Volledige samenvatting van alle leerstof die gekend moet zijn voor het examen Nederlands A. De geziene onderdelen in het boek, de power point en eigen notities zijn hierin verwerkt.
Samenvatting Nederlands
1. Lezen
• Betekenisvolle leesopdracht
o Tekst met doel voor ogen + aansluiten leefwereld/ interesses
o Maakt lezen functioneel & motiverend
o Leerkracht creëert rijke taalleercontext mbv authentiek (= geloofwaardig) materiaal
& reële (=geloofwaardige) ervaringen
o Bv. brieven eenzame personen lezen, tekst over bijen om bijenhotel te maken
• Voor/ na lezen leesstrategieën uitleggen & moduleren (= voortonen in groep)
o Klassikaal nalezen
o Hoofdzaken markeren
o Leraar gaat in interactie over leesproces
o Nadenken over tekststructuur
o Vragen stellen
o Markeren sleutelwoorden
o Samenvatten
o Betekenis overlopen
• Expliciet leren aangevuld met ondersteunings- en reflectiemomenten
o Bijvragen stellen
o Tekst visualiseren
• Proces (inter)actief tss leerkracht-leerling & leerlingen onderling
1. Wat is lezen?
• Ontluikende geletterdheid in verschillende fases
o Kleuters
▪ Verkennen relatie tss mondelinge & schriftelijke communicatie
o Lagere school
▪ Echt leren lezen
▪ Eerste stap: aanvankelijk lezen (= spellend lezen: woord verklanken)
➢ Uiteindelijke doel: begrijpen gelezen tekst
▪ Boodschap in tekst begrijpen & gemotiveerd zijn lezen
• Technisch lezen
o Leren decoderen: woord onmiddellijk herkennen & betekenis in geheugen oproepen
• Leesbegrip
o Betekenis toekennen woordniveau & tekstniveau
o Lezer boodschap tekst achterhalen
o Via doeltreffende leesstrategieën (= manier hoe tekst benaderen) om tot leesbegrip
te komen = begrijpend lezen
• Leesmotivatie
o Cruciale factor: leerlingen plezier & voldoening ervaren bij lezen
o Geen nadruk technisch lezen
▪ Zo leesmotivatie verliezen
▪ Leerlingen lezen iets voor te weten te komen/ plezier te hebben
1
,1. Het leesproces
• Proces waarbij lezer (=ontvanger) boodschap (= schriftelijke code) van schrijver (=zender)
ontcijferd
➔ Geen groot verschil luister- & leesbegrip op dit vlak
• Betekenis tekst afh 2 factoren
o Socioculturele context
o Denkactiviteit tekst te begrijpen/ eisen tekst stelt
De lezer
• Nooit 2 identieke lezers altijd iemand
o Meer/ minder taalvaardig
o Meer/ minder voorkennis onderwerp
o Meer/minder gemotiveerd
o Verschillende interesses
➔ Invloed in welke mate persoon tekst begrijpend kan lezen
• Begrijpend lezen
o Denken terwijl je leest → betekenis toekennen aan tekst
o Moet voldoende voorkennis hiervoor hebben over
▪ Kennis wereld/ interesses
▪ Talige communicatie (woordkennis, luister- en spraakvaardigheden, …)
o Hoe nauwer tekst leefwereld & interesses lezer hoe meer lezer tekst begrijpen &
plezier = autonoom gemotiveerde lezers
▪ Niet verplicht buitenaf
Denkactiviteit
• Tijdens lezen gebruik verschillende mentale processen
o Verweven met elkaar
o Processen trainen → inspanning, oefening & herhaling
• Afh leesdoel op verschillende manieren lezen
• Lezer dus actief met tekst aan slag gaan voor te begrijpen
Lezen met behulp van context
• Bottom – up model
o Idee vroeger: eerst afzonderlijk woorden tekst lezen
o Eerst woorden decoderen → dan betekenis aan geven
o Hierna pas nadenken betekenis tekst
• Top – down lezen
o Gecombineerd met bottom – up model
o Context mee in beschouwing nemen
▪ Tekstopbouw, illustraties, kennis teksttype, voorkennis → anticiperen
(=vooruitlopen) op inhoud
Tekst
• Tekst beïnvloed worden door tekstkenmerken
o Recepten, brieven, vraagstukken, artikels, …
o Deze teksten verschillen qua onderwerp, structuur, vormgeving & tekstverband
• Complexiteit tekst bepaald door
o Woordkeuze, zinsbouw, hoeveelheid info, …
2
, Socioculturele context
• Lezer, tekst & denkactiviteit stimuleren
• Vragen
o Leerling alleen of voldoende ondersteuning?
o Sluit tekst aan bij leefwereld/ interesses?
o Welke leesgewoontes heeft leerling?
o In welke omstandigheden wordt er gelezen?
• Kinderen opgroeien in geletterde thuisomgeving → betere lezers
• Samen lezen met (groot)ouders stimuleert geletterdheid buiten schoolcontext
o = Belangrijke voorspeller voor succesvol begrijpend lezen.
• Samen lezen op school → positief effect op leesbegrip
• Niet alle kinderen groeien thuis op in (voor)leescultuur
o Kansarme en sociaal kwetsbare leerlingen lopen groter risico op leesachterstand
2. Waarom inzetten op lezen?
• Lezen cruciale vaardigheid voor
o Onderwijssucces
o Maatschappelijke participatie
o Levenslang leren
• Dagelijkse leven
o Teksten tegen die doelgericht & kritisch moet benaderen
o Lezen complexer door digitalisering
➔ Onderwijs: zorgen leerlingen leesvaardigheid ontwikkelen nodig in dagdagelijks leven om
volwaardig deel te nemen maatschappij
• Lezen = kennis verwerven
o Gelinkt verschillende domeinen Nederlands
▪ Impliciet kennis maken met woorden
▪ Zinsconstructies
▪ Signaalwoorden
▪ Structuur in verschillende tekstsoorten
o Veel lezen → uitgebreide woordenschat opbouwen
▪ Ook schrijfopdrachten → leesbegrip verbeteren
▪ Bv. samenvatten, notities nemen, …
o Begrijpend luisteren cruciaal begrijpend lezen
▪ Leerlingen komen tot beter begrip door tekst bespreken
o Lezen stimuleert cognitieve & sociaal-emotionele ontwikkeling
▪ Lezen = ideale oefening → denkvermogen aanscherpen
▪ Terwijl lezen: redeneren, probleemoplossend denken, voorkennis verbinden
aan nieuwe info, …
➢ Op impliciete (=onbewuste manier) leesvaardiger
➢ Door inleven → verplaatsen gevoelswereld & denkwijze anderen →
bevorderd empathisch vermogen
➢ Voorstellingsvermogen & creativiteit geprikkeld
3. Hoe leren leerlingen lezen?
1. Hou rekening met beginsituatie
De start van de lagere school
• Kleuteronderwijs: aandacht aan ontluikende geletterdheid
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Naiodenoose. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.
