Summary
Samenvatting sociologie lessen Walter Weyns
- Course
- Institution
Een samenvatting van het handboek, de slides plus extra notities van tijdens de lessen.
[Show more]
Seller
Follow
cleogene
Content preview
SociologieInhoudsopgave
1 Sociologische verbeelding........................................................................................................3
1.1 Het ‘sociologisch bewustzijn’ is tamelijk recent............................................................................3
1.2 De sociologische verbeelding ontstond in crisistijden..................................................................3
1.3 De twee ‘revoluties’......................................................................................................................5
1.4 Intermezzo: beleefde verandering................................................................................................7
1.5 Het sociaal probleem als bron van de sociologische benadering..................................................7
1.6 Wright Mills over sociologische verbeelding................................................................................7
1.7 Twee voorbeelden van sociologische verbeelding.......................................................................9
2 Cultuur....................................................................................................................................10
2.1 Het begrip cultuur.......................................................................................................................10
2.2 De menselijke soort en co-evolutie............................................................................................11
2.2.1 Evolutie................................................................................................................................11
2.2.2 Instincten.............................................................................................................................11
2.3 Sociale instituties........................................................................................................................12
2.4 Culturele diversiteit....................................................................................................................12
2.5 Culturele identiteit en etnocentrisme........................................................................................13
2.6 Culturele universalia...................................................................................................................13
2.7 Contact tussen culturen..............................................................................................................14
3 (Maatschappijtypes)...............................................................................................................14
4 Socialisatie..............................................................................................................................15
4.1 De mens als sociaal wezen..........................................................................................................15
4.2 Opvoedingspatronen..................................................................................................................15
4.3 De vroege ontwikkeling van het kind..........................................................................................16
4.4 Theorieën over de ontwikkeling van het kind.............................................................................17
4.4.1 Freud en de psychoanalyse..................................................................................................17
4.4.2 Het self volgens G.H. Mead..................................................................................................18
4.5 Socialiserende instituties............................................................................................................19
4.6 Secundaire socialisatie................................................................................................................20
4.7 Hersocialisatie en total institutions............................................................................................20
4.8 De levensloop.............................................................................................................................21
4.9 Overgangsrituelen.....................................................................................................................22
5 Sociale interactie....................................................................................................................23
1
, 5.1 De samenleving als interactie.....................................................................................................23
5.2 Hoe worden sociale interacties aangeknoopt en in stand gehouden?.......................................23
5.2.1 Etnomethodologie van Garfinkel.........................................................................................23
5.2.2 Dramaturgie van Goffman...................................................................................................25
5.2.3 Proxemics van Hall...............................................................................................................27
5.3 De sociale rol en de ‘dubbele contingentie’ van sociale interacties............................................27
5.4 Afhankelijkheidsrelaties en perverse effecten............................................................................29
6 Groepen en organisaties........................................................................................................31
6.1 Soorten vereniging......................................................................................................................31
6.2 Webers bureaucratiebegrip........................................................................................................34
7 Stratificatie en sociale klasse.................................................................................................37
7.1 Systemen van sociale stratificatie...............................................................................................37
7.1.1 Hoeveel sociale klassen?......................................................................................................40
7.1.2 Typering van sociale klasse..................................................................................................41
7.1.3 Beleving van sociale klassen................................................................................................41
7.2 Theorieën over sociale stratificatie.............................................................................................42
7.2.1 Karl Marx.............................................................................................................................42
7.2.2 Max Weber..........................................................................................................................43
7.2.3 De klassentheorie van Erik Olin Wright................................................................................43
7.2.4 Frank Parkin: sociale uitsluiting...........................................................................................43
7.2.5 Functionalistische theorie....................................................................................................43
7.3 Hardnekkigheid van klassenverschil...........................................................................................44
8 Deviantie................................................................................................................................45
8.1 Veranderingen in wijze van bestraffen.......................................................................................45
8.2 Sociogenese van de gevangenis..................................................................................................45
8.3 Biologische en psychologische theorieën van crimineel gedrag.................................................46
8.4 Maatschappij en misdaad: sociologische theorieën...................................................................47
2
,1 Sociologische verbeelding
1.1 Het ‘sociologisch bewustzijn’ is tamelijk recent
Astronomie = de oudste wetenschap (3000 jaar geleden bij Babylonische en Egyptische priesters).
We zien dat men zich eerst bezighield met wat het verst van ons is = de sterren
1. Eerste bekeek men de sterren (sterrenkundigen)
2. De dode natuur (natuurkundigen)
3. Levende natuur (biologen)
4. 17e eeuw => psychologie opduiken & later 18 e 19e eeuw ook sociologie
= gemakkelijker om verafgelegen zaken wetenschappelijk te benaderen – laat staan de mens zelf
= de psychologie onderzoekt het innerlijke van de mens MAAR de sociologie gaat nog een stapje
verder => onderzoekt de sociale voorwaarden waaronder men ‘mens’ wordt
Het heeft eeuwen geduurd voor men ‘de mens in zijn sociale omgeving’ kon zien als een onderwerp
van wetenschappelijke studie.
