Leerpad A - geriatrie
1. De gezonde oudere en verpleegkundige
Gerontologische verpleegkundige: fysiologische/biologische
veranderingen die gebeuren in de normale veroudering
(senescence):
Waarom dit gebeurt
Hoe dit gebeurt los van pathologie!
En wat we eraan kunnen doen en wat belang is van
gezondheidspromotie
het gaat over kennis over normale verouderingsproces +
extra aandacht geven voor de observatie van de oudere
chirurgische patiënt
Onderscheid maken tussen
normale en pathologische
verouderingsverschijnselen
1.1 Hoe verouderen we
In literatuur staat vaak dat lichamelijke veranderen bij ouder
worden als normaal beschouwd wordt als het geen functionele
beperking, ziekte of sterfte geeft. Zo wel, dan is dit
pathologisch verouderen.
Bij ouder worden veranderen de structuur van de
organen, ong. een functieverlies van 1% per jaar vanaf
30j bv. verminderd fysiologisch reserve.
Baseline blijft behouden, maar bewaking homeostase
bij stress, ziekte enz. verminderd wel. Ook operaties
grijpt in op homeostase.
Leeftijdsgebonden veranderingen is ook erfelijk
bepaald maar ook door beweging, voeding...
Foute Stellingen: wateraandeel vermindert, ijzer
is later noodzakelijk, constipatie is normaal
later, bloedarmoede is normaal
,1.2 Algemene lichamelijke verouderingsverschijnselen
1.2.1 Uiterlijke tekenen van veroudering
De tekenen worden vanaf 50j zichtbaar, mannen worden
kaal, grijs haar, grotere oorschelpen, huid krijgt
‘levervlekken’.
Mensen groeien tot hun 25 en blijven gelijk tot 55.
Vrouwen kunnen wervelinzakking krijgen door osteoporose,
vrouwen kunnen na hun 40ste al aankomen.
Verlies van spiermassa (sancopenie) en vetmassa neemt toe
Gewijzigde lichaamssamenstelling heeft invloed op
farmacokinetiek van veel geneesmiddelen.
1.2.2 Tabel verouderingsverschijnselen lichaam
Systeem Fysieke verandering
Bewegingsstelse Skelet en gewrichten: vermindering skeletmassa
l (50%), verminderde botdensiteit, ontwikkeling
osteoporose type 2 Spieren: verlies spiermassa,
spierkwaliteit en kracht valpartijen
Zintuigen Visus: