Interieur in Context examen januari 21 - 22
Les 4: Architectuur in de Nederlanden van Romaans tot Classisicme
Syllabus:
Afbakening in tijd en ruimte van deze cursus
De architectuur van de lage landen of de Nederlanden, d.w.z. België, Nederland, Luxemburg en een deel
van Noord Frankrijk
Periode : 1000 tot 1800
ruimte: we bekijken vooral voorbeelden uit onze contreien (België, Nederland, N-Frankrijk) die we in een
context plaatsen .
- Aandacht voor terminologie in de bespreking (beschrijving) van de gebouwen (zie lexicon bij de
cursus) (zie termen op de slides)
- Aandacht voor constructie en technieken (werfmethodes, materialen en hun toepassing)
- Aandacht voor stijlkenmerken (overzicht van stijlen)
- Aandacht voor de gelaagdheid van de historische gebouwen
- Aandacht voor de stedenbouwkundige context van de architectuur
ROMAANSE ARCHITECTUUR I.
1 Kerkelijke architectuur
Syllabus
Voor de Nederlanden te situeren grosso modo in de 11de en de 12de eeuw. (Opgelet ! : in Frankrijk start de
gotiek al ca. 1140 (Saint-Denis, abdijkerk))
De kerkelijke overheid was de grootste opdrachtgever, de bisdommen en hun ‘territorium’ zijn bijgevolg van
grote invloed.
De romaanse architectuur is grotendeels anoniem, de namen van de bouwmeesters (=architecten) zijn niet
gekend, evenmin zijn er voor deze periode ontwerptekeningen tot ons gekomen.
Slechts weinig romaanse gebouwen zijn ongewijzigd (gaaf) bewaard.
Over de eeuwen heen zijn de gebouwen onderhevig geweest aan vandalisme (beeldenstorm), oorlogen en
rampen. Gebouwen werden heropgebouwd en ondergingen dan telkens aanpassingen. Dit veroorzaakt een
gelaagdheid die het beeld van de architectuur bepaalt.
Onze kennis van de architectuurgeschiedenis, onze inzichten over de architectuur uit het verleden bepalen
hoe we met die gebouwen vandaag omgaan.
Cursus
Kerk (bisdommen) = grootste opdrachtgever
Bestuurlijk <--> kerkelijk
Basiskenmerken:
- Anoniem
o Weinig bronnen
o Geen ontwerpen/ontwerptekeningen
o Geen architect bekend
o Architecten = bouwmeesters
96
, Interieur in Context examen januari 21 - 22
miniatuur – ca. 1100
stichting klooster echternacht
Sint-Gertrudis ca. 1900, Nijvel
= romaans
19e E: monumentenzorg onstaan
à gebouwen werden gerestoreerd, geïdealiseerd
à kapot door beeldenstorm
Enkele basisprincipes van de Romaanse (kerkelijke) architectuur:
Doelmatigheidsprincipe :
Syllabus
= Kosten en moeite sparen
- De bouwplek is gekozen omwille van de goede bereikbaarheid (langs
waterlopen). Dit gaat gepaard met de ontwikkeling van de stedelijke
kernen.
- De degelijkheid van de constructie (stevigheid) primeert op de esthetiek.
- Het architectonische primeert op het decoratieve (men is spaarzaam met
decoraties).
Cursus
= kost en moeite besparen
à water is nodig om steen te brengen naar
bouwplaats
- Materialen worden gerecupereerd
o Stenen van andere
bouwwerken gebruiken
Archeologisch onderzoek à
voorgeschiedenis
Stevigheid primeert op esthetiek
(versterkt karakter)
97
, Interieur in Context examen januari 21 - 22
Constructief
Boog
Syllabus
In de romaanse architectuur is de boog (halfcirkelvormige) als structuurelement en als vormelement van
kenmerkende betekenis. In het Duits spreekt men van “Rundbogenstil”.
De druk (het gewicht) van de overwelving wordt opgevangen door de dragende muren van de constructie. In
de romaanse periode zijn de muren massief om dat gewicht te kunnen opvangen. De doorbrekingen van de
muren – vensteropeningen – zijn in oppervlakte beperkt. Daar waar nodig worden muren verstevigd door
middel van steunberen.
Cursus
In de romaanse bouwkust is de boog als structuurelement en vormelement van kenmerkende betekenis
(rondboogstijl)
Celles, Saint-Hadelin 11e E
tongewelven
Bedoeling: grote oppervlakte: veel gewicht op gewelf
à neerwaartse druk/zijwaartse druk
è zijbeuken, steunberen (niet kruis-rib-gewelf!)
98
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Tinsel03. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.85. You're not tied to anything after your purchase.