Inhoudstafel
(vet= aangepast 2023/2024)
o Schizofrenie
o Depressieve
o Bipolaire
o Angst
o Dwang
o Trauma
o Middelen
o Somatiek
o Neurocognitieve
o Persoonlijkheids
o Eetstoornissen
o Neurobiologische ontwikkelingstoornissen (volwassenen)
o KJP- Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen
o KJP- diagnostiek (les Danny)
, Samenvatting psychiatrie
Schizofrenie & andere psychotische stoornissen
DEEL 1: symptomen
Psychotische Sy <-> psychotische stoornis
bij psychotische-, stemmings-, bipolaire-, persoonlijkheidsstoornissen, dementie, middelen
Symptomen
Afwijkingen in ≥1 van de volgende symptoomdomeinen:
1. Wanen
2. Hallucinaties “Positieve symptomen”
3. Gedesorganiseerde denken
4. Gedesorganiseerde of abnormale psychomotoriek
5. Negatieve Sy
A) Positieve Sy
Oorzaak: teveel dopamine mesolimbisch
Wanen
o Denkstoornis
o Vaststaande overtuigingen die niet vatbaar zijn voor feiten die ermee in
tegenspraak zijn (niet passend bij cultuur of religie, bv voodoo)
o Pt heeft geen inzicht in wanen, is zich hier niet bewust van
o Frequent voorkomende wanen
Achtervolgingswanen
Voelt zeer bedreigend
Ervan overtuigd zijn dat mensen tegen hem/haar zijn
Bv mama is spion en zal hem/haar iets aandoen
Betrekkingswanen
Ervan overtuigd zijn dat bepaalde gebaren, opmerkingen, signalen uit de
omgeving enzovoort aan de betrokkene zelf gericht zijn
Bv rood licht -> puur om hem/haar te pesten
o Minder frequent
Grootheidswanen
Erotomane wanen
Onterecht overtuigd zijn dat er iemand anders verliefd is op hem/haar
Beïnvloedingswanen
Het idee dat iemand anders gedachten in je hoofd kan plaatsen
(‘hersenchip’)
Hallucinaties
o Stoornis vd waarneming
o Pt heeft geen inzicht hierin
o Zintuiglijke ervaringen die plaatsvinden zonder dat er een externe stimulus is
o Pt kent het verschil niet tussen de stem in hun hoofd en de persoon die hen
aanspreekt
o Komen ook voor bij schizofrenie, manie, depressie, dementie, delirium, …
o Auditieve (>>>), visuele, tactiele, olfactorische, gustatorische
, o Auditieve hallucinaties
Geluiden (bellen, kraken, kauwgeluiden,…)
Stemmen
Vaak negatieve woorden, zinnen
Komen uit radio, stopcontacten, uit darmen, uit hoofd,..
Tegen Pt (2e persoon) of over Pt (3e persoon)
CAVE: bevelshallucinatie (gevaar voor suïcide)
o Visuele hallucinaties
Lichtflitsen, schaduw,..
Complexere taferelen, vervormde gezichten,….
o Tactiele hallucinaties
Vb. krioelen van beestjes op de huid. Pt is overtuigd dat dit beestjes zijn
(DD somatisatie: hierbij is het ALSOF er beestjes onder huid zitten)
Frequent voorkomend bij delirium na middelen-onttrekking: ‘delirium tremens’
o Olfactorische hallucinaties
Bv rotten van darmen, geur van zwavel (duivel uit de hel)
!!!! kan alarmsymptoom zijn bij hersentumoren
o Gustatorische hallucinaties
Vb. Smaak van rot voedsel of van faeces
Meestal samen met wanen: bv vergiftigingswaan (+ hallucin. v vergiftigd voedsel)
Gedesorganiseerd denken
o Kronkels in denkpatroon
o Pt maakt verkeerde associaties, antwoordt naast de vraag
o NEOLOGISMEN
Nieuwe woorden die voor Pt heel normaal zijn
o VERSPERRING IN HET DENKEN
Pt stopt plots met denken
o GESTOORD TAALBEGRIP
Metaforen w letterlijk genomen (metaforisch denken valt weg)
B) Gedesorganiseerde of abnormale psychomotoriek
Van ‘gekkigheid’ (kinderachtig gedrag) tot onvoorspelbare agitatie
Speciale, ernstige vorm : KATATOON GEDRAG
o = opvallende ↓ vd reactiviteit op de omgeving
o Motorisch negativisme: verzet tegen instructies
o Katalepsie: volharden in een rigide, ongepaste of bizarre lichaamshouding
o Mutisme (niets zeggen) en stupor (Pt reageert niet meer, enkel op pijnprikkel)
o Katatone opwinkding: doelloze en buitensporige activiteit zonder duidelijke aanleiding
o Stereotype bewegingen: staren, grimassen, mutisme, echolalie (alles nazeggen)
C) Negatieve Sy
Te weinig dopamine frontaal (<-> pos Sy: teveel dopamine mesolimbisch)
Affectieve vervlakking
o Expressie in gezicht, oogcontact, intonatie ↓
Initiatiefverlies (avolitie)
o Bv opruimen
Alogie: minder spreken
Anhedonie
o Verminderd vermogen om te genieten van positieve stimuli
Sociaal terugtrekgedrag
o Gebrek aan belangstelling voor sociale interactie
, D) Andere Sy
Depressieve Sy
o Frequent depressieve Sy (niet het kernsymptoom)
o Hoge suïcide graad! (1/10) en vaak op erge manier
Agressieve Sy
o Veel agitatie en agressie (niet als kernsymptoom)
o Vaak ook middelengebruik: sneller experimenteren -> nog meer D -> meer pos Sy
BEHOUD VAN INTELLIGENTIE!
Impact van Sy op functioneren Pt
Voor Pt zelf zijn de negatieve Sy het ergst
Deze leiden tot verlies van zelfzorg, interpersoonlijke relaties en dysfunctie op sociaal en
professioneel vlak => levenskwali ↓
Voor omgeving lijken de positieve Sy het ergst
DEEL 2: ZIEKTEBEELDEN
1. Schizofrenie
2. Schizofreniforme stoornis
3. Kortdurende psychotische stoornis
4. Waanstoornis
5. Schizo-affectieve stoornis
6. Psychotische stoornis door een middel
7. Psychotische stoornis door een somatische aandoening
8. Katatonie
Schizofrenie
A. ≥2 van de volgende kenmerken, waarvan elk in een periode van één maand een significant
deel van de tijd aanwezig is. Minstens één moet een positief Sy (1,2,3) zijn
A. wanen
B. hallucinaties
C. gedesorganiseerd spreken
D. ernstig gedesorganiseerd of katatoon gedrag
E. negatieve symptomen
B. Gedaald niveau v functioneren op een of meer belangrijke levensgebieden (vb. werk,
interpersoonlijke relaties) tov van het begin van de stoornis.
C. Sy zijn gedurende ten minste zes maanden ononderbroken aanwezig.
Schizofreniforme stoornis
Episode tussen 1-6m
Kortdurende psychotische stoornis
Geen negatieve Sy!
Duur episode: 1d->1m
Volledig herstel naar niveau van functioneren
Waanstoornis
Wa(a)n(en) minstens 1 maand aanwezig
Naast de waan is functioneren niet duidelijk beperkt of is het gedrag niet vreemd
Psychotische stoornis door een middel
Sy: wanen en/of hallucinaties
Sy zijn ontstaan tijdens of kort na de intoxicatie, na onttrekking of na blootstelling aan een gnm
DEEL 3: ziektebeloop en epidemio