Volledige samenvatting van "Hoofdstuk 3 persoonlijke ruimte" van het vak Omgevingspsychologie/OPSY (1e jaar), gegeven door prof. dr. Gustaaf C. Cornelis.
De samenvatting is gemaakt uit het boek "Theorie Mens en Ruimte - Omgevingspsychologie" van de auteur A. Standaert en ook uit de slides op BB.
3. Persoonlijke ruimte
We zijn ons meestal niet bewust van onze afstand tot anderen, maar soms wel: persoonlijke
ruimte wordt duidelijk als anderen (volgens ons) te dicht staan, zoals in een overvolle lift.
3.1. Definities
3.1.1. Eerste benadering: het Sommermodel
Robert Sommer heeft de persoonlijke ruimte omschreven als ‘luchtbel rond het lichaam’:
een gebied met onzichtbare grenzen, waarin we geen indringers toelaten. Deze benadering
vertoont nogal wat tekorten:
• de persoonlijke ruimte is niet constant: ze varieert naargelang de omstandigheden;
• het gaat om een interpersoonlijke afstand, die enkel verschijnt bij interactie tussen
mensen;
• niet enkel de afstand speelt een rol: ook de hoek waaronder mensen t.o.v. elkaar
staan en het al dan niet hebben van oogcontact;
• het is een gradueel fenomeen en geen ‘alles-of-niets’.
3.1.2. Definitie
Persoonlijke ruimte: de geografische component van onze interpersoonlijke relaties.
Persoonlijke ruimte is een combinatie van afstand en de oriëntatiehoek.
3.1.3. Uitbreiding van het Sommermodel
De bovenstaande definitie kan uitgebreid worden met 3 vaststellingen.
1) persoonlijke ruimte is een draagbaar territorium;
2) persoonlijke ruimte is een mechanisme voor het regelen van de afstand;
3) persoonlijke ruimte is een communicatiemiddel.
1. Draagbaar territorium
Territorium: plaats waar we anderen al dan niet toelaten.
Een persoonlijke ruimte gaat met ons mee: het is draagbaar, het omringt ons en de grenzen
ervan zijn niet afgelijnd en gradueel.
Net zoals bij het territorium kunnen we ook indringing toelaten (knuffelen) en kan indringing
niet toegelaten zijn: accidenteel (opbotsen) of opzettelijk (overval).
2. Regelen van afstand
Bij dieren heeft de persoonlijke ruimte een biologische waarde: ze regelt fundamentele
processen zoals verzamelen van voedsel en paargedrag. Op bepaalde momenten is de
afstand nul (parende zeeleeuwen), op andere erg groot (wolven op de toendra).
Bij de mens is dit ook zo, er is bvb. een verschil in persoonlijke ruimte bij mensen die
we wel of niet kennen.
3. Persoonlijke ruimte als een communicatiemiddel
Persoonlijke ruimte laat toe om boodschappen te verzenden:
− de afstand zegt iets over de relatie die je wil;
− de afstand met anderen toont derden welke relatie het is.
1
, 3.2. Omvang van de persoonlijke ruimte
Vier afstanden – 8 gradaties:
3.2.1. De intieme afstand (0-45 cm)
• intiem – dicht (0-15cm)
− troosten, beschermen, worstelen, liefde, ...
− full contact / men is intiem;
− vreemden houden zich aan regels (sport), zo niet ontstaan sterke negatieve
gevoelens.
• intiem – ver (15-45cm)
− voor mensen met zeer goede relaties, zoals goede vrienden;
− typisch voor deze afstand is fluisteren.
3.2.2. De persoonlijke afstand (45-120 cm)
• persoonlijk – dicht (45-75cm)
− men is familiair, men staat op goede voet;
− normale afstand tot de partner, indien met andere persoon dan de partner, dan is
het verdacht;
− praatafstand tussen koppel en zeer goede vrienden;
• persoonlijk – ver (75-120cm)
− sociale afstand tussen vrienden en kennissen.
− vb. klasgenoten (die geen zeer goede vrienden zijn).
3.2.3. De sociale afstand (1.2-3.5 m)
• sociale afstand – dicht (1.2-2m)
− mensen die elkaar niet kennen (moeder van een vriend),
− vaak in winkels.
• sociale afstand – ver (2-3.5m)
− formele verkoopsituaties,
− er is geen vriendschap, zelfs geen poging daartoe (‘afstandelijkheid’),
− vb. twee vertegenwoordigers van organisatie.
Experiment ‘Touching Strangers’: er worden wildvreemden van straat geplukt en op afstand
nul van elkaar gezet. Allen zeggen dat er een bepaald intiem gevoel loskomt.
3.2.4. De publieke afstand (>3.5 m)
• publieke afstand – dicht (3.5-7m)
− bij groepen, vb. les aan groep van 30-40 mensen.
• publieke afstand – ver (>7m)
− wanneer we belangrijke publieke figuren ontmoeten (minister),
− er moet toelating gegeven worden om dichter te komen en om een conversatie te
laten beginnen.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sofiemees. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.78. You're not tied to anything after your purchase.
