HOOFDSTUK 1 ACTOREN BIJ HET PROCES VAN HANDELINGSPLANNING
Binnen de handelingsplanning is de opvoeder/begeleider slechts 1 schakel. De cliënt, de organisatie,
maar ook de maatschappij hebben rechtstreeks of onrechtstreeks invloed op dit proces en op elkaar
Helpen kunnen we allemaal: ja of nee? JA
Iedereen kan ‘iets’ doen, ook niet-hulpverleners
Gewone spontane dingen:
- Intuïtie
- Improviseren
- Associëren
- Nabootsen
= VOOR-METHODISCH HANDELEN
Helpen kunnen we allemaal: ja of nee? NEE
3 jaar studeren!
‘helpen’ is niet noodzakelijk ‘professioneel handelen’
Wanneer wordt mijn helpen ‘professioneel handelen’?
= METHODISCH HANDELEN
Helpen kunnen we allemaal: methodisch handelen
◦ Methodisch handelen vertrekt vanuit ondersteuningsbehoefte
◦ Ondersteuningsbehoefte verwijst naar:
- Het feit dat een persoon
- bepaalde noden of behoeften heeft
- die hij niet (zelfstandig) vervuld krijgt
- maar die mits extra ‘zorg’ of ‘ondersteuning’
- eventueel kunnen ‘verholpen’ worden.
◦ Helpen kunnen we allemaal: maar…
- Volstaan methodieken, vaardigheden en technieken?
Met andere woorden:
1. Wat is goed en zinvol?
2. Wat beïnvloedt de keuze voor bepaalde methode?
3. Is om het even welk resultaat goed?
4. Wanneer spreekt men van succes?
4 vragen waar een opvoeder-begeleider rekening moet houden
om aanvaardbare hulp te bieden
,Conclusie: beïnvloedende factoren
De manier waarop aan hulpverlening wordt gedaan (de hoe-en wat-vragen) kan grondig worden
beïnvloed (zowel in positieve als negatieve zin) door de verwachtingen en idealen (de waarom-en
waar naartoe-vragen) van de betrokkenen, hetzij individueel (door de hulpvrager en de
hulpverlener), hetzij collectief (door de hulpverlenende voorziening en de samenleving)
4 actoren:
Hulpverlening houdt meer in dan het toepassen van vaardigheden en technieken. Helpen omvat
meer dan een technisch-methodisch aanbod. Helpen is een proces met verschillende, vaak
diepmenselijke aspecten. Belangrijk is dat deze vragen en verwachtingen ook een invloed kunnen
hebben op het concrete verloop, op de keuze van technieken en middelen, en op het resultaat van
de hulpverlening
Men kan al deze verwachtingen schematiseren door de hulpverlening te bekijken vanuit 4
verschillende invalshoeken. Zo wordt de dagelijkse hulpverlening door 4 actoren beïnvloed: de
hulpvrager (microniveau), hulpverlener (microniveau), organisatie (mesoniveau) en samenleving
(macroniveau)
Elk van deze 4 actoren, zal naargelang zijn/haar eigen positie en afhankelijkheid van de eigen
ervaringen, de hulpverlening door een andere bril bekijken, er een andere betekenis en waarde aan
toekennen, en een andere invloed uitoefenen op het verloop en het resultaat ervan
,1) Door de bril van de hulpvrager (cliënstsysteem)
◦ Bekeken vanuit de hulpvrager is de hulpverlening door een dubbel spanningsveld getekend:
- Spanning tussen behoefte aan zelfrealisatie en een situatie van on-welzijn
- Spanning tussen behoefte aan zelfbepaling en de afhankelijkheid van de hulpverlening
Dit resulteert in vragen waar andere actoren in de hulpverlening zeker bij moeten
stilstaan (respect)
◦ Mensen die in hulpverlening terecht komen, hebben dikwijls al een hele geschiedenis achter de
rug. Op de ene of andere manier zitten ze daarin strop. Het mankeert hun aan voldoende
welbevinden op fysisch, materiaal, psychisch, relationeel, sociaal, cultureel of existentieel vlak
◦ Voor mensen die zich niet kunnen inpassen in de sociale organisatie of structuren van de
huidige samenleving, vormen de onzekerheid, sociale uitsluiting en/of eenzaamheid, naast
fundamentele financiële en materiële problemen, vaak de grootste nood
◦ Denk aan bejaarden, personen die zonder partner komen te vallen, die hun werk verliezen of
zonder werk zitten, personen die administratief over institutioneel moeilijk te plaatsen zijn,
bepaalde achtergestelde of kansarme buurten
