Bedrijf en risico’s
Risk management
Inleiding tot risk management (RM)
Waarom doen aan risk management?
,De moderne samenleving wordt alsmaar complexer, er is daarom behoefte aan
zekerheid. Risk management is ontstaan in de jaren 60, maar dit was vooral
verzekeringsgericht, slechts later werd er ook aan risk management gedaan voor niet-
verzekerbare risico’s (financial RM, project RM, enterprise RM: combinatie).
Wat is een risico, welke soorten zijn er?
Risico: gevaar van schade of verlies.
- Gevaar: impliceert onzekerheid over de uitkomst, dit is een vereiste om een
gebeurtenis als risico te zien.
- Schade of verlies: gebeurtenis met negatieve uitkomst.
Soorten risico’s: voorbeelden
- Overstromingen - Brand
- Terrorisme Impact op - Mobiliteit Impact op
- Financieel heel de - Gezondheidjou
- Pandemie wereld - Slecht rapport
Risico management
Risico management dekt meerdere ladingen, je hebt bijvoorbeeld RM in de financiële
sector (investeringen, kredietverstrekking), de industriële sector (kwaliteitsbewaking,
veiligheid), projectmatig (budget, tijd, kwaliteit).
De algemene doelstelling van een organisatie is het managen van:
- Dynamische risico’s: strategisch, commercieel,..
- Statische risico’s: meestal verzekerbaar, kunnen leiden tot verlies of schade
Soms is risico management verplicht door de wet of regelgeving:
- Aansprakelijksheidsregelgeving
- Arbeidswetgeving
- Corporate governance: verantwoord ondernemen (commissie Lippens & Buyse)
- IFRS (International Financial Reporting Standards)
- Basel & Solvancy
De verzekeringsindustrie
De verzekeringsindustrie heeft een belangrijke rol in de ontwikkeling van risk
management.
Bij verzekeringen is er een wisselende stabiliteit in verzekerbaarheid en prijsniveaus.
Bedrijven verzekeren zich zodat onzekere verliezen worden omgezet in een
voorspelbare kostenfactor, de verzekeringspremie. Maar de capaciteit van de
verzekeringsindustrie is niet stabiel, de verzekeringsvoorwaarden en premies kunnen
wijzigen, ook de verzekeringsvoorwaarden zijn volatiel.
Verzekeraars hebben een grote deskundigheid op vlak van allerlei risico’s. Ze vragen
zich af of ze een bepaald risico kunnen verzekeren, of ze dat risico kunnen verzekeren
als het bedrijf bepaalde preventieve maatregelen treft, welk deel van het risico draagt
de verzekeraar en welk deel draagt het bedrijf?
Herverzekeraars zijn verzekeraars die het risico van een andere verzekeraar deels
overnemen als het risico te groot is voor één verzekeraar.
Ontwikkeling van risico management
- 1965: ontstaan risk management (verliezen beperken of elimineren, daarna
verzekeren)
- 1975: American Society of Insurance Managers (ASIM) wordt Risk and Insurance
Management Society (RIMS)
Belgian Risk Management Association (BELRIM)
Federation of European Risk Management Associations (FERMA)
,- Opkomst ERM (Enterprise Risk Management): omvat alle risico’s van een
onderneming
- Management van verzekerbare risico’s versus Enterprise Risk Management
o Statische risico’s zijn verzekerbaar: veel expertise opgebouwd
o Enterprise Risk Management: verbreding, inhoudelijke kennis verschillende
afdelingen
Risico’s nader beschouwd
Wat is een risico?
Meerdere definities mogelijk:
- Mogelijkheid van een gevaar dat negatieve effecten heeft en kan leiden tot verlies
- COSO: houdt ook rekening met mogelijkheid van positief effect (kansen)
- Onzekerheid: zal het risico zich voordoen en wanneer (als dit geweten is: geen risico)
Een risico is de mogelijkheid dat zich een gebeurtenis voordoet in een gegeven
periode en situatie, die ene negatief effect heeft, waardecreatie verhindert of
bestaande waarde uitholt.
Risico : Kans x gevolg
Een risico ontstaat als een bedrijf onderhevig is aan bedreigingen (aanwezigheid van
omstandigheden die kunnen leiden tot schade of verlies). Er zijn drie elementen van
bedreigingen:
- Belang dat kan geschaad worden, persoon die letsel oploopt,…
o Persoonlijk welzijn (gezondheid, gemist loon)
o Eigendommen ((im)materiële waarden, gemiste intresten, emotionele waarde)
o Vrijheid van wettelijke verplichtingen
o Doelstellingen waarvan realisatie niet zeker is (financiële, strategische
doelstellingen)
- Gevaren die schade of het letsel veroorzaken
o Natuurlijke schade oorzaken (ziekte, brand, storm)
o Menselijke schade oorzaken (diefstal, fraude, vandalisme)
o Economische schade oorzaken (recessie, inflatie, daling aandelen)
o Juridische, politieke en maatschappelijke schadeoorzaken (veranderende
wetgeving)
- Gevolg van de schade of het letsel (economisch of emotioneel)
o Uitkomst van eerste twee elementen: iemand die niet meer kan werken heeft
minder inkomen
o Welke omvang heeft de negatieve impact? Absoluut/relatief
Dynamische en statische risico’s
Risico’s
Dynamische risico’s Statische risico’s
Worden bewust opgeroepen Zijn ongewenst
Kans op verlies maar ook op winst Alleen kans op verlies
Niet te verzekeren Te verzekeren
Voorbeelden: Investeringsrisico, Voorbeelden: Brand, inbraak,
marktrisico aansprakelijkheid
Risicocategorieën
Risico’s indelen om ze te structureren en een uniforme risicotaal te hebben.
- Interne risico’s (oorsprong ligt in organisatie van het bedrijf)
- Externe risico’s (oorsprong ligt in de externe omgeving)
Indeling van risico’s naar grote
, Risico’s indelen naar grote om de impact te kunnen inschatten en prioriteiten te kunnen
stellen. Matrix!
Kleine schade Grote schade
Kleine Betaald uit liquide middelen Moeilijk voorspelbaar
kans Kleine kans preventie kost Meestal verzekerd
hoog Voorbeeld:
Voorbeeld:
Grote Budgeteerbaar door hoge Schadepreventie vaak enige optie
kans frequentie Verzekeraars willen vaak niet
Schadepreventie nuttig, verzekeren
verzekeren niet Voorbeeld:
Premie vaak even hoog als
schade
Voorbeeld:
Groot risico: bedreigend voor continuïteit onderneming Middelgroot risico:
reduceert rentabiliteit
Klein risico: gefinancierd door liquide middelen Bagatelrisico:
verwaarloosbaar
Wat is risico management?
Wat is risico management?
Risico management is een combinatie van beleid, organisatie en processen opgezet en
toegepast binnen de organisatie gericht op het identificeren, beoordelen, beheersen en
financieren van risico’s, die doelstellingen, mensen, middelen en immateriële belangen
van de organisatie bedreigen.
Een geïntegreerde benadering van beleidsmatige, organisatorische en operationele
maatregelen voor identificatie, analyse en beperken en financieren van risico’s
Elementen van risicomanagement
- Risicomanagementbeleid doelstellingen en uitgangspunten zoals de risico
acceptatiegraad
- Risicomanagementorganisatie binnen het bedrijf, wie heeft welke rol en
verantwoordelijkheid
- Risicomanagementproces identificatie, beoordeling, beperking,
monitoring/evaluatie
Doelstellingen van het risicomanagement
De belangrijkste doelstelling is het borgen van de strategische doelstellingen van een
onderneming. Dit zijn winstmaximalisatie, maatschappelijk verantwoord ondernemen
(MVO), continuïteit van beheer,… deze doelstellingen worden aangevuld met
operationele doelstellingen zoals product/markt combinaties (PMC).
Daarnaast zijn er risicomanagementdoelstellingen, deze kunnen strategisch zijn
(algemene doelstellingen), maar ook operationeel (efficiënt middelengebruik),
rapportage (betrouwbaarheid gegevens) of toezicht (regelgeving).
Een andere belangrijke doelstelling van RM is het laag houden van de kosten die komen
kijken bij RM. Zo zijn er kosten van risicoreductie, schade voor eigen rekening,
schaderegelingskosten eigen rekening, kosten van risicofinancieringen, kosten van
risico-overdracht zoals verzekeringspremies en kosten van het RM zelf.
Voorbeelden risicomanagement doelstellingen:
- Continuïteit – vermijden van ongewenste onderbrekingen
- Veiligheid – fysiek en economisch
- Ononderbroken groei en winststabiliteit
- Ethische en maatschappelijke verantwoordelijkheid
- Vertrouwen behouden in organisatie zowel intern als extern
