Communicatiewetenschappen
,Hoofdstuk 1: Bouwstenen – deel 1
Teken en betekenisvol communiceren
Hoe ontstaat betekenis?
1. Basisconcepten
Semantiek; leer van tekens
Subvelden
Fonologie: de kleinste eenheden, klankleer
Syntaxis: volgorde van de tekens
Semantiek: relatie teken en eenheden
Pragmatiek: de relevantie
Intensie - extensie
Intensie: criteria, zaken die eigen zijn aan een voordeel, kenmerk
Extensie: klasse van zaken, de verzameling waarop de term kan worden toegepast
Voorbeelden:
o Democratie
o Romantische komedie
o Champagnevoetbal
Teken:
Betekenaar: materiële vorm (foto, schrift, uitspraak, tekening, …) (Sa)
Betekende: dat waar de tekenvorm naar verwijst (betekenis, concept, object, …) (Se)
Relatie tussen beide: obv afspraak
Refertent: vb een stoel heeft dat wel maar liefde niet (niet tastbaar)
Significatie (Roland Barthes):
• Primair betekenisniveau: denotatie (‘wikipedia’-definitie) (wordt bepaald door de Se)
• Secundair betekenisniveau: connotatie, hangt samen met specifieke (fysieke)
verschijningsvorm van de betekenaar
• Evaluatieve lading
• Referentiële lading: andere betekenissen toekennen
2. Tekensystemen (examenvraag)
,Peirce
Teken = representamen
Pierce = dee relatie tussen teken en object
Interpretant = mentaal gevoel dat wordt opgeroepen
Interpretant kan zijn: studenten zijn vrienden voor het leven
Representamen: vreemdeling
Object: tv-uitzending met journalist
Interpretant: geen persoon (niet Romelu Lukaku) wel alles achter de hashtag (het mentale
concept dat wordt opgeroepen door de persoon)
De Saussure
, • Betekenaar en betekende: fysieke objecten zijn niet belangrijik
• Onderlinge relaties tussen tekens is belangrijk
• Indelen en categoriseren
• Rol van de tekengebruiker
1) “Betekenaar” in zin van drager van betekenis van een bepaald teken
2) “Se wordt extra Sa voor (Se van) een ander teken” als je de betekenis weet van één
teken dan kan je dat ook toepassen om een ander teken te verduidelijken
Relaties tussen tekens
Twee soorten relaties
Paradigma: selectie, verticale relatie tussen de tekens (vb alfabet)
Syntagma: combinatie, horizontale relatie tussen de tekens (vb volgorde van de
woorden)
3. Tekenindeling