie (voorbeeld: de wereld als dorp)
▪ Ruimte als een sociale verhouding, maatschappelijke verhouding
• Vb. in een aula: de aula is ontstaan doordat de studenten zijn gaan
zitten en de prof vooraan staat, moest dit omgekeerd zijn zou het een
volledig andere ruimte zijn <= op deze manier wordt de ruimte
belichaamd
• Ruimte wordt gemaakt doordat mensen weten waar hun plaats is =>
we positioneren ons ten opzichte van elkaar <= dat doen wij constant
(vb. als we in een gesprek willen gaan met iemand dan gaan
dichterbij elkaar staan en creëren een gespreksruimte)
▪ Ruimtes scheiden af en sluiten uit
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liesherreman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80364 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now