Resume
Samenvatting sociaal beleid
- Cours
- Sociaal Beleid
- Établissement
- Katholieke Hogeschool VIVES (VIVES)
Samenvatting waarin alles staat: gebaseerd op cursus/ bijlages/ powerpoint en notities uit de les.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Examen Sociaal BeleidInhoudsopgave
Inleiding: begripsbepaling en uitgangspunten................................................................................................ 3
1 Begrip verzorgingsstaat....................................................................................................................................3
2 Voorzieningen....................................................................................................................................................4
3 Specifieke maatschappijvorm...........................................................................................................................5
Deel 1............................................................................................................................................................ 6
Hoofdstuk 1. Beschouwingen rond welzijn..................................................................................................... 6
1 Wat is welzijn?...................................................................................................................................................6
2 Welzijn en cultuur..............................................................................................................................................6
Hoofdstuk 2. Theorie achter de verzorgingsstaat............................................................................................9
Bijlage 7: Welvaartsmodellen....................................................................................................................... 19
Bijlage 8: Herman Deleeck: verschillende types welvaartstaten....................................................................20
Bijlage 9: Bea Cantillon: Belgische route in perspectief: markt, gezin en sociale zekerheid in OESO-
welvaartstaten............................................................................................................................................ 22
Bijlage 42: Brackx: “Ons kompas wijst naar het Noorden”............................................................................25
Verschillende Europese sociale modellen (25)...................................................................................................25
Waarom kijkt iedereen naar het Scandinavisch model?....................................................................................27
Wat kunnen we leren van het Scandinavisch model?........................................................................................27
Conclusie............................................................................................................................................................28
Hoofdstuk 3. Modernisering......................................................................................................................... 29
1 Inleiding...........................................................................................................................................................29
1.1 Structurele differentiatie.........................................................................................................................29
1.2 Rationalisering.........................................................................................................................................29
1.3 Individualisering.......................................................................................................................................31
1.4 Globalisering............................................................................................................................................31
2 Invloed van deze processen op de verzorgingsstaat.......................................................................................32
2.1 De positieve resultaten van de verzorgingsstaat....................................................................................32
2.2 De verzorgingsstaat op losse schroeven.................................................................................................32
2.3 Met het sociale zekerheidsstelsel raken we het hart van de verzorgingsstaat......................................34
2.4 Billijkheid..................................................................................................................................................34
2.5 Zelfbeperking...........................................................................................................................................35
2.6 Uitdagingen..............................................................................................................................................35
BIJLAGE 10:H. Deleeck: “Crisis en actieve welvaartstaat: heroriëntering”......................................................37
1 Uitholling van het economisch draagvlak.......................................................................................................38
2 De sociale uitsluiting en de nieuwe sociale kwestie........................................................................................38
3 De vergrijzing en verzilvering van de bevolking..............................................................................................39
1
, 4 Gezin en zorgarbeid.........................................................................................................................................39
5 Een ander waard gevoel: individualisme en postmodernisme.......................................................................39
6 Europese eenwording en neoliberalisme........................................................................................................40
7 En dan: de actieve welvaartstaat....................................................................................................................40
8 Na de storm: hoe gaat het nu verder?............................................................................................................41
BIJLAGE 14:Lammertyn: “Le nouveau social: maatschappij op zoek naar nieuwe vormen van sociale
