-Psyche: ziel/geest/het mentale
-Logos: woord/verhandeling/rede
—> Zielkunde, of wetenschap van de geest.
Geest werd al lang in geschiedenis gescheiden van lichaam
• Plato (423-348vC): geest niet onderhevig aan zelfde wetten als lichaam, want er bestaat vrije wil/
mind-body problem
• Descartes (1596-1650): res cogitans vs. res extensa; lichaam en geest duidelijk onderscheiden
(dualisme)
HET DUALISME
• Dualisme: lichaam en geest zijn duidelijk van elkaar gescheiden
• Maar: mind-body problem: er vindt toch interactie plaats tussen beide entiteiten? Hoe kan dat als
deze niet met elkaar samenleven?
o Descartes’ antwoord: interactie gebeurt thv klier (pijnappelklier, epifyse) centraal gelegen
in kleine hersenen
o In epifyse: zenuwprikkels (geest) (veroorzaakt door externe stimulatie) → bevelen →
door motorische zenuwen omgezet in zichtbare acties (lichaam)Maar: achterhaald;
epifyse verantwoordelijk voor productie melatonine
Sinds 1960: pupilvergroting is niet alleen een natuurlijk reflex, maar ook een psychologisch reflex. Er
is een bepaalde meetbare reactie (nl pupilverwijding), een fysische reactie (nl lichtsterkte) en een
psychologische oorzaak (nl belangstelling voor iets interessants).
• Verkleint als licht fel wordt, en vergroot als het donker wordt => fysisch proces
• Grootte van pupilopening maat van interesse in het waargenomene => psych. Proces →
meetbare reactie kan fysische maar ook psychologische oorzaak hebben
HET MONISME
Door bestaan interacties en ontevredenheid met versch. vormen van interactionisme (door ontbreken
details); ontstaan monisme
Monisme: lichaam en geest niet opvatten als versch. entiteiten, maar als 2 delen van 1 entiteit
1
,Verschillende versies:
• Materialisme
o Ontologisch (het ‘zijn’ van gehelen): alleen het fysische bestaat echt
o Epistemologische betekenis: men kan enkel het fysische wetenschappelijk bestuderen
leidt tot reductionisme: alles wordt tot één soort werkelijkheid herleid
• Idealisme
• o Epistemologisch: we kennen werkelijkheid enkel door eigen zintuigen en denken
leidt tot solipsisme: elke geest in eigen bubbel met eigen werkelijkheid
• o Ontologisch: alles in natuur heeft een ziel = Panpsychisme
Belangrijke voorstander monisme: Gustav Fechner (1801-1887)
➔ grondlegger psychofysica
Verwerpt cartisiaans dualisme van lichaam en geest
• Monistische visie: fysische en psychische zijn twee facetten van dezelfde entiteit
‘Cirkel’: van binnen gekeken is cirkel hol, van buiten gekeken is die bol => blijft zelfde cirkel → idem met
denken: van binnen bekeken (intern, vanuit de geest, subjectief) : psychisch, van buiten bekeken
(objectief, hersenen) : fysisch
Elemente der Psychophysik (1860): nieuwe discipline ontstaat
Grondlegger psychofysica
= exacte wetenschap van functionele relatie tussen lichaam en geest
Fechner zelf: rare vogel, humoristische stukken en gedichten, chemische en fysische papers,
maar ook over leven na de dood,
➔ panpsychist
2. Hedendaagse definitie vanuit visie op complexiteit psychologie
→ Mentale processen zijn gebonden aan fysische systemen maar zijn niet te reduceren tot fysische
processen.
2
,Psychologie = wetenschap van het gedrag en de factoren die dit beïnvloeden -> de zgn.
gedragsdeterminanten.
→ – zowel fysisch als mentaal
– zowel zichtbaar als verborgen (“black box”)
– vaak meerdere factoren
– vaak complexe wisselwerking (interacties, dynamiek)
3 voorbeelden uit psychologie: complexe wisselwerking
1. Rorschach inktvlekkentest
Hermann Rorschach (1884-1922)
→ Zwitsers psychoanalytisch psychiater
− publiceert “Psychodiagnostik” in 1921
− Rorschach Institute in New York
− vertaling in 1942: “Psychodiagnostics: A diagnostic test based on perception”
Hoe?
Inktvlekken als persoonlijkheidtest
ESSENTIE:
Persoon projecteert elementen van zijn persoonlijkheid in zijn antwoorden
VERONDERSTELLING:
Elke betekenis in een betekenisloze prikkel moet komen van de persoon zelf
Inktvlekken ≠ afbeeldingen MAAR niet vormloos
→ Elementen zet visuele processen in gang -> contact met geheugenspoor (herkennen)
Pareidolia
➢ Het zien van betekenisvolle voorwerpen in vormloze prikkels (meestal gezichten of dieren)
3
, Grafische elementen die perceptuele effecten induceren:
♦ Vorm
- Voldoende ambigue voor meerdere interpretaties
Voldoende duidelijk voor eigen interpretaties
- interpretaties na enkele seconden
“The subject searches among his visual memories for that one which in form, especially in outline,
most closely resembles the entire figure or one of its details” (Rorschach, 1942, p. 22)”
- gehelen/ afzonderlijke componenten/ details
-PAREIDOLIA
= Ons brein is voortdurend op zoek naar gekende patronen intoevallige structuren met
lage informatie-inhoud
“The midline always ... holds everything to it. The midline appears to attract the patient’s
attention with a sort of magical power” (Rorschach, 1942, p. 211)”
♦ Beweging
♦ figuur-achtergrond
- witruimte
♦ Kleur
- “color shock”
- meer emotionele responsen (rood -> dood)
♦ Schaduw
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur byttebierelise. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.