OVERZICHT HEMATOLOGIE
RODE BLOEDCELLEN – ANEMIE (HB < 12 OF < 13)
MINDER AANMAAK (HYPOPRODUCTIEVE ANEMIE)
Geen reticulocytose
Microcytaire anemie
Verstoorde ontwikkeling cytoplasma
- Ferriprieve anemie
o Bleekheid, glossitis, angulaire stomatitis, haarverlies, pica, groeiachterstand (kinderen)
o Labo: daling ijzer, ferritine, transferinesaturatie, stijging transferrine
o Cytologie: poikilocytose, anisocytose
o Cytologie beenmerg: lege ijzerreserves in RES Ferriprivie: laag ferritine, hoog
o Behandeling: ijzersupplementen PO (2-3 g/dag) transferrinesaturatie
- Thalassemie
ACD: normaal of hoog ferritine,
Macrocytaire anemie laag transferrinesaturatie
Verstoorde maturatie kern Thalassemie: normaal ferritine en
transferinesaturatie
- Megaloblastaire anemie: foliumzuur, vit B12 tekort
o Ineffectieve erytropoëse: LDH, bilirubine ; glossitis, mucositis
o Neurale buisdefecten (FZ), perifere sensorische neuropathie (vit B12)
o Pernicieuze anemie: geen synthese IF -> geen binding vit B12
▪ Blauwe ogen, vroeg grijs, bloedgroep A
▪ Labo: stijging bilirubine, LDH, leukopenie, trombocytopenie
▪ Cytologie: ovale macrocyten, hypersegmentatie granulocyten
▪ Endoscopie: atrofische gastritis
▪ Cytologie beenmerg: hypercellulair, grote erytroblasten met onrijpe kern en
maturatie cytoplasma → NIET NODIG
o Behandeling: foliumzuursupplementen PO (4 mg – 4 m) + hydroxycobalamine IM (1000 μg/dag, /week,
/3 m)
- Langdurig: alcohol, leverlijden, hypothyroïdie, chemotherapie
Normocytaire anemie
- Renale anemie
o EPO tekort, uremie, secundaire hyperparathyroïdie, teveel hepcidine (want EPO gaat inhiberen)
o Behandeling: rhEPO, ijzersupplementen PO of IV
- Anemie van chronische ziekte (ACD)
o Verstoorde werking EPO, verminderde levensduur, IL-6 gaat hepcidine stimuleren →
minder ijzer vrijzetting
o Behandeling: onderliggende aandoening (inflammatie)
- Endocriene anemie
o Pancytopenie, hypofysaire insufficiëntie, nierinsufficiëntie, schildklierdisfunctie, hypogonadisme
- Malnutritie
o Multifactorieel: anemie door malnutritie, bariatrische chirurgie, anorexia nervosa
o Behandeling: voedingssupplementen
1
, - Zwangerschap
o Daling van Hb door toename plasma, meer behoefte aan foliumzuur
o Behandeling: foliumzuursupplementen, ijzersupplementen
- Kanker
o GI bloedverlies, inflammatie, nutritionele deficiëntie
o Behandeling: chemo, radio → neg impact op nutritie en hematopoëse
- Hartfalen
o Vicieuze cirkel anemie <-> hartfalen
o Behandeling: ijzersupplementen IV indien Fe-tekort
- Bejaarden
o Onderliggende aandoeningen, lagere referentiewaarden
MEER AFBRAAK (HEMOLYTISCHE ANEMIE)
Wel reticulocytose
Intravasculaire hemolyse: stijging vrij Hb, LDH, daling haptoglobine, hemoglobinurie -> hemosiderinurie;
slokdarmspasmen, pulmonale hypertensie, cutane ulcera (NO-depletie), groeiachterstand en
ontwikkelingsstoornis (chronisch)
Extravasculaire hemolyse: icterus, splenomegalie, donkere urine, galstenen (chronisch)
Chronisch hemolytische anemie: bleekheid, biochemische veranderingen (acuut) + bilirubine,
galstenen, cutane ulcera, slokdarmspasmen, pulmonale hypertensie, nierinsufficiëntie, ijzertekort,
skeletale misvormingen (door hyperplasie), aplastische crisis (bij infectie parvovirus B19)
Extrinsieke hemolytische anemie
- Auto-immuun: wAIHA, kAIHA
o wAIHA: IgG-Ab -> afbraak RBC door RES (extra)
o kAIHA: IgM-Ab -> spontane agglutinatie (intra) of afbraak door RES (extra)
o Labo: stijging reticulocytose, MCV
o Cytologie: sferocyten (rond en zonder centrale opklaring)
o Directe Coombs: IgG pos en complement pos of neg ; IgM neg en complement pos
o Bloedtransfusie: kruisproef met indirecte Coombs! Gaat altijd pos zijn!
o Behandeling
▪ Stoppen medicatie, foliumzuursupplementen, CS, anti-CD20 (2e lijn),
splenectomie (wAIHA)
▪ Vermijden koude, foliumzuursupplementen, anti-CD20 (1e lijn) (kAIHA)
- Niet auto-immuun: infectieus, chemisch of fysisch, mechanisch (macro- en microvasculaire fragmentatie)
o Fragmentatie: schade endotheel -> fibrinenetwerk -> schade RBC tijdens passeren
o March hemoglobinurie, runner’s anemie
Intrinsieke hemolytische anemie
- Membraandefecten
o Hereditaire sferocytose
▪ Chronische hemolytische anemie
▪ Cytologie: microsferocyten
▪ Verhoogde osmotische fragiliteit
▪ Flowcytometrie: EMA
▪ Behandeling: foliumzuursupplementen, splenectomie + ev cholecystectomie
(+ vaccinatie omkapselde bacteriën)
2
, o Paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie (PNH)
▪ Mutaties PIGA -> probleem GPI anker -> complementactivatie
▪ Chronische intravasculaire hemolyse (-> oa ijzertekort), trombose
▪ Flowcytometrie: FLAER
▪ Behandeling: foliumzuursupplementen, ijzersupplementen, eculizumab (anti-C5),
allogene stamceltransplantatie
- Cytoplasma afwijkingen
o Verstoorde erytrocytaire glycolyse (pyruvaatkinase-deficiëntie -> tekort ATP)
▪ Extravasculaire hemolytische anemie
▪ Cytologie: prickle cells
▪ Enzymactiviteit: pyruvaatkinase
▪ Genetica
▪ Behandeling: foliumzuursupplementen, splenectomie, transfusie
o Verstoorde hexose-monofosfaatshunt (G6PD-deficiëntie -> tekort glutathion)
▪ Intravasculaire hemolytische anemie (door oxidatieve stress)
▪ Cytologie: blister cells
▪ Enzymactiviteit: G6PD
▪ Genetica
▪ Behandeling: vermijden uitlokkende factoren (ox stress), transfusie
Afwijkende hemoglobinesynthese
o Sikkelcelanemie
▪ Homozygoot: HbS heterozygoot: HbA + HbS (trait) ook mogelijk HbSC; HbCC
▪ Chronische hemolytische anemie, vaso-occlusieve crisis
• Botinfarct, acute chest syndrome, cerebrale ischemie, retinopathie,
papilnecrose, miltinfarct, trombose (door NO depletie)
▪ Cytologie: sikkelcellen, target cells
▪ HPLC: HbS en Hb-elektroforese HbS aanwezigheid
▪ Behandeling
• Foliumzuursupplementen, vermijden uitlokkende factoren
• Vaccinatie omkapselde bacteriën
• Crisis: vocht, zuurstof, analgetica, wisseltranfusie (bedreigend) (vaccinatie HBV, HCV)
• Hydrea
• Allogene stamceltransplantatie
• Gentherapie
o Thalassemie: α- en β-thalassemie
▪ 1-4 x deletie op chromosoom 16 (α) 1-2 x deletie op chromosoom 11 (β)
▪ β0: geen productie β-globine β+: minder productie β-globine
▪ Compensatie: beenmergexpansie, erytroïde hyperplasie → skeletmisvorming, ijzerhonger
▪ Ineffectieve erytropoëse: precipitatie in voorlopers
▪ Chronische hemolytische anemie, stijging ferritine, ijzer
▪ Cytologie: target cells
▪ HPLC en Hb-elektroforese
▪ Behandeling
• Foliumzuursupplementen
• Vaccinatie omkapselde bacteriën
• Transfusie (vaccinatie HBV, HCV)
• Allogene stamceltransplantatie
• Gentherapie
3