bescherming”.............................................................................................................................................. 43
TWEEDE MODERNITEIT EN UITDAGINGEN VOOR SOCIALE BESCHERMING......................................................43
A) Maatschappelijke veranderingen..............................................................................................................43
B) Maatschappij op zoek naar nieuwe vormen van sociale bescherming: uitdagingen...............................44
OP ZOEK NAAR NIEUWE ANTWOORDEN...........................................................................................................45
A) Le nouveau social.....................................................................................................................................45
B) Enkele kritische reflecties..........................................................................................................................47
Powerpoint les 3 Modernisering.................................................................................................................. 48
Bijlage 13: Jan Manssens: “De nieuwe sociale kwestie gewikt en gewogen”.................................................54
Vele gezichten: eenzelfde gezicht of een allegaartje?.......................................................................................54
A) Weggerukte sluier of toegenomen voorspelbaarheid..............................................................................54
B) Marginalisering laaggeschoolden..............................................................................................................55
C) Toenemende dualisering tussen werkenden en uitkeringstrekkers.........................................................56
D) Maatschappelijk zingevings- en burgerschapsprobleem..........................................................................56
Conclusie............................................................................................................................................................57
Bijlage 20: Rawls: “Sluier van onwetendheid”..............................................................................................58
Bijlage 47: Cantillon: “Nieuwe Sociale Kwestie” (deel 1)...............................................................................59
Begripsverduidelijking en hypothesevorming....................................................................................................59
Bijlage 47: Cantillon: “Nieuwe Sociale Kwestie” (deel 2)...............................................................................63
Crisis van de welvaartstaat................................................................................................................................63
Verschillende hypotheses...................................................................................................................................63
Voorzichtige optimistische conclusie..................................................................................................................66
Bijlage 52. Red de welvaartstaat!................................................................................................................. 67
Powerpoint les 4.......................................................................................................................................... 68
Powerpoint les 5.......................................................................................................................................... 70
2
,Inleiding: begripsbepaling en uitgangspunten
1 Begrip verzorgingsstaat
Naoorlogse maatschappelijke ontwikkelingen → uitbouw verzorgingsarrangementen, waaraan naam
“verzorgingsstaat” werd gegeven.
Thoenes: “Rechtsvorm, die gekenmerkt wordt door een op democratische leest geschoeid systeem
van overheidszorg, dacht zich – bij handhaving van een kapitalistisch productiesysteem- garant stelt
voor het collectieve sociale welzijn van haar onderdanen.”
Van Doorn: “De verzorgingsstaat is de maatschappelijke belichaming van een garantieformule: de
samenleving, georganiseerd door de nationale staat, waarborgt alle burgers een redelijk bestaan”.
Samenleving houdt, geleid en gestimuleerd door de overheid, een uitgebreid stelsel van
voorzieningen in stand die een gevarieerde “verzorging” van de burgers tot opdracht hebben.
Deleeck: juiste begripsomschrijving = “welvaartsstaat” → letterlijke vertaling Engelse “welfare state”
(Internationaal taalgebruik).
Essentiële bestanddelen:
- Hoog welvaartspeil: economische groei is centraal thema en politieke norm + streven naar
volledige werkgelegenheid
- Optreden overheid met instrumentarium van maatregelen: arbeidsverhoudingen, sociale
uitkeringen, sociale goederen en diensten, werkgelegenheidsbeleid, inkomstenherverdeling,
billijke lastenverdeling, sociale- en economische planning
- Gericht op effectieve verwezenlijking van wettelijk gewaarborgde grondrechten op sociaal en
economisch gebied: minimale deelname aan welvaart en behoeftedekking op vlak van
inkomen, onderwijs, gezondheid, huisvesting en cultuur → preventief georganiseerde
solidariteit i.p.v. curatieve bestrijding armoede en marginaliteit → rechten en plichten
wettelijk omschreven en afdwingbaar
- Behoud vrije markt en medewerking vrije organisaties: driedelig institutioneel raam
waarbinnen beslissingen over welvaartsverschaffing en -verdeling tot stand komen →
geïnstitutionaliseerd netwerk van overleg-, advies- en beheer instellingen = democratisch
corporatisme:
o Vrije ondernemingen in markteconomisch systeem van productie
o Vrije sociale organisaties die belangen van leden verdedigen en deelnemen aan
verstrekking sociale uitkeringen en diensten
o Overheid als verstrekker sociale uitkeringen, sociale goederen en diensten
- Parlementaire democratie: parlementair bewerkstelligde sociale wetgeving, strijd om
algemeen stemrecht, actieve inbreng vrije sociale organisaties → niet autoritair (≠
communisme, fascisme of andere totalitaire regimes)
o Voorkeuren bevolking: op geformaliseerde wijze uitgesproken d.m.v.
volksvertegenwoordiging o.b.v. algemeen stemrecht bij vrije verkiezingen
o Volksvertegenwoordiging = politieke behoedster erkende sociale organisaties en
andere drukkingsgroepen
o Uitvoerende macht (staatsadministratie) kan niet eigenmachtig optreden:
democratisch opgestelde wetten onder politieke controle volksvertegenwoordiging.
