Resume
Samenvatting Stad en Ruimte 2024
- Cours
- Stad en ruimte
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
De samenvatting bevat lesaantekeningen bij de powerpoints
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
STAD EN RUIMTE 2024 Prof. Oosterlynck en Van WymeerschInhoudstabel
LES 1: De ruimtelijkheid van het sociale leven ........................................................................................ 4
Wat is ruimte? .................................................................................................................................... 4
Ruimte en sociologie .......................................................................................................................... 5
Spatial turn ......................................................................................................................................... 6
Sociale productie van ruimte .............................................................................................................. 6
Spatial turn ......................................................................................................................................... 8
Ruimte en sociologie vandaag ............................................................................................................ 9
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 10
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 10
LES 2: Stad, plaats en gemeenschapsvorming ...................................................................................... 11
Definitie ‘gemeenschap’ ................................................................................................................... 11
Evolutie in gemeenschapsstudies ..................................................................................................... 11
Aanleiding..................................................................................................................................... 11
Hoogtepunt gemeenschapsstudies (1940 – 1960)........................................................................ 12
De dood van de gemeenschapsstudies? (1970 – …) ..................................................................... 14
‘Gemeenschap’ in de stad ................................................................................................................ 14
Meerwaarde gemeenschapsstudie vandaag ? .................................................................................. 15
Case leefstraten Gent ....................................................................................................................... 16
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 17
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 17
LES 3: Dimensies van de sociale ruimte ................................................................................................ 18
Opeenvolgende ‘spatial turns’ .......................................................................................................... 18
Dimensies van de sociale ruimte: over territorium, plaats, schaal en netwerken ............................ 19
Plaats ............................................................................................................................................ 19
Territorium ................................................................................................................................... 20
(Geografische) schaal ................................................................................................................... 20
Netwerk ........................................................................................................................................ 21
Overkoepeld voorbeeld .................................................................................................................... 21
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 22
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 22
LES 4: Het platteland, een excursie in rurale sociologie ........................................................................ 23
Belang rurale sociologie ................................................................................................................... 23
Afbakening ‘platteland’ .................................................................................................................... 23
Samenvattend............................................................................................................................... 24
1
,STAD EN RUIMTE 2024 Prof. Oosterlynck en Van Wymeersch
Platteland als sociale ruimte ............................................................................................................. 24
Schaalvergroting – landbouw ....................................................................................................... 25
Schaalvergroting – voorzieningenstructuur .................................................................................. 26
Schaalvergroting lokaal bestuur ................................................................................................... 26
Vergrijzing op het platteland ........................................................................................................ 26
Naar een ander perspectief op dorpen ............................................................................................ 27
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 28
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 28
LES 5: Publieke, parochiale en private ruimte....................................................................................... 29
Private, parochiale en publieke ruimtes ........................................................................................... 29
Sociaal leven in publieke ruimtes ..................................................................................................... 30
Publieke ruimte en het publiek domein ........................................................................................... 32
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 33
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 33
LES 6: Natie- en staatsvorming ............................................................................................................. 34
Staten en naties als territoriale samenlevingsverbanden ................................................................. 34
Territoriale staten als bouwblok: wereldkaart .............................................................................. 34
Staten en naties ............................................................................................................................ 34
Ontstaan van staten ......................................................................................................................... 37
Ontstaan van naties .......................................................................................................................... 38
Hedendaags nationalisme ................................................................................................................ 40
Natiestaten ....................................................................................................................................... 40
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 41
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 41
LES 7: De staat in het wereldprobleem: de schaalproblematiek ........................................................... 42
Staat in wereldsysteem: een wereldsysteemanalyse perspectief ..................................................... 42
Sociale productie van schaal: de case van natie-staatsvorming........................................................ 45
Sociaaleconomische breuklijn ...................................................................................................... 46
Belangrijkste thema’s en concepten ................................................................................................. 49
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 49
LES 8: De heropleving van de stad als politieke actor ........................................................................... 50
Beperkingen van de nationale governance van armoede (in Europa) .............................................. 50
Armoede....................................................................................................................................... 50
Diversiteit ..................................................................................................................................... 50
Veranderende relaties tussen stad en staat ...................................................................................... 52
Stedelijke sociale structuren en stedelijk bestuur (governance) – Le Galès 2002 ......................... 52
2
,STAD EN RUIMTE 2024 Prof. Oosterlynck en Van Wymeersch
Zien als een stad ............................................................................................................................... 53
Rol van de burgermaatschappij (civil society) ............................................................................... 53
Plaatsgebonden regulerende strategieën ..................................................................................... 54
Conclusie .......................................................................................................................................... 54
LES 9: Globalisering .............................................................................................................................. 55
Inleidend .......................................................................................................................................... 55
Globalisering .................................................................................................................................... 55
Kenmerken globalisering .............................................................................................................. 56
Van alle tijden ? ............................................................................................................................ 57
Kanttekeningen ............................................................................................................................. 57
Politieke en sociale gevolgen van globalisering ................................................................................ 58
Winnaars en verliezers van globalisering? .................................................................................... 58
Verzwakking van de macht van de natiestaat? ............................................................................. 60
Globalisering en de stad ................................................................................................................... 61
Globalisering en verschillen TUSSEN steden ................................................................................. 61
Globalisering en ongelijkheid IN steden ....................................................................................... 62
Belangrijke thema’s en concepten .................................................................................................... 62
Mogelijke examenvragen .................................................................................................................. 62
3
, STAD EN RUIMTE 2024 Prof. Oosterlynck en Van Wymeersch
LES 1: De ruimtelijkheid van het sociale leven
- Bestuderen hoe samenleven tussen mensen ruimtelijk georganiseerd is, met een bijzondere
focus op steden
- Verschillende geografische schalen: van pleinen en straten over wijken en steden tot
nationale staten en wereldeconomie
- Aan de hang van sociaal-ruimtelijke theorieën en concrete cases
Wat is ruimte?
Oefening
- Definitie
o Begrensd afgebakend gebied op een wereldkaart waar landen aangeduid worden
met grenzen
- Welke sociologische theorieën of concepten verwijzen naar ruimte ?
o Segregatie, verschillende klassen, groepen zijn niet toevallig geconcentreerd in
bepaalde ruimtes => vb. studentenwijken, arme er rijke buurten …
o Migratie, beweging van mensen over de ruimte heen, langdurig, geeft consequenties
o Urbanisatie => uitbreiding van steden
o Frontstage en backstage => andere soorten gedragingen en rollen, maar metaforisch
Ruimte ?
- Ruimte is datgene wat ‘gelijktijdige co-existentie’ mogelijk maakt
o Tegelijkertijd bestaan van verschillende trajecten
▪ Vb. iemand kan koffie aan het drinken zijn terwijl iemand anders les volgt
▪ Verschillende dingen kunnen gelijktijdig gebeuren zonder dat dat met elkaar
interfereert
- Traditionele visie: ruimte van fysieke wereld, voorgesteld door drie-dimensionele ‘Euclidische
ruimte’
o Scheiding ruimte (leeg) en substantie (die ruimte inneemt)
o Objecten en gebeurtenissen hebben positie en richting in drie-
dimensionele geometrische ruimte (ruimte karakteriseren)
o De traditionele visie is anders (visie in de fysica)
▪ De ruimte is drie-dimensioneel en leeg
▪ Je kan over ruimte spreken/ruimte karakteriseren zonder te
weten wat er leeft/afspeelt
- Sociologische visie: ruimte en substantie (alles wat gebeurd in de ruimte) niet scheiden;
zonder substantie heeft ruimte geen belichaming en effect (geen betekenis)
o Ruimte als product van relaties en interactie (voorbeeld: de wereld als dorp)
▪ Ruimte als een sociale verhouding, maatschappelijke verhouding
• Vb. in een aula: de aula is ontstaan doordat de studenten zijn gaan
zitten en de prof vooraan staat, moest dit omgekeerd zijn zou het een
volledig andere ruimte zijn <= op deze manier wordt de ruimte
belichaamd
• Ruimte wordt gemaakt doordat mensen weten waar hun plaats is =>
we positioneren ons ten opzichte van elkaar <= dat doen wij constant
(vb. als we in een gesprek willen gaan met iemand dan gaan
dichterbij elkaar staan en creëren een gespreksruimte)
▪ Ruimtes scheiden af en sluiten uit
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur liesherreman. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,96. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80364 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans