Samenvatting Pedagogiek in beeld - Deeltoets 2 Familie en gezin
Hoofdstuk 12 Effectieve ondersteuning van sensitiviteit in de opvoeding
Vroeger hoefden ouders niets ‘bij te leren’ om te kunnen omgaan met hun baby, peuter of
kleuter. Tegenwoordig hebben veel ouders behoefte aan extra informatie en ondersteuning.
Interventiestudies hebben hun waarde bewezen op minstens twee terreinen:
- Ze hebben een substantiële bijdrage geleverd op het theoretische vlak
- Interventiestudies waren en zijn van grote klinische betekenis
Bij het ontwikkelen van een interventieprogramma kijk je naar:
- Interne validiteit; is het de interventie die heeft gezorgd voor een verandering in
gedrag, of kan dat worden toegeschreven aan andere factoren?
- Externe validiteit; kan een effectieve interventie met succes worden gegeneraliseerd?
En zo ja, naar welke doelgroepen?
Enkele bedreigingen van de interne validiteit:
- History: opvoeders kunnen ervaringen opdoen die leiden tot een verandering in
gedrag.
- Maturation (rijping): in de periode tussen voor- en nameting kunnen opvoeders en
kinderen veranderen door ontwikkelings- of groeiprocessen.
- Testeffecten: mensen die meedoen aan een voormeting kunnen de opdrachten
onthouden, waardoor zij bij de nameting anders reageren.
- Instrumentatie: als er verschillende instrumenten worden gebruikt bij de voor- en
nameting, bijvoorbeeld omdat kinderen ouder zijn geworden, valt niet uit te sluiten
dat een gedragsverandering door het verschil in instrumenten komt.
- Selectieve of differentiële uitval: als relatief veel gezinnen uit een van de groepen
(controle- of interventiegroep) voortijdig hun deelname aan het onderzoek
beëindigen.
Generaliseerbaarheid kan ook in het gedrang kom door het hawnthorne-effect, waarbij het
succes van een interventieprogramma niet alleen kan worden toegeschreven aan de inhoud
van de interventie, maar ook het gevolg is van aandacht die de gezinnen kregen van de
onderzoeker. Door de controlegroep te voorzien van een dummy- of placebo interventie,
kan een verschil in aandacht worden voorkomen.
VIPP-SD is een preventieve interventie gericht op het verhogen van sensitiviteit en het
verbeteren van disciplinering strategieën van opvoeders, met als einddoel het bevorderen
van positieve interacties tussen opvoeder en kind. Er wordt gewerkt aan:
- Het vergroten van de observatievaardigheden van de opvoeders.
- Het vergroten van de kennis van de opvoeders over opvoeding en ontwikkeling van
jonge kinderen.
- Het versterken van het vermogen van de opvoeders zich in hun kind in te leven.
- Het bevorderen van sensitief opvoeden en sensitief disciplineren.
, Twee belangrijke aspecten spelen een rol bij het ontstaan en voortbestaan van
gedragsproblemen:
- Sensitiviteit: het opmerken van signalen van een kind, deze juist interpreteren en er
prompt en adequaat op reageren.
- Disciplineren: stellen van grenzen en het reguleren van lastig of ongehoorzaam
gedrag van het kind.
Mary Ainsworth ontwikkelde een beoordelingsschaal om sensitiviteit te meten:
- Uiterst sensitief: opvoeder is helemaal afgestemd op signalen van haar kind en
reageert prompt en gepast.
- Sensitief: opvoeder kan signalen van het kind goed interpreteren en daarom prompt
en gepast reageren, maar met iets mindere sensitiviteit dan opvoeders met een
hogere score.
- Inconsistent sensitief: deze opvoeder is af en toe behoorlijk sensitief, maar kan ook
ongevoelig zijn voor de signalen van het kind. Over het algemeen zijn zij vaker
sensitief dan insensitief.
- Insensitief: opvoeder slaagt er dikwijls niet in gepast en/of prompt op het kind te
reageren, maar laat blijken dat zij daar wel toe in staat is.
- Uiterst insensitief: opvoeder lijkt bijna volledig uit te gaan van haar eigen wensen,
stemmingen en activiteiten. De reacties van de opvoeder sluiten niet aan bij de
signalen van het kind.
Tijdens VIPP-SD zijn er per bezoek verschillende thema’s waar de focus op ligt:
Bezoek (1 t/m 4) Sensitiviteit Discipline
1 Gehechtheid en Inductie en afleiding
exploratiegedrag
2 Verplaatsen in het kind Positieve bekrachtiging
3 Sensitiviteitsketen Sensitieve time-out
4 Delen van emoties Empathie voor het kind
Onderzoek hiernaar levert experimenteel bewijs voor de theorie van differentiële
ontvankelijkheid, die stelt dat sommige kinderen meer open staan voor de invloed van de
opvoeding dan andere kinderen.
Er zijn verschillende interventies die erop gericht zijn sensitiviteit van een ouder te
bevorderen. Enkele voorbeelden zijn:
- Speaking for the child: hierbij worden ouders aangemoedigd om mee te doen aan
het spreken voor hun kind. Gedrag van het kind wordt hierbij van ‘ondertitels’ of
verbaal commentaar voorzien, wat ouders kan helpen bij het observeren van hun
kind.
- Gehechtheidsrepresentatie: hierbij worden ouders betrokken in gesprekken over
hun eigen gehechtheidservaringen of nemen zij deel aan psychotherapie, met of
zonder hun kind. Deze gesprekken kunnen bijdragen aan het herstructureren van de
gehechtheidsrepresentatie in de richting van een meer gebalanceerde, coherente,
kijk op relaties.
- Sociale steun: dit kan bestaan uit praktische hulp of informatie over nuttige
instanties en soms worden ouders gestimuleerd hun sociale netwerk te vergroten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juulm99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.70. You're not tied to anything after your purchase.