◦ In al deze situaties is er geen reden om de persoon, die om hulp vraagt, niet of minder te
waarderen. Als persoon onderscheidt de hulpvrager zich zeker niet van anderen
◦ Elke hulpvrager kan aanspraak maken op het respect en waardering voor zijn/haar persoon en
rekenen op een erkenning van de eigen leefwereld
◦ De hulpvrager erkennen als persoon wil zeggen dat men hem/haar erkend als een voelend
en denkend mens. Het betekent dat men hem/haar benaderd als iemand die weet wat hij/zij
wil en waarom hij/zij dat wil, maar ook dat men de hulpvrager situeert in zijn/haar leefwereld,
waarin meestal ook een eigen cultuur heerst
◦ Tenslotte situeert men de hulpvrager binnen de diverse bindingen met zijn/haar gezin en
bredere maatschappelijke omgeving en erkend men het gewicht van deze bindingen en het
leven van de hulpvrager
◦ Het is niet omdat iemand zich in een positie van hulpvrager bevindt dat hij/zij niet meer voor
zichzelf zou kunnen denken en kiezen, of dat hij/zij niet meer zou kunnen voelen, of bindingen
aangaan en in de relaties treden
◦ Hoe ervaart de hulpvrager zijn/haar noodsituatie? Hoe schat hij/zij zijn positie in? Hoe staat
hij/zij tegenover de hulpverlener en dienst hulpverlenend aanbod? vragen waarmee de
hulpvrager zeker geconfronteerd wordt, en ook de overige factoren en de hulpverlening niet
onberoerd kunnen laten
, 2) Door de bril van de hulpverlener
◦ Hulpverlener voelt tweespalt (= verdeeldheid, spanningsveld) tussen individuele hulpvrager
en hulpverlenende organisatie
- Relatie met de individuele hulpvrager
Hulpverleners ‘verkopen’ of ‘schenken’ geen welzijn en geluk
Voorwaarden en omstandigheden, ontplooiingskansen creëren +
begeleiden op zijn zoektocht naar een beter leven
Asymmetrie in de relatie:
Afstandelijkheid vs inleven
Vrijwillig vs genoodzaakt
Hulpverlener zit in vertrouwenspositie en machtspositie (routine en
categoriseren)
- Relatie met de hulpverlenende organisatie
Eigen persoon niet buiten spel + gevoel van eigenwaarde
Sandwich gevoel: gekneld zitten tussen de verwachtingen van de hulpvrager en
datgene wat reëel mogelijk is binnen de structuren en organisatie waarin hij/zij
werkt
3) Door de bril van de organisatie (dienst)
◦ Hulpverleners worden niet alleen geconfronteerd met de directe en indirecte vragen van
hulpvragers
◦ Ze worden ook geconfronteerd met een aantal structurele elementen die het hulpproces
bevorderen of integendeel belemmeren. Dit hangt samen met het feit dat vele hulpverleners
niet als zelfstandigen werken, maar in een dienstverband werken, hetzij als bediende, hetzij als
vrijwilliger
◦ Organisaties en voorzieningen bieden naar hulpverleners toe, de concrete mogelijkheid tot een
vakkundige en waar nodig, continue begeleiding, die ondersteund door een team van
hulpverleners
◦ Organisaties maken het voor hulpverleners mogelijk om hun recht op welzijnszorg
daadwerkelijk op te nemen
◦ Organisaties bieden ook een kader waarbinnen professionele en vrijwillige hulpverleners
elkaar kunnen ontmoeten in hun gemeenschappelijke zorg voor de hulpvrager
◦ Het is vanuit de organisatie dat, precies vanuit de ervaring met het werken met hulpvragers,
signalen naar de bredere samenleving kunnen worden doorgegeven over sociale
problematiek, structurele tekorten in de organisatie van de welzijnssector
◦ Organisaties bieden hulpverleners en hulpvragers heel wat kansen tot een aangepaste
begeleiding, maar houden op beperkingen in. Organisaties hebben ook hun eigen
doelstellingen, bv. het financieel overleven van de dienst
◦ In het geval van conflict met hun werkgever, bv. omtrent de begeleiding van een hulpvrager,
staan hulpverleners juridisch vrij machteloos. Strikt juridisch gezien treedt de hulpvrager
immers niet in een relatie met de hulpverlener, maar wel met de organisatie. Deze laatste
draagt de bevoegdheid voor de hulpverlening
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Լիզա. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.