- Ideologie van gelijksstreven, redelijke welvaartsverdeling en vrijheid georganiseerde
solidariteit
3
, Om het maatschappelijk systeem waarin we leven te duiden, worden vaak ook andere termen
gebruikt:
- Sociale markteconomie: taak vrije marktindustrie = scheppen en verdelen welvaart →
overheid treedt op om nadelige gevolgen of tekortkomingen vrijemarkteconomie te
corrigeren.
- Gemengde economie: vrije markt + ruime overheidsinterventie + economisch productieve
overheidssector → bestaan naast elkaar
- Toebedelingseconomie: deel van inkomen verworven
a) o.b.v. inbreng in productieproces en in verhouding tot productieve aanbreng
(arbeid voor loon)
b) o.b.v. sociaal erkende behoeften, los van persoonlijke productieve inspanning
- Postindustriële samenleving: centrale rol technologie en organisatie productie → vergroting
welvaart (minder focus op klassieke productiefactoren kapitaal, arbeid en land)
- Consumptiemaatschappij: centrale rol verbruik bij verwezenlijken doelstellingen als volledige
tewerkstelling en economische groei → consumptie = leidraad maatschappelijk handelen
- Overvloedmaatschappij: hoge productiemogelijkheden, welke schaarste aan
levensnoodzakelijke goederen als sociaal probleem hebben doen verdwijnen
- Actieve welvaartstaat: centraal in regeerakkoord federale regering Verhofstadt → ambitieuze
doelstelling: het op elkaar afstemmen van economie, ecologie en sociale bescherming →
politiek project: vertrouwen burgers in overheid herstellen, ruimte bieden aan creatieve
krachten in samenleving, volwaardige kansen voor alle burgers en duurzame relatie tussen
mensen en zijn leefomgeving.
2 Voorzieningen
Voorzieningen die door de verzorgingsstaat in stand gehouden worden, kan verwezen worden naar
sociale zekerheid, de gezondheidszorg, de welzijnszorg, het onderwijs en de huisvesting.
Deze voorzieningen zijn op te delen in:
- Financiële tegemoetkomingen + betalingen door staat waarmee individuen goederen en
diensten kunnen kopen
- Diensten die de staat op directe wijze gratis of tegen sterk gesubsidieerde prijs ter
beschikking stelt
Sommige auteurs betrekken daarbij ook die maatregelen die op een directe wijze de
levensomstandigheden van individuen en groepen reguleren en veranderen. Deze regulering
verloopt dan via de belastingpolitiek en maatregelen op vlak van de sociale wetgeving.
Bij transfers van “goederen” kunnen ten aanzien van criteria voor allocatie twee rationaliteiten
onderscheiden worden: minimum en optimum principe.
Minimumprincipe:
Mensen zijn idealiter onafhankelijk, gezond en goed aangepast.
Voor diegenen die niet aan het systeem zijn aangepast worden voorzieningen opgebouwd die hen
toelaten dermate te functioneren dat zij geen gevaar meer opleveren voor de bestaande orde bij
bepaalde segmenten ervan. Dat levert minimum programma op, minimum slaat op:
- Doelstellingen en reikwijdte
- Uitgebreidheid van de geviseerde bevolkingsgroep
- Kwaliteit of hoogte van de levensstandaard die voor deze groepen wordt voorgesteld.
Men probeert aantal rechthebbenden zo laag mogelijk te houden en deze juist genoeg te geven
zodat zij zich in leven kunnen houden.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nikita_maes. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80364 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans