Het ontstaan van de planneet aarde, een inleiding
tot de aardwetenschappen
1. Maatschappelijke relevantie van de studie van de aarde
Mens is irrelevant voor geologie
wel op klimaat invloed: eigen ecosysteem kapot maken
Geologie belangrijke fundamenteel wetenschappelijke benadering, maar draagt ook bij in het maatschappelijke
leven:
1) Bescherming tegen natuurverschijnselen (Bv. aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, tsunami’s, landverschuivingen, bodemerosie)
2) Natuurlijke delfstoffen
o Metallische ertsen
o Niet-metallische industriële delfstoffen
o Energiedelfstoffen
o Edele metalen
3) Berging afvalstoffen
4) ‘global change’
o Klimaatsverandering = menselijke invloed
o Natuurlijke versus antropogene klimaatsvariaties
o Interdisciplinair onderzoek
5) Constructie- en infrastructuurwerken (Bv. Dammenbouw, tunnelbouw, havenconstructies, wegenbouw)
6) Geowetenschappelijke synthesekaarten (Bv. gewestplannen)
2. De aarde een unieke planneet
Leven Specifieke eigenschappen van de aarde
Vroege atmosfeer ≠ huidige (zuurstof was vroeger toxisch voor het leven en water essentieel)
UV-licht (= zonnestraling dat DNA-schade veroorzaakt) gefilterd door atmosfeer/ dampkring
Dampkring vernietigt meteorieten = bollide-impact
Planeet genoeg zwaartekracht nodig om gassen van de dampkring te kunnen vasthouden
Temperatuur ideaal en verschillen klein door:
o Herverdeling zonne-energie over atmosfeer-oceaan-land
o Afstand aarde-zon
o Broeikaseffect gassen vooral CO2 essentieel voor ontstaan van het leven
Specifieke zwaartekracht atmosfeer met typische samenstelling en druk
Binnentkant planeet: ijzer-nikkel-kern (de zwaardere elementen) zorgt voor sterk magneetveld + afbuiging van
schadelijke producten
Specifieke warmteproductie en koeling in het verleden
, 3. Enkele grote stappen in de ontwikkeling van planeet aarde
1) Temperatuursevolutie
Afkoelende nevel → condensatie tot planetesimalen → conglomereren → T ↑ door:
Impactwarmte
Compressie - compactiedruk (conductie)
Radioactief verval van U, Th, 40K
= essentieel voor het ontstaan van leven
o Aarde produceert nog steeds warmte in het binnenste van de planneet en deze warmte wordt
vastgehouden in de dampkringen (broeikasgassen) tektoniek wordt door warmte bevorderd
o Stilvallen warmteproductie: broeikasproductie valt stil en planeet bevriest
o Te veel warmteproductie: te warm en te veel tektoniek
2) Interne differentiatie
T ↑ tot ~2000 °C → ijzer smelt → zakt naar centrum aarde → energie komt vrij → T ↑ verder → verdere opsmelting
→ lichtere delen drijven → stollen → korst + gassen ontsnappen → oceanen & atmosfeer
Gevolgen:
Koeling door convectie
Chemische zonering of beter mineralogische zonering door graviteitsscheiding (bv. U aangerijkt in korst in
relatief lichte mineralen)
kern + mantel + korst = bulkaarde
Ijzer maar 4e belangrijkste element van de korst in vergelijking met de
volledige bulkaarde door interne differentiatie.
Merendeel van de nikkel en ijzer zitten in de kern!!
Enkel de buitenste 10 km van de korst bevatten zuurstof.
3) Vorming eerste continenten, oceanen en atmosfeer
Continenten: dikke accumulatie van ± lichte mineralen
Densiteitssortering door herhaald opsmelten, verwering en erosie
Waterdampen ontsnappen uit vulkanen
Primitieve atmosfeer ≈ gassen uit vulkanen
Leven: O2 ↑dan verlies in chemische binding
Platen drijven op vloeibare mantel van de aarde en verschuiven via tektoniek.
nieuwe platen worden gevormd door vulkanisme (vloeibaar materiaal)
Habitus = set van kristalvlakken die de macroscopische vorm van een kristal bepalen
Eenzelfde subtstantie kan vele kristalvormen aannemen met zelfde structuur.
1. Kristallografische kenmerken
1.1 Rooster of ruimtetralie
Opbouw:
1e translatie = 1D rooster
Puntrij met K-perodiciteit volgens vector a⃗ (richting en grootte).
2e translatie = 2D rooster
Netvlak of roostervlak doordat vector b⃗ wordt toegevoegd met α hoek tussen beide vectoren.
3D translatie: 3D rooster
In nature beperkt aantal mogelijkheden van kristalroosters! Chemische inhoud kan wel veranderen!!!
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur alicecallewier90. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.