Summary
Samenvatting boek - "onderwijs in een gekleurde samenleving"
- Course
- Institution
- Book
Duidelijk samenvatting van het volledige boek "onderwijs in een gekleurde samenleving'
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
EmmaP
Reviews received
Content preview
Onderwijs in een gekleurde samenlevingContents
1. Ten geleide...................................................................................................................................................3
1. Hoofdstuk I: Waar gaat het over?.................................................................................................................3
1.1. Etniciteit.................................................................................................................................................3
1.1.1. Nationale/regionale afkomst..........................................................................................................3
1.1.2. Moedertaal.....................................................................................................................................3
1.1.3. Religie.............................................................................................................................................4
1.1.4. Ras..................................................................................................................................................4
1.2. Wat met (multi)cultuur?........................................................................................................................4
1.3. Wat is identiteit?...................................................................................................................................5
2. Hoofdstuk II: De structuren van uitsluiting: het rad van ongelijkheid...........................................................6
2.1. Ongelijkheid van schoolprestaties.........................................................................................................6
2.1.1. It’s not the economy, stupid...........................................................................................................6
2.1.2. Kwaliteitsdaling...............................................................................................................................6
2.2. Segregatie..............................................................................................................................................6
2.3. Stereotypen...........................................................................................................................................7
2.4. Vooroordelen (prejudice/bias)...............................................................................................................7
2.5. Verwachtingen.......................................................................................................................................8
2.6. Discriminatie..........................................................................................................................................8
2.7. Racisme..................................................................................................................................................8
3. Hoofdstuk III: Cultuur en gemeenschap: het stuurwiel van emancipatie...................................................10
3.1. Ongelijkheid: 2 soorten verklaringen (die tegenover elkaar staan).....................................................10
3.1.1. Deficitverklaringen (achterstand).................................................................................................10
3.1.2. Systematische verklaringen (achterstelling).................................................................................10
3.1.3. Pierre Bourdieu: een synthese......................................................................................................11
3.2. De rol van intelligentie.........................................................................................................................12
3.2.1. Validiteit IQ...................................................................................................................................12
3.3. De rol van taal......................................................................................................................................12
3.3.1. Taalachterstandshypothese..........................................................................................................13
3.3.2. Taalontwikkeling en SES................................................................................................................13
3.3.3. Taalontwikkeling bij meertalige leerlingen...................................................................................13
3.3.4. Voordelen meertaligheid..............................................................................................................14
3.4. De rol van religie..................................................................................................................................14
3.4.1. Wat is Religiositeit?.......................................................................................................................15
3.4.2. Religiositeit en onderwijsuitkomsten............................................................................................15
3.4.3. Religieuze scholen en onderwijsuitkomsten.................................................................................15
, 3.4.4. Zijn islamitische scholen wenselijk................................................................................................16
3.5. Conclusie: gemeenschap aan stuurwiel van emancipatie....................................................................16
4. Hoofdstuk VI: Instituties voor verandering: beleid, school en gezin...........................................................17
4.1. Onderwijsbeleid: gelijke startkansen of gelijke uitkomsten?...............................................................17
4.1.1. Meritocratie (Gelijke startkansen)................................................................................................17
4.1.2. Egalitarisme (Gelijke uitkomsten).................................................................................................17
4.2. Schoolbeleid: omgaan met etnische diversiteit...................................................................................17
4.2.1. Assimilatieaanpak: terugdringen van etnische verschillen............................................................18
4.2.2. Kleurenblinde aanpak: negeren van verschillen...........................................................................18
4.2.3. Pluralismeaanpak: multiculturalisme en interculturalisme...........................................................20
4.3. Pluralisme in de schoolpraktijk............................................................................................................20
4.3.1. Dimensie 1: Integreren van diverse inhouden..............................................................................21
4.3.2. Dimensie 2: proces van kennisconstructie toelichten...................................................................22
4.3.3. Dimensie 3: vooroordelen terugdringen.......................................................................................22
4.3.4. Dimensie 4: streven naar een pedagogie van gelijkheid...............................................................23
4.3.5. Dimensie 5: empoweren van schoolcultuur en sociale structuur.................................................24
4.3.6. Benadering 1: de contributiebenadering......................................................................................24
4.3.7. Benadering 2: Additieve benadering.............................................................................................24
4.3.8. Benadering 3: de transformatieve benadering.............................................................................24
4.3.9. Benadering 4: de sociale-actiebenadering....................................................................................24
4.4. Taalontwikkeling binnen het gezin en de school.................................................................................25
4.4.1. Taalontwikkeling: een cyclus.........................................................................................................25
4.4.2. Input.............................................................................................................................................25
4.4.3. Feedback.......................................................................................................................................26
4.5. Schooltaalbeleid..................................................................................................................................27
4.5.1. Taalassimilatie: terugdringen van talige diversiteit.......................................................................27
4.5.2. Taal-laisser-faire: negeren van talige diversiteit...........................................................................27
4.5.3. Meertalig onderwijs: waarderen van talige diversiteit.................................................................28
4.6. Gezinstaalbeleid: meertalig opvoeden................................................................................................30
4.6.1. Route 1: OPOL (One Parent One Language)..................................................................................30
4.6.2. Route 2: MIXEN.............................................................................................................................30
4.6.3. Route 3: MT + MIXEN....................................................................................................................30
4.6.4. Route 4: NL + MIXEN.....................................................................................................................31
4.6.5. Route 5: ENKEL MT.......................................................................................................................31
,1. Ten geleide
Etnische diversiteit
Homogeniteit is een handicap
Superdiversiteit >< superhomogeniteit
Ook in het onderwijs een uitdaging
Nog veel foute stellingen: jonge kinderen discrimineren niet, zwarte scholen zijn minder goed,
racisme heeft slechte bedoelingen, leerkrachten zouden raciale verschillen het best negeren,
taakfouten zouden niet expliciet verbeterd moeten worden
1. Hoofdstuk I: Waar gaat het over?
Autochtone leerlingen: Vlaamse origine
1.1. Etniciteit
Welke leerlingen zijn etnisch?
Etnische verschillen kunnen zichtbaar zijn (uiterlijk) en ook onzichtbaar (SES)
Etniciteit: veronderstelde gemeenschappelijke afkomst van een groep mensen (specifieke
gemeenschappelijke afkomst of deze denken te hebben)
o Geldt niet enkel voor een minderheid maar ook de meerderheid heeft een etniciteit
o Beiden hebben een afkomst
o Dispensatie van etniciteit: autochtonen die zichzelf niet zien als drager van een etniciteit
Uiterlijke kenmerken worden naast land van herkomst en religie een belangrijk attribuut om
etniciteit af te bakenen
Etniciteit als multidimensionaal concept: gaat over alle kenmerken die groepen van mensen collectief
kunnen doorgeven
1.1.1. Nationale/regionale afkomst
= uit welke regio zijn mensen en/of hun grootouders afkomstig
Grootste etnisch-nationale groep: inboorlingen van België (= grootouders geboren in België)
Tweede grootste etnisch-nationale groep: Nederlanders
Migratie in de 20e eeuw: homogene achtergrond
Nieuwe migratie uit oorlogsgebieden: meer divers op SES en nationale regime
Superdiversiteit: door hoge aantallen van migranten en hun interne heterogeniteit (ook
hoogopgeleide mensen)
Majority-minority cities: meerderheid van mensen in de steden zijn gevormd door etnische
minderheden
Indicatoren van nationale origine: (1) nationaliteit, (2) geboorteland
(1) Is nationaliteit nog een indicatie van iemands nationale origine = vraag
o Want ‘vreemdelingen’ vragen de Belgische nationaliteit aan = naturalisatie
o Geen toevallige selectie → mensen met strafblad worden minder genaturaliseerd
o Vergelijken van mensen op basis van nationaliteit als criterium kan leiden tot verkeerde
conclusies
(2) Geboorteland voornamelijk gebruikt: 1 e, 2e en 3e generatie immigranten
o 1e: leerlingen geboren in het buitenland
o 2e: leerlingen geboren in België met minstens 1 ouder geboren in het buitenland
o 3e: Beide ouders geboren in België en 1 van grootouders geboren in het buitenland
o Maar ook problematisch: 4e generatie is moeilijk te registreren
1.1.2. Moedertaal
Ook wel gesproken over: etnolinguïstische groepen
Taal die we meekrijgen bepaalt hoe we ons identificeren en reguleren zelfs onze emoties
, Meerderheid: Nederlandstaligen; minderheid: Franstaligen
Anderstalige kinderen is aan het stijgen → zijn meertalige kinderen in wording
o Gelijktijdig tweetalig: Nederlands leren vanaf geboorte samen met moedertaal
o Opeenvolgend tweetalig: Nederlands leren vanaf kleuterschool
Problematisch: in onderwijsonderzoek wordt thuistaal als indicator van etniciteit gebruikt
o (1) verwarring tussen meertalige leerlingen van Belgische origine en meertalige leerlingen
met een migratieachtergrond → komen in dezelfde categorie ‘anderstaligen’ terecht, maar
hebben een heel verschillende etniciteit
o (2) Dit dichotome onderscheid (Anderstalig – Nederlandstalig) correspondeert nauwelijks
met de complexe werkelijkheid van meertaligheid (meestal wordt Nederlands binnen en
buiten hun gezin gebruikt)
1.1.3. Religie
Ook wel gesproken over etnisch-religieuze groepen
Sinds 9/11 Moslims aangezien als een etnische groep, de hoeveelheid is zwaar overschat en in
werkelijkheid maar 8% v/d bevolking
1.1.4. Ras
Ook wel gesproken over etnisch-raciale groepen
(1) een biologisch-genetisch afgebakende groep → tot na WOII
o Onmogelijk om op basis van biologische kenmerken rassen van mensen te onderscheiden
→ wordt tot op de dag van vandaag geloofd
o Genetische verschillen tussen 2 Afrikanen kunnen groter zijn dan tussen een Afrikaan en
een Europeaan
(2) ras als een sociale constructie
o Hedendaags: mensen die een groep vormen op basis van gelijkenissen in zichtbare
uiterlijke kenmerken (huidskleur, lichaamsbouw, vorm van ogen, stijl van haren)
o We stellen op basis van raciale kenmerken het verschil tussen groepen mensen (bv. de 2
klassen) → en dit is niet biologisch!
Ras zou gebruikt moeten worden als belangrijkste sociale constructie in onderzoeken
→ nu blind voor vormen van uitsluiting of identiteit die niet onder andere dimensies van etniciteit
vallen
Beseffen dat het sociale constructen zijn en er geen negatief waardeoordeel aan verbonden is
Terminologie voor de verschillende dimensies van etniciteit
Meerderheid Minderheid
Nationale origine Autochtonen/inboorlingen Immigranten / personen met een
migratieachtergrond
Moedertaal Nederlandstaligen Anderstaligen / taalminderheden /
Franstaligen / Turkstaligen
Religie Seculier / christenen Moslims /Joden / Boeddhisten
Ras Witte mensen Niet-witte mensen/ gekleurde mensen /
personen van kleur
1.2. Wat met (multi)cultuur?
In de volksmond: gelijkschakeling tussen multi-etnisch en multicultureel, MAAR
o Cultuur: gedeelde interpretatiekader bij een groep van mensen waaruit houdingen en
handelingen ontstaan
(1) groep van mensen
(2) die betekenissen/ een interpretatiekader delen
(3) hierdoor tot gelijkaardige houdingen en handelingen komen
, Verschillen
o (1) etnische achtergrond kan een bron zijn waaruit gedeelde betekenissen van mensen
ontstaan
De verschillende dimensies van etniciteit brengen een gedeeld interpretatiekader
met zich mee
Dingen hebben een andere symboliek
Interpretatiekader zorgt voor ander gedrag en houdingen tussen deze mensen
Ook andere dimensies kunnen bron voor gedeelde betekenissen zijn
Bv. Moedertaal: gemeenschappelijke interpretatie van wat er gezegd wordt
o (2) cultuur is een breder begrip dan etniciteit
Cultuur Gedeelde betekenissen van mensen kunnen andere bron dan etniciteit hebben
zoals: sociale klasse, gender, leeftijdscategorie,…
SK Et Le
n
Ook binnen een school subculturen: leerlingencultuur, lerarencultuur
DUS: als samenleving niet multi-etnisch zou zijn, zou ze nogsteeds multicultureel
zijn
o (3) Een gedeeld interpretatiekader leidt tot gelijkaardige houdingen en handelingen, maar
gelijkaardig betekent niet identiek
Interpretatievrijheid mogelijk dus eerder geeft cultuur een gedeeld repertoire
waaruit leden hun inspiratie halen
o (4) Niet alle dimensies van etniciteit zijn per definitie cultureel
Ras gaat minder samen met gedeelde interpretatiekaders
Etnische verschillen gaan vaak samen met culturele verschillen omdat een
gemeenschappelijke herkomst een bron kan zijn van een gemeenschappelijk
interpretatiekader
Etnisch-culturele groepen = wanneer het gaat over specifieke culturele dimensies van etniciteit
Etnisch-culturele minderheden = minderheidsgroepen gedefinieerd volgens een culturele invulling
1.3. Wat is identiteit?
= hetgeen waar mensen zich mee identificeren (bv. culturele of etnische achtergrond)
Ethische identiteit is slechts 1 dimensie van iemand zijn identiteit, ook genderidentificatie,
professionele identiteit, sociale klasse identificatie → DUS: meervoudige identiteiten
Masterstatus: wanneer 1 dimensie van hun identiteit alle andere dimensies overstemt
Etnische identiteit en mainstream identiteit zijn 2 verschillende dimensies
o 4 vormen van aanpassing van identiteit bij etnische minderheden
Assimilatie: identificatie met mainstream identiteit, geen identificatie met etnische
herkomst
Integratie/duale identiteit: identificatie met mainstream identiteit in combinatie
met identificatie met etnische herkomst = gewenste aanpassing
Separatie: identificatie met etnische herkomst, geen identificatie met mainstream
identiteit
Marginalisatie: geen identificatie met etnische herkomst, noch identificatie met de
mainstream identiteit
o Een vijfde vorm: individualisatie: uitdrukkelijk niet identificeren met een groep of identiteit
omdat met zich als een uniek individu ziet, men gelooft hier expliciet niet in groepen (><
marginalisatie)
Koppeltekenidentiteiten: wanneer de mate van etnische minderheidsidentificatie en de mate van
mainstream identificaties elkaar versterken (beide identiteiten versterken elkaar)
o Vormt een gedeelde nationale identiteit (bv. Afrikaan-Amerikaan, Aziaat-Amerikaan)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EmmaP. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77254 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now