Samenvatting | PROJECT: GOED
OUDERSCHAP
Docenten: Kaat Verhaeghe, Joke Den Haese & Liesbeth Van Rossem
Wat is opvoeding? Wie is de ouder? Hoe spreken we vandaag over opvoeding en welke gevolgen
heeft dit voor gezinnen. Moeten ouders de opvoeders van hun kinderen zijn? Stelt Ramaerkers (2009).
De samenleving lijkt echter volgende vraag te stellen: ‘kunnen ouders hun kinderen nog opvoeden?’.
Het discours dat in de samenleving leeft, spreekt over opvoeden in termen van technieken en
vaardigheden, van iets dat we kunnen en moeten leren… Het ‘gewone opvoeden’ krijgt hier vaak geen
plaats meer. Het deskundigheidsdiscours neemt over. Het dagdagelijks omgaan met de eigen
kinderen, het stellen van de vraag welke normen en waarden willen we doorgeven aan de volgende
generatie, de pedagogische vraag bij uitstek, lijkt minder of niet aan bod te komen… In het project
‘goed ouderschap?’ gaan jullie op zoek naar de kern van opvoeding. Jullie exploreren de gewone
opvoeding…, niet het voorkomen van toekomstige problemen of de preventie, maar opvoeden in het
hier en nu. Hoe kunnen we binnen deze context gezinnen ondersteunen? Wat is de rol van ‘de ander’?
We gaan in Brussel aan de slag. We laten ons inspireren door krachtige partners en alternatieve visies.
Ons speelveld: de publieke ruimte. We gaan op zoek naar alternatieven om gezinsondersteuning vorm
te geven, naar manieren om toevallige ontmoetingen tussen opvoedingsverantwoordelijken te
ondersteunen en te faciliteren. De kracht en de schoonheid van ‘HET ONTMOETEN IN VRIJE
CONFRONTATIE’ staan centraal!
LER 3: continuïteit dienstverlening en thuismilieu
LER 4: relatie met ouders
LER 6: verantwoordelijkheid sociaalpedagogisch project en organisatie
LER 7: samenwerking lokale context en externe partners
LER 11: inspireren als cultuurdrager
1 Module 1: wat is goed?
Wat betekent ouderschap voor ons? We duiken terug naar de eigen kindertijd en de rol van mijn
(groot)ouder(s)/opvoedingsverantwoordelijken in mijn leven.
- Welk voorwerp verbindt jou met je (groot)ouder(s)/opvoedingsverantwoordelijke? Waarom
kies je dit?
- Wat is goede opvoeding voor jou? Wanneer spreek jij van goede opvoeding?
- Wie is voor jou ‘de goede ouder’? Aan welke kenmerken moet een ouder voldoen om te
spreken van een goede ouder? Wie moet hij/zij zijn en wat moet hij/zij doen?
- Hoe kijkt de samenleving naar opvoeding en de ouder? Hoe zou jij dit omschrijven?
- Wat is volgens jou het dominante discours? De dominante manier van spreken over en kijken
naar opvoeding en ouders?
- Wat betekent dit spreken volgens jou voor de ouder? Wat betekent dit voor hun blik op
ouderschap?
Project: goed ouderschap - samenvatting Pagina 1 van 20
, Gloria-Marta Ide
- Wat betekent dit voor de vormgeving van gezinsondersteuning? Hoe moeten we volgens de
samenleving gezinnen ondersteunen in de opvoeding denk je?
2 Module 2: ontologie van het heden
26/09/2023 & 5/10/2023
2.1 Herhaling vorige les: wat is goede opvoeding?
Opvoeden is hot! Iedereen spreekt erover, denkt, doet, … opvoeding. Sommige menen echt te weten
hoe het moet! Bv. Triple P. But what exactely are we talking about when we talk about parenting?
Discours: een bepaalde manier van spreken die de blik vormgeeft en hoe we naar onszelf en anderen
kijken en dat ook aangeeft wat we voor werkelijkheid en waar moeten aannemen.
2.1.1 Triple P
Positieve Parenting Program (= een nieuwe speler op de markt, opvoedingsondersteuning voor
iedereen) is een laagdrempelige en integraal programma en heeft tot doel (ernstig) gedrags-,
emotionele-, en ontwikkelingsproblemen te voorkomen door kennis, vaardigheden en vertrouwen bij
ouders te verhogen, door competent ouderschap te bevorderen. Het is vooral een
ondersteuningsprogramma dat ouders in hun vaak veeleisende job van ouder wil bijstaan.
Dit is voor alle ouders! Evidense based programma gebruiken zij hier ook maar dit is niet perse
universeel toepasbaar. De website toont dat opvoeden geleerd kan worden en dat enkel goede ouders
deze cursussen zouden volgen. Kritisch kijken naar de dominante manier van denken en spreken →
ontologie van het heden. We gaan proberen onszelf bewust maken van het heden en kritisch kijken. Je
mag alles hier dan ook in vraag gaan stellen.
2.1.2 “Parents need to become independent problem solvers.”
Deze zin toont de vormgeving van de ouderschapscultuur vandaag. De tekst wil de aspecten van de
huidige ouderschapscultuur tonen, bekritiseren van de beperkte conceptualisatie van wat een ouder
en opvoeding hierbinnen zijn, kritiek op Triple P en van hieruit een soort van vreemdheid bij het
implementeren van deze vorm van gezinsondersteuning en alternatieve routes.
Parents: Alle ouders zijn hier hetzelfde en niemand is uniek. Opvoeding is dan het doorgeven van
waarden en normen waarbij die centraal staan. De ouder is persoonlijk verantwoordelijk maar niet ‘de
persoonlijkheid’ van de ouder.
Need to become: Ouders moeten constant veranderen en zichzelf verbeteren aan de hand van de
correcte kennis. De nadruk op ‘het worden’ onderwaardering van ‘het zijn’ van ouders, er is een norm
voor wat ‘good enough parents’ zijn, wat iemand als ouder doet is niet voor het heden maar altijd
voor de toekomst…
Independent: zelfstandig, onafhankelijk. De ouders staan er alleen voor om het ouderschap op te
nemen. Het is ook de bedoeling dat de ouders zelf gaan nadenken over hen als ouder. De experts gaan
advies geven aan de ouders over de problemen van het opvoeden. De ouders zijn onafhankelijk want
ze kunnen zelf kiezen. De experts gaan zorgen voor de juiste kennis. Opvoeden is een private
aangelegenheid die ouders zelfstandig moeten uitvoeren.
Project: goed ouderschap - samenvatting Pagina 2 van 20
, Gloria-Marta Ide
Problem: gevaar. Ouders zijn hier problem solvers —> heel enge beschrijving van wat het betekent
kinderen op te voeden. Opvoeden heeft te maken met problemen en moeilijkheden
(ontwikkelingspsychologisch). Wanneer je kind als probleem gaat zien en ouders als oplossers dan
wordt dit een heel instrumentele relatie zijn. Ze maken een conceptuele vergissing tussen helpen en
ondersteunen. Illustratief voor het discours rond opvoeden en de ouder-kind relatie vandaag.
Solvers: Parenting is het gedrag van vaders en moeders. Ouderschap is dingen doen voor kinderen
(taak-karakter) in plaats van het ‘zijn’ van ouders. Een doelgerichte praktijk waar we kinderen gaan
maken i.p.v. een relatie waardoor het een to do is van taken en vaardigheden.
Parenting: de interactie met ouders en kinderen
Relatie: 1000-en interacties en dus een relatie opbouwen
Wanneer we de zin dus in vraag gaan stellen… kan dit leiden tot iets anders… dan zou
opvoedingsondersteuning er goed aan doen om zich (misschien paradoxaal genoeg) minder te richten
op kinderen en op potentiële problemen en moeilijkheden die zich kunnen voordoen en daarmee
samenhangend, minder op de juiste “actie” (vaardigheden en technieken) die (verondersteld) nodig is
om deze problemen en moeilijkheden aan te pakken, en meer op ouders buiten de vaardigheden en
technieken die ze bezitten en buiten de resultaten die ze zouden kunnen bereiken. Kinderen
opvoeden vereist, zo suggereren wij in verband met de genoemde punten, een vorm van aandacht
voor jezelf als ouder – misschien wat sommigen zorg voor jezelf als ouder zouden kunnen noemen.
Opvoedingsondersteuning zou dan een vorm van praktijk kunnen zijn die ouders mogelijkheden biedt
voor dergelijke aandacht of zorg, waarbij vragen naar voren komen over wat waardevol is om door te
geven aan hun kinderen, over hoe het samenleven in een gemeenschappelijke wereld te organiseren,
enz.
2.2 Huidige dominante opvatting/discours
1.Psychologisering van de opvoeding: hoe ons verstaan van opvoeden en ouderschap in de greep is
van het discours van de psychologie en in het bijzonder van de ontwikkelingspsychologie,
gedragspsychologie → ontwikkelingspsychologische spreken. De manier waarop we in relatie gaan
met andere en onszelf en anderen begrijpen, bepaald wordt door een ‘psychologisch woordgebruik’.
- Gewone gedragingen/sociale problemen vertaald naar een psychologisch discours (bv. druk
wordt hyperactief)
o Er zijn vandaag de dag meer kinderen met een label in de klas dan vroeger.
o Pedagogisch: wat is de oorzaak van het gedrag bij die kinderen?
- Focus op gedrag (reductionistisch)
- Psychologisch taalgebruik hechting, stimulering, ontwikkeling, inspelen op noden
o Doordat het zo als normaal wordt opgenomen gaat het ouders en kinderen
beïnvloeden en dus ook hun onderlinge relatie negatief beïnvloeden
- Functionaliteit: ingezet voor het bereiken van doelen (hoe-vraag) bv. het assertief maken van
het kind
- De norm: verwijzing naar ontwikkelingsstadia (universalisme/naturaliseren)
- Preventie van problemen
o Beleidsniveau: gezinsondersteuning zal de problemen moeten vermijden
Afwijken van de norm?
Project: goed ouderschap - samenvatting Pagina 3 van 20
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Gloria20. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
