PRIVATE VEILIGHEID:
HOORCOLLEGE 1
Examen: mondeling
Paper met 2 +
Indeling cursus:
Inleiding en theoretische duiding
Geschiedenis
Actoren
Beleid, controle en wetgeving (+ gastcollege)
Internationaal perspectief (+ gastcollege)
INHOUDSTAFEL
Het veiligheidslandschap in België (4 okt)
Actoren: publiek vs privaat
Pluralisering van de politiefunctie: police vs policing
Private veiligheidsstudies
Ontwikkeling en groei private veiligheid (11 en 18 okt)
Geschiedenis vroege en recente vormen
Oorzaken en verklaringen
Burgerwacht, private milities, private bewakingssector (beleid,
controle en wetgeving)
Modellen en verhoudingen publieke en private veiligheid (25 okt)
Feitelijke en normatieve modellen
Cultuur, opleiding, …
Wetgeving (8 nov)
Gastcollege Filip Smeets (Seris)
Wet van 10 april 1990 op de bewakingsondernemingen de
beveiligingsondernemingen en de interne bewakingsdiensten en
Wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere
veiligheid
Activiteiten, domeinen en bevoegdheden
Privédetectives (les 15 nov)
Wet van 19 juli 1991 tot regeling van het beroep van privédetective
Werknemerscriminaliteit en private justitie (22 nov)
Gastcollege Prof. dr. Marc Cools (UGent)
Private militaire ondernemingen (29 nov)
Huurlingen
Recente ontwikkelingen en inzet
Private veiligheid in internationaal perspectief (6 dec)
Situatie buurlanden
Omvang sector, wetgeving, …
Private veiligheid en COVID-19 (13 dec)
1
, Online gastcollege dr. Adam White (University of Sheffield)
Critical Workers? Private Security, Public Perceptions and the Covid-
19 Pandemic
1. INLEIDING TOT DE PRIVATE VEILIGHEID
1.1 HET VEILIGHEIDHEIDSLANDSCHAP IN BELGIË:
1.1.1 ACTOREN
Als je kijkt naar ons veiligheidslandschap vandaag de dag, zie je dat het eigenlijk
bestaat uit zeer veel diverse spelers, veiligheidsactoren en veiligheidsdiensten. Je
hebt publieke en private veiligheidsdiensten:
België bestaat dus uit een gedifferentieerd veiligheidslandschap. Die bestaat uit
publieke en private veiligheidsactoren. Vandaar die terminologie van die
pluralisering van dat politiefunctie: zowel in publieke zin (nieuwe
veiligheidsberoepen: stadswacht), als in private zin (private recherche
ondernemingen, bewakingsagenten).
Publieke sector: Politie, leger, civiele bescherming, gemeenschapswachten,
inlichtingendiensten, inspectiediensten, …
Publiek is door de staat georganiseerd en gefinancierd door belastinggeld. Het
gaat altijd om diensten die collectief worden aangeboden. (Bv. publieke politie is
er voor iedereen, en word gefinancierd door iedereen.)
Private sector: Private onderzoekers (privédetectives), installateurs
alarmsystemen, bewakingsagenten, portiers, bodyguards, winkelinspecteurs,
veiligheidsagenten, …
Private sector gaat om diensten en activiteiten die uitsluitend worden
aangeboden aan betalend cliënteel (dus. NIET collectief), dus puur op basis
PUBLIEKE VEILIGHEIDSSECTOR
Politieambtenaren – lokale politie
Wet van 5 augustus 1992 betreffende de politiedienst en Wet van 7
december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst,
gestructureerd op twee niveaus. Hebben andere taken dan politieambtenaren
op federaal niveau
Politiezone, onder leiding van de korpschef
Verhouding federale politie
Agenten van politie – lokale politie
Wegverkeer, naleving gemeentereglementen
Beperkte politiebevoegdheden
2
, Politieambtenaren – federale politie
Wet van 5 augustus 1992 betreffende de politiedienst en Wet van 7
december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst,
gestructureerd op twee niveaus
Onder leiding van Commissaris-Generaal, Minister Binnenlandse Zaken en
Justitie
Verhouding lokale politie
Gemeenschapswachten
Wet van 15 mei 2007 tot instelling van de functie van
gemeenschapswacht, tot instelling van de dienst gemeenschapswachten
en tot wijziging van art. 119bis van de nieuwe gemeentewet
Alle niet-politionele, publieke veiligheidsfuncties sinds 1 januari 2008
Stadswachten, parkwachters, stewards (niet te verwarren met
voetbalstewards), lijnspotters, ambtenaren bevoegd om vaststellingen te
doen die leiden tot een Gemeentelijke Administratieve Sanctie (GAS), …
Geen politionele bevoegdheden, niet dezelfde bevoegdheden als private
bewakingsagenten.
