MANO SMETS INTRAFAMILIAAL GEWELD FASE 2 2022
INTRAFAMILIAAL GEWELD
—>
GROEPSTAAK 5 STUDIEPUNTEN (19 MEI)
,MANO SMETS INTRAFAMILIAAL GEWELD FASE 2 2022
LES 1 INTRO & HERKENNING EN SCREENING VAN GEWELD
Wat is intrafamiliaal geweld?
“Intrafamiliaal geweld (afgekort IFG) is elk dwingend (hiërarchische verhouding; ouder-kind),
intimiderend gedrag dat uitgeoefend wordt tegenover een gezins- of familielid of (ex-)intieme
partner én waarbij dit dwingend intimiderend gedrag gepaard gaat met geweld of dreiging met
geweld en een intrafamiliale invloed heeft”
Geweld: fysiek, psychisch en seksueel geweld, alsook economische verdrukking, isolatie. Het kan
gaan over actief of passief geweld of dreiging met geweld. Het geweld kan zowel gepleegd
worden door volwassenen als door kinderen en adolescenten. Zowel kinderen als volwassenen
kunnen er het slachtoffer van zijn. Men kan zowel rechtstreeks als onrechtstreeks slachtoffer zijn
van intrafamiliaal geweld. Getuige zijn van geweld is in die zin ook een vorm van slachtofferschap.
Intrafamiliaal: zowel partners als ex-partners, ouders (of diegenen die de ouderlijke taak
vervullen) tgo. kinderen, volwassenen tgo. ouderen, kinderen tgo. ouders en kinderen onderling.
Huisvrienden vallen buiten de afbakening van intrafamiliaal geweld.
Vormen van IFG
- Kindermishandeling: Ouder -> kind
- Oudermishandeling: Kind -> ouder
- Ouderenmishandeling: Volw. -> oudere
- Partnergeweld: Ouder -> ouder
- Siblinggeweld: Kind -> kind
- Partnergeweld: Partner -> Partner of ex
Enkele prevalentiecijfers
Met corona zien we de cijfers alleen maar stijgen
,MANO SMETS INTRAFAMILIAAL GEWELD FASE 2 2022
Signalenlijst
- Exploratie van signalen: lijst signalen = puur didactisch
• Weinigzeggend
• Andere oorzaak
▪ Bv. blauwe plekken, kan ook zeker iets anders zijn als het bv. een onhandig
kindje is
▪ Artsen kunnen daar dan wel vrij zekere dingen over zeggen
• Kennis ontwikkelingspsychologie nodig
Kinderen/jongeren die opeens anders gedrag stellen
Bv. Kind heeft nachtmerries normaal bij het opgroeien
Bv. Kind in puberteit met nachtmerries anders, maar dat moet je weten via
ontwikkelingspsychologie
• Multiproblem
Signaal = alarmbelletje (niet gebruiken als checklist!)
Voorbeeld: signalen van kindermishandeling
Mogelijke lichamelijke signalen van kind
- blauwe plekken of andere verwondingen/kneuzingen
- slecht verzorgd, niet hygiënisch, …
- vermoeid, lusteloos, zwak
- houterige manier van bewegen
- urineweginfecties, vaginale of anale verwondingen
- eetproblemen (bv. geen eetlust) of slaapproblemen
Mogelijke gezinssignalen:
- Onhygiënische of gebrekkige leefomstandigheden
- sociaal geïsoleerd, weinig of geen betrokkenheid op de omgeving of de school
- wisselt vaak van woning, huisarts, ziekenhuis,…
- Samenstelling van het gezin wisselt
- Andere kinderen zijn uit huis geplaatst, of door de ouders vrijwillig ondergebracht in een
internaat, een MPI,…
Mogelijke signalen op school:
- Leerproblemen of ontwikkelingsproblemen bij kind
- Problemen met taal / spraak
- regelmatig afwezig of te laat op school
- geen eten/drinken bij
- niet concentreren of verstoort de les
- wil zich niet uitkleden bij turnles/zwemles
, MANO SMETS INTRAFAMILIAAL GEWELD FASE 2 2022
Simon is 8 maanden oud. Zijn oma maakt zich ernstig zorgen: Simon vertoont motorische
achterstand en reageert niet adequaat op sociale interactie. Hij is niet ondervoed, maar is wel
vaak ziek. De vader van Simon is schipper en is vaak weg van huis, de moeder heeft een
bipolaire stoornis en functioneert zeer wisselend. Bij momenten is ze niet in staat om aandacht
aan Simon te geven of voor hem te zorgen. Op dit moment is de situatie aan het escaleren:
moeder ligt bijna continu in haar bed, is (nog) meer beginnen drinken en Simon ziet er
verwaarloosd uit…
Mogelijke alarmsignalen:
- Het feit dat Simon vaak ziek is
- Bipolaire stoornis van moeder die geen aandacht geeft ah kind
• Maar hier niet zo snel over oordelen/nuanceren, want de moeder zou ook goed kunnen
functioneren met haar kwetsbaarheid
• WEL alarmbel: dat ze met momenten niet in staat is om aandacht te geven, wisselende
periodes
- Drinkgedrag van moeder
• Hangt af of de moeder begin van de dag begint met drinken of wanneer het kind in bed
ligt; beide niet oké, maar er zijn gradaties
- Verwaarloosd uitzien
- Familie die zich zorgen maakt
• Aandacht aan besteden
• Bv. in deze casus, wanneer de oma dit meldt, en ze blijft anoniem; is dit voor ons zeer
moeilijk/verloopt strop
• Opletten voor vechtscheidingen/familievetes/… wordt vaak/snel oneerlijk naar elkaar
uitgesproken
- Motorische achterstand
• Kind van 8 maand die nu al motorische achterstand heeft, moet er iets mee gebeuren
• Als we dat te lang laten aanslepen (bv. weken/maanden), kan dit voor levenslange
problemen zorgen (zowel mentaal als fysiek als neurologisch)
Er is niets een automatisch signaal naar geweld
—> maar wel rekening houden met hoe jonger het kind, hoe machtelozer
Veiligheids- en risicotaxatie
- Ongerustheid?
- Veiligheids- en risicotaxatie!
• Je gaat die in kaart brengen om te bekijken wat je kan doen en wat je gaat doen
Belang van veiligheid- en risicotaxatie
- Veiligheid vergroten betrokkenen
- Voorkomen
- Plan van aanpak
- Juiste hulp implementeren
- Minder beoordelingsfouten
• Er is ook wel best wat handelingsverlegenheid (= hulpverleners die geen dingen durven
ondernemen)
- Gerichter observeren
Voorbeelden gestandaardiseerde instrumenten
- Kindermishandeling: LIRIK, CARE-NL, ARIJ
