Eleonora Santilli Bedrijfseconomie Schooljaar: 2020 - 2021
Hoofdstuk 2
Het marktmechanisme
1. Inleiding
De markt:
➢ Historisch: geografische plaats waar vragers en aanbieders ruiltransacties afsloten.
➢ In moderne economische analyse:
• Theoretisch concept voor confrontatie van belangstellende vragers en potentiële aanbieders
• Een ‘mogelijk’ mechanisme om de economie te organiseren:
o Prijs die beheerprobleem oplost
o Prijs als “signaalfunctie”
▪ Functie in het marktmechanisme waarbij de prijs aangeeft in welke goederen
behoeft is en welke productiemiddelen daarvoor aangewend moeten worden.
• Voorbeelden markten:
o Goederenmarkten: auto’s, huizen, kleding
o Dienstenmarkten: cinema, gezondheidszorg
o Inputmarkten: arbeidsmarkt, kapitaalmarkt
o Financiële markten: wisselmarkt, aandelenmarkt, obligatiemarkt
Vier voorwaarden voor zuivere mededinging (= perfecte concurrentie)
• Homogene goederen (bv. tarwe en suiker)
• Aantal potentiële vragers en aanbieders is zeer groot
• Vrije toe- en uittreding van producenten (geen belemmering)
• Marktdeelnemers hebben perfecte informatie (markttransparantie)
Pagina | 1
,Eleonora Santilli Bedrijfseconomie Schooljaar: 2020 - 2021
2. De marktvraag
• Definitie: “De marktvraag (xn) naar een goed/dienst refereert aan de totale hoeveelheid die alle
consumenten samen bereid zijn te kopen afhankelijk van determinanten zoals bv. prijs,
inkomen...”
• Vraagfunctie
Marktvraagfunctie voor een goed x: 𝑥𝑣 = 𝑥𝑣 (𝑝𝑥 , 𝑦, 𝑢, 𝑝𝑧 , 𝑝𝑤 , … 𝑛, 𝑎)
o Te verklaren of afhankelijke variabele
▪ 𝑥𝑣: de gevraagde hoeveelheid (pizza’s)
o Verklarende of onafhankelijke variabelen
▪ 𝑝𝑥: de prijs van het goed (de pizza)
▪ 𝑦: inkomen van consumenten
▪ 𝑢: voorkeur
▪ 𝑝𝑧, 𝑝𝑤 : prijzen van andere goederen (prijzen van andere lunchalternatieven,
bijhorende drank…)
▪ 𝑛: het aantal consumenten
▪ 𝑎: andere factoren zoals verwachtingen over toekomstige prijzen, seizoen, reclame
• Partiële vraagfunctie
Partiële vraagfunctie: 𝑥𝑣 = 𝑥𝑣 (𝑝𝑥 |𝑦, 𝑢, 𝑝𝑧 , 𝑝𝑤 , … 𝑛, 𝑎) of kortweg 𝒙𝒗 = 𝒙𝒗 (𝒑𝒙 )
o Beschouwt effect van prijs van het goed op de vraag naar het goed.
▪ Ceteris paribus (In veronderstelling dat andere verklarende factoren zoals inkomen,
seizoen, reclame enz. constant blijven.
• Analyse van de vraagcurve
Tabel 2.1: De gevraagde hoeveelheid en de prijs Figuur 2.1: Grafische voorstelling van de
vraagcurve
Negatief verband tussen prijs en vraag
• Prijs op verticale as
• Hoeveelheid op horizontale as
Pagina | 2
,Eleonora Santilli Bedrijfseconomie Schooljaar: 2020 - 2021
• Opstellen lineaire vraagcurve
𝑥𝑣 = 𝑎 + 𝑏𝑝
o 𝑥𝑣: de gevraagde hoeveelheid;
o 𝑝: prijs;
o 𝑎, 𝑏: coëfficiënten > 0
Berekenen van -b en a
o 𝑏 = helling van de rechte
bv. b = -2: als de prijs met 1 eenheid stijgt (daalt) zal de gevraagde
𝑑𝑥 2
hoeveelheid met 2 eenheden afnemen (toenemen) => 𝑏 = 𝑑𝑝 = −1 = −2
o a = intercept (met hor. as) = gevraagde hoeveelheid bij prijs 0
• Beweging langs de vraagcurve (figuur 2.3a)
o De prijs van het goed verandert: verschuiving langs de vraagcurve
o Bv: de prijs van pizza stijgt van €10 tot €20 → de gevraagde hoeveelheid pizza’s daalt van 40
naar 20 eenheden
• Verschuiving van de vraagcurve (figuur 2.3b)
o Andere determinanten buiten de prijs veranderen: verschuiving van de vraagcurve (wijziging
intercept)
o bv. stijging prijs lookbroodje (dat we altijd samen met een pizza consumeren) → minder
pizza’s bij zelfde prijs (intercept neemt af)
Figuur 2.3a Figuur 2.3b
• Kort samengevat
o 𝑥𝑣 = 𝑎 − 𝑏𝑝
o De wet van de vraag: negatief verband tussen 𝑝 en 𝑥𝑣
o Bij prijswijziging: verschuiving langs de vraagcurve
o Bij wijziging van de overige determinanten (bv. inkomen, prijs van een ander goed,…):
verschuiving van de vraagcurve
Pagina | 3
, Eleonora Santilli Bedrijfseconomie Schooljaar: 2020 - 2021
3. Het marktaanbod
• Definitie: “ Het marktaanbod (xa) is de totale hoeveelheid (x) van een goed die alle producenten
samen bereid zijn te produceren in functie van een aantal determinanten:
𝒙𝒂 = 𝒙𝒂 (𝒑𝒙 , 𝒓, 𝒘, … , 𝒑𝒛 , 𝒑𝒘 , … , 𝒕, 𝒏, 𝒂)
• Determinanten van het aanbod:
▪ Prijs van het goed (px),
▪ Prijs van gebruikte productiefactoren (inputs) (r,w, ...),
▪ Prijs van andere goederen (𝑝𝑧 , 𝑝𝑤 , …)
▪ Productietechnologie (t),
▪ Aantal producenten (𝑛),
▪ Andere factoren (𝑎).
• Aanbodcurve
o Positief verband tussen 𝒑𝒙 en 𝒙𝒂
o Bij prijswijziging: verschuiving langs de aanbodcurve
o Bij wijziging van de overige determinanten (bv. eenheidsprijs van input arbeid):
verschuiving van de aanbodcurve
• Analyse van de aanbodcurve
Tabel 2.2 Het marktaanbod (cijfervoorbeeld) Figuur 2.4 Grafische voorstelling van de aanbodcurve
Positief verband tussen prijs en vraag
• Prijs op verticale as
• Hoeveelheid op horizontale as
Pagina | 4