Bewustmaking, informeren, doorgeven informatie aan bevoegde
diensten, vaststellen inbreuken (GAS), toezicht bij evenementen door
overheid of gemeente georganiseerd.
Militaire politieagenten
KB 1 december 1975, Art 3.11° KB 1 december 1975
Wet 16 juli 2020, wat de doorstroming van prioritaire voertuigen betreft
Militaire domeinen en escortes
Douaniers
Algemene Wet Douane en Accijnzen van 18 juli 1977
FOD Financiën
Grensbewaking, eerlijke handel, innen invoerrechten, controle accijnzen,
btw, …
Terrorisme, drugs
Bijzondere veldwachters
Veldwetboek (hoofdstuk 2) en Koninklijk Besluit van 10 september 2017
tot regeling van het statuut van bijzondere veldwachters
Controle naleving wet op jacht en visserij
1.1.3 PRIVATE VEILIGHEIDSSECTOR
Bewakingsagenten
3
, Wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere
veiligheid
Bewakingsondernemingen of interne bewakingsdiensten
Bewaking gebouwen, goederen en mensen
Bewakingsagenten: Een onderneming die bewakingspersoneel inzet ten
behoeve van derden. Zoals: vub die beroep doet op securitas tegen
betaling/contractueel.
Veiligheidsagenten
Wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere
veiligheid
Veiligheidsdienst openbare vervoersmaatschappij (MIVB, De Lijn, de TEC
en de NMBS)
Private onderzoekers
Wet van 19 juli 1991 tot regeling van het beroep van privédetective
Opsporen vermiste personen; inwinnen informatie burgerlijke stand,
gedrag, moraliteit, … verzamelen bewijsmateriaal; opsporen
bedrijfsspionage; elke andere activiteit bij een in Ministerraad overlegd KB
Bedrijven kunnen hier ook beroep op doen.
Voetbalstewards
Wet van 21 december 1998 betreffende de veiligheid bij
voetbalwedstrijden.
Koninklijk besluit van 25 mei 1999 tot bepaling van de voorwaarden voor
de indienstneming van voetbalstewards
Voetbalclubs, veiligheid bij voetbalwedstrijden
Rallystewards
O.a. Koninklijk besluit van 28 november 1997 (B.S., 05/12/1997) houdende
de reglementering van de organisatie van sportwedstrijden of
sportcompetities voor auto’s die geheel of gedeeltelijk op de openbare
weg plaatshebben
Parcours autosportwedstrijden
PLURALISERING VAN DE POLITIEFUNCTIE
Voornamelijk sinds einde 20e eeuw is pluralisering van het veiligheidslandschap
gekomen. Er kwam een vermeerdering betrokken organisaties: niet-statelijke,
vrijwilligers, commerciële aanbieders, …
Je krijgt onder die pluralisering ook twee verschillende tendensen:
Fragmentatie en commercialisatie
1. Fragmentatie = er zullen meer spelers aanwezig zijn, dat
veiligheidslandschap wordt gefragmenteerd.
2. Commercialisatie = om die commerciële spelers
(bewakingsondernemingen)
Vervaging tussengrenzen: moeilijker onderscheid
4
