BEGRIP UITLEG
SOCIALE PSYCHOLOGIE de wetenschappelijke studie naar de wijze waarop
gedachten, gevoelens, motivaties en gedragingen
van mensen beïnvloed worden door de
aanwezigheid van anderen en hoe wij zelf een
invloed uitoefenen op hoe andere personen denken,
voelen en zich gedragen (Allport, 1985).
- Experimenten
- Individu de sociale wereld waarneemt,
begrijpt, interpreteert…
- Onderzoek naar vooroordelen BV
SOCIOLOGIE Studie van groepsfactoren, Multi level designs
PERSOONLIJKHEIDSPSYCHOLOGIE Studie van structuur en de effecten van stabiele en
cross-situationele eigenschappen van individuen
Interactionisme = uitingen van individuele verschillen
afhankelijk van de situatie
CROSS-SITUATIONELE STABILITEIT Individu die consistent of op dezelfde manier zich
gedraagt in bepaalde situaties
GUSTAVE LE BON Psychologie des Foules
Bestudeerde massageweld, eerste
sociaalpsychologische bijdrage
MAX RINGELMANN Vergelijking van groepsprestaties met individuele
prestaties (touwtrekken)
In groep presteert men minder dan alleen
TRIPLETT Competitiemachine
Kinderen draaien sneller indien ze in het gezelschap
van een ander kind waren
KURT LEWIN Grondbeginselen van de discipline
1) Gedrag bepaald door hoe we wereld om
ons heen waarnemen/interpreteren
2) Gedrag is afhankelijk van persoon en
omgeving
3) Sociaalpsychologische theorieën kunnen
worden toegepast voor de oplossing van
maatschappelijke problemen
Vader van de sociale psychologie
1944: Massachusetts institute of technology +
research center for group dynamics
PLURALISME Hete versus koele perspectieven, poging deze
benaderingen te integreren
SOCIALE NEUROWETENSCHAP Studie van relatie tussen neurologische en sociale
processen is het gevolg van de technologische
vooruitgang
VOOROORDELEN zijn negatieve gevoelens tegenover andere personen
gebaseerd op hun lidmaatschap van bepaalde
sociale groepen.
WILHELM WUNDT Eerste laboratorium voor experimentele psychologie
in 1879 in Leipzig
BEGINJAREN SOCIALE PSYCHOLOGIE 1880-1935 Psychologie des Foules van Gustave Le Bon, hij
bestudeerde massageweld in late 19e eeuw => eerste
sociaalpsychologische bijdrage
3 HANDBOEKEN Mc Dougall, Edward Ross, Floyd Allport
DE JAREN VAN BEVESTIGING 1936-1960 Society for the psychological study of social issues
Hitler => vragen naar oorzaken van
geweld/vooroordelen/genocide/gehoorzaamheid/…
,FUNDAMENTEEL ONDERZOEK Onderzoek met het oog op beter begrip van
menselijk gedrag, voornamelijk door het toetsen van
hypothesen die uit een theorie zijn afgeleid
TOEGEPAST ONDERZOEK Onderzoek met het oog op het verbeteren van onze
kennis over natuurlijke gebeurtenissen en het
oplossen van praktische problemen
GROEI EN DEBAT 1960-1975 Onderzoek naar steeds meer terreinen van sociaal
gedrag, ook oplossingen naar maatschappelijke
problemen
Debat: onenigheid over de waarde van
laboratoriumonderzoek
METHODOLOGISCH EN INHOUDELIJK Ook andere onderzoeksmethoden gehanteerd,
PLURALISME 1975-HEDEN cognitieve aspecten => sociale cognitie
SOCIALE COGNITIE De studie van het waarnemen, onthouden en
interpreteren van informatie over onszelf en
anderen.
Koel: Cognities oefenen invloed uit op hoe we ons
voelen, wat we verlangen en hoe we ons gedragen
Heet: waarbij onderzoekers zich richten op emotie
en motivatie als determinanten van cognities en
gedrag.
SOCIALE PSYCHOLOGIE IN DE 21STE EEUW Technologische innovaties, grote verscheidenheid
aan wetenschappers en onderzoeksonderwerpen
HERSENONDERZOEK Sociale neurowetenschap: studie van de relatie
tussen neurologische en sociale processen, hoe de
sociale wereld hersenactiviteit en biologische
processen beïnvloed
CROSSCULTUREEL ONDERZOEK Studie van gelijkenissen en verschillen tussen
mensen uit verschillende culturen
MULTICULTUREEL ONDERZOEK Gelijkenissen en verschillen tussen raciale en
etnische groepen binnen een bepaalde samenleving
worden bestudeerd
TRIANDIS 3 factoren wat een samenleving individualistisch of
collectivistisch maakt
1) Complexiteit van maatschappij
2) Welvaartspeil van maatschappij
3) Heterogeniteit
STAPEL (NAAM, FRAUDEUR) Beweging doen ontstaan voor een open wetenschap:
openheid, transparantie en repliceerbaarheid
CONCEPTUELE VARIABELEN Variabelen waarop de hypothese betrekking heeft
(abstract: conformiteit, attitude, geweld,
discriminatie, groepsdruk, agressie)
OPRATIONELE VARIABELEN Procedure om conceptuele variabelen te meten of te
manipuleren, meerdere operationalisaties zijn
mogelijk
- Begripsvaliditeit = de mate waarin
meetinstrumenten meten wat ze bedoelen
te meten en experimentele manipulaties die
variabelen beïnvloeden die ze beogen te
manipuleren
- Zelfbeschrijving en (gedrags)observatie
ZELFBESCHRIJVING Methode waarbij de onderzoek deelnemer zelf
gedachten, gevoelens, verlangens en gedrag
beschrijft
- Interne consistentie = de mate waarin de
items van een vragenlijst met elkaar
samenhangen of correleren.
, - Sociale wenselijkheidsvertekening = de
neiging zichzelf zo positief mogelijk te
presenteren
- Inwilligingstendens: de neiging van
deelnemers om akkoord te gaan met
bestaande veronderstellingen, waardoor je
vaak affirmatief antwoorden
Te simpel om er vanuit te gaan dat de persoon de
waarheid zegt
GEDRAGSOBSERVATIE Interbeoordelaarsbetrouweheid = de mate waarin
verschillende waarnemers overeenstemmen in de
waarnemingen die ze rapporteren.
Vertekening nog steeds een probleem
(zelfpresentatie, volgorde-effect)
CORRELATIONEEL ONDERZOEK typisch gebaseerd op vragenlijsten, waarbij de
verbanden tussen variabelen worden nagegaan.
- Geen causaliteit
EXPERIMENTEEL ONDERZOEK wordt in de sociale psychologie het vaakst
gehanteerd. Het grote voordeel van het experiment
is dat we op basis van de resultaten uitspraken
kunnen doen over oorzaak-gevolgrelaties.
BESCHRIJVEND ONDERZOEK Beschrijven van gedachten, gevoelens en
gedragingen
- Observationeel
- Archiefonderzoek: studie van oude stukken
- Opiniepeiling
EXPERIMENT Experimentator controle over gebeurtenissen
Deelnemers toevallig toegewezen worden aan
condities
SOCIALE PERCEPTIE een algemene term voor de processen die de basis
vormen van hoe we tot oordelen over anderen
komen
SCHEMA Georganiseerde verzameling van kennis over
stimulus of over een categorie van stimuli
PRIMAIRE KENMERKEN Onmiddellijk geactiveerd wanneer we een persoon
observeren
GELAATSKENMERKEN Babyfaces
SCRIPTS De ongeschreven verwachtingen die we in bepaalde
situaties hebben, schema’s over gebeurtenissen die
aangeven hoe mensen zich in een bepaalde situatie
dienen te gedragen
- We zien wat we verwachten te zien
- Kennis over sociale situaties wordt
aangewend om verklaringen te geven voor
menselijk gedrag
EERSTE INDRUK Verbaal gedrag (7%), non-verbaal gedrag (55%) en
paraverbaal gedrag (toon en ritme waarop iemand
iets zegt)
GELAATSUITDRUKKINGEN Charles Darwin stelt dat dit aangeboren is en overal
op eenzelfde wijze gebeurt
FACIAL ACTION CODING SYSTEM Ekman en Friesen
Systeem waarmee elke menselijke gelaatsexpressie
in kaart wordt gebracht.
6 PRIMAIRE EMOTIES Geluk, angst, verdriet, woede, verbazing en afkeer
3 NON-VERBALE COMMUNICATIEKANALEN Gelaat (makkelijk te manipuleren), lichaam
(zenuwachtig lichaam), stem (meest diagnostisch
kanaal, verhogen van stemtoon en aarzelend