1.2 De sociologische verbeelding ontstond in crisistijden
In 1895 publiceerde The American Journal of Sociology zijn eerste nummer met een artikel ‘The era
of sociology’ van Albion Small:
“Moderne mensen zijn er zich meer dan vorige generaties van bewust dat hun lot afhangt
van het bestaan van andere mensen. (…) Hoe ze ook denken over de sociale banden tussen
mensen, niemand is ooit geconfronteerd geweest met het feit dat die banden bestaan.”
Zo begon het ‘tijdperk van de sociologie’, het besef liet even op zich wachten door:
1. Natuurlijke distantie ontbreekt
= de maatschappij zit in ons; wijzelf in wat we doen en laten, ‘maken’ de maatschappij en tegelijk
worden we door de maatschappij gemaakt
Taal; zelfs als we denken in onszelf zit er taal bij (= taal vormt het toegangsticket tot de
maatschappij & die zit in ons)
Menselijke geest = alles wat je denkt, ken je door de maatschappij dat is je aangeleerd ook
zelfs als je zegt ‘ik’ sluipt de maatschappij ertussen want zij erkent de betekenis aan het
woord ik
Menselijk lichaam = zelfs bij naar het toilet gaan worden we onder sociale druk geplaatst =>
we mogen/willen niet zomaar overal en wanneer onze ‘sluitspier’ openen
Getemde honger = wij creëren in de maatschappij een ritme om die honger te temmen = we
maken van eten een maatschappelijk en samen gevoel = socialiseren van de honger
=> moeilijk om een afstandelijke objectieve houding te nemen tegenover de samenleving omdat de
samenleving overal in ons zit
+ wij mensen maken niet gemakkelijk onszelf tot object van de wetenschap
3
, 2. Sociologie *ontluistert en wekt weerstand op (*bederven, neemt de schoonheid weg, gordijntje
open doen en eens kijken wat er achter zit)
Sociologische inzichten zijn vaak ontluisterend voor de onderzochte bevolkingsgroep;
Een objectieve benadering van het menselijk samenleving brengt de minder fraaie kanten
(waar de mensen over liegen, ook tegenover zichzelf) aan het licht
Vb. van ontluisterende satire en sociologische verbeelding = Montesquieu;
1721 ‘Lettres Persanes’ = hij beschreef de indrukken van twee Perzen op doorreis in Frankrijk -> ze
verbaasden zich over de eigenaardige levenswijze van de Fransen => Zo leerde hij de fransen naar hun
eigen leventje in Parijs en Versailles kijken alsof het vol vreemde gewoonten zat.
De l’esprit des lois = sociologisch hoofdwerk (toen nog geen sociologie eig.) = omkering van perspectief
(“bekijk jezelf door de bril van een ander”) + invloedrijke ideeën over scheiding der machten
= kon pas wanneer de democratie ontstond want sociologisch denken gaat samen met het leven
in een tolerante en democratische samenleving.
Het wekt ook weerstand op;
Volgens Pierre Bourdieu
“De sociale waarheid is zo krachtig dat ze kwetst, het is een waarheid waar mensen onder lijden. Ze
zien de waarheid liever niet onder ogen, en projecteren hun eigen lijden soms terug op de sociologen,
de boodschappers van die vervelende waarheid, alsof de sociologie zelf het probleem is.”
Vaak zijn het de machtigen of leden van een elite die zich hierdoor bedreigd voelen
Sociologie = subversief (ontwrichtend/ondermijnend) = sociologen geloven niet in de
‘officiële’ voorstelling van zaken maar enkel in wat hun onderzoek oplevert = wordt niet
getolereerd in traditionele maatschappijen
Sociologie kan enkel vooruitkomen uit een democratische samenleving, Buroway;
"Sociologie ontstaat met de burgermaatschappij en lost op als de burgermaatschappij zich terugtrekt."
Volgens Peter Berger is socioloog = ontdekkingsreiziger => de onbekende wereld die de
socioloog aan het licht brengt is dichterbij, het is de alledaagse wereld,… maar dan op een
manier belicht dat duidelijk wordt hoe deze echt in elkaar steken.
= kan verschillen van hoe ze schijnen te zijn (vb. Du Bois = de eerste zwarte Amerikaanse socioloog
die in 1903 ‘The sould of black folks’ publiceerde = grondleggende studie in het domein van de
sociologie van ongelijkheid en racisme, hij observeerde van ‘achter een gordijn’)
3. Het sociologisch bewustzijn wordt geprikkeld door crisis
= in 18de en 19de eeuw waren er in West – Europa en Noord – Amerika grote maatschappelijke
veranderingen
De mens werd bewust van ‘de sociale werkelijkheid’ omdat de sociale verhoudingen dooreen werden
geschud en de maatschappij als door en door problematisch werd ervaren.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cleogene. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80364 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now