• Groei van beenderen, spieren en kraakbeenderen
• Hormonen (vnl. andro- en oestrogenen) tijdens adolescentie
• Algemene gezondheidstoestand
• Stemgebruik
o Professioneel, vrijetijd
• Levensstijl
o Roken, alcohol, rustig…
• Omgeving
o Droog, stoffig, druk
• Psychologische status
• Culturele factoren
o Sociaal en familiaal stemgebruik
• Degeneratieve veranderingen
o Ademhaling, zenuwstelsel…
Eerste levensjaren
• Kinderlarynx ≠ miniatuur volwassen larynx!
• Kenmerken kinderlarynx
o Hoog in hals: onderkant cricoïd tussen C2-C3
o Trechtervorm
o Kleiner
• Geen geslachtsverschillen tot puberteit
• Kraakbeenderen: zacht en plooibaar
• Stemplooien
o Korter
o Minder spiermassa
• intrinsieke larynxspieren: 9-14% gewichtsmassa van volgroeide musculatuur
karakteristieken van kinderfonatie
• Geboorteschreeuw: start ademhaling
• Uitdrukken van toestand/emoties a.d.h.v. huilen, schreeuwen, …
o ! Geschreeuw gezond kind ≠ ziek kind
• Abnormale fonatie ➔ belangrijke diagnostische factor!
o Indicatie neurologische, respiratorische of structurele afwijkingen
o Afwezigheid prelinguïstische vocalisaties ➔ algemene ontwikkelingsachterstand, socio-
economische deprivatie, verwaarlozing
1
,Preverbale vocale ontwikkeling
Kinderjaren
• Daling larynx (tot C5)
• Toename biomechanische stabiliteit door ontwikkeling vocaal ligament en lamina propria
• Toename stemplooi SP-lengte (met 6,5 mm) en -massa
• Gevolg: ↓ fo
Invloeden op fonetogram
• Pathologie significante invloed
• Leeftijd: verschillend effect bij meisjes en jongens op vlak van performantie
• Meisjes: geleidelijke veranderingen
• Jongens: < 8 jaar vs. > 8 jaar
o Androgenen spelen rol in start mutatie
Adolescentie
• ↑ secretie androgenen/oestrogenen
o ↑ geslachtsverschillen: veranderingen in dimensies
vnl. bij jongens merkbaar
o Bv.: hoek thyroïd prepuberaal 120° → 90° bij mannen
(=adamsappel)
• Daling larynx tot C6
• : typische mutatiestem door
o Groei larynx: invloed op lengte SP en fo
o Histologische veranderingen lamina propria
o Androgenen veroorzaken onomkeerbare daling van fundamentele frequentie
Volwassenheid
• Volgroeiing larynx:
o
2
, • Grote interindividuele variatie in larynxgrootte ( > )
• Overige veranderingen t.g.v. veroudering:
o Verbening kraakbeenderen ( > )
o Daling efficiëntie glottisweerstand
▪ Afname in glottissluiting
▪ Onregelmatigheden in glottisoppervlakte
▪ Verstoring in collageenvezels
o Microscopische veranderingen in epitheel SP
o Verdunning elastische vezels van SP
o Involutie m. thyroarytenoideus
▪ Het terug normaal worden ve orgaan na een fysiologisch proces
o Daling neuromusculaire controle
o Verandering werking intrinsieke spieren
De ouder wordende stem
• Veroudering verschillende lichaamssystemen
o Vanaf 60-70 jaar erg merkbaar
o Invloed op stemproductie en –kwaliteit
o = Normale leeftijdsgebonden ontwikkeling
• Perceptueel akoestische kenmerken van de ouder wordende stem
o Veranderde toonhoogte (↑ bij ,↓ bij na menopauze)
o Ruwheid, heesheid, wilde lucht
o Trillend/onstabiel
•
o Bowing: niet enkel door veroudering
2. ONTWIKKELING VD LENGTE EN STRUCTUUR VD STEMPLOOIEN
Lengte en structuur SP
• Middelste laag lamina propria MLLP
• Diepe laag lamina propria DLLP
Structuur SP bij kinderen
• Squameuze epitheel: geen significante verschillen
• Lamina propria
o Zeer dik in vergelijking met SP-lengte
3
, o Vrij uniform in structuur
o Geen ligamentaire structuur
o immatuur ligamentum vocale tussen 1-4 jaar
▪ Differentiatie lagen rond 6-12 jaar
o Einde adolescentie: drielagige structuur lamina propria duidelijk
Structuur SP bij ouderen
• Zeer individueel verschillend
• Epitheel: geen belangrijke veranderingen
• Superficiële laag lamina propria SLLP: oedemateuze verandering
o Verdikking
o Afname densiteit fibroblasten, collageen en elastische vezels
• Middelste laag lamina propria MLLP
o Atrofie en daling sterkte elastische vezels
o Verdunning van laag en verlies contour
• Diepe laag lamina propria DLLP
o Collageenvezels dikker en denser → verdikking
• Histologische veranderingen
o
3. ONTWIKKELING VAN F0, VC EN MFT
Ontwikkeling fundamentele frequentie F0
• Toonhoogte = belangrijke leeftijdsindicator
• Kinderen: 340 – 470 Hz
o Vanaf 9 jaar eerste subtiele verschillen -
o Vanaf 11 jaar grotere verschillen:
•
Ontwikkeling vitale capaciteit VC
• Tot 10 jaar geen geslachtsverschillen
• Toename bij volwassenen
• Terugval bij ouderen
Ontwikkeling maximale fonatietijd MFT
• Toename tot volwassenheid
• Terugval bij ouderen (meest uitgesproken bij )
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur camilledecoster. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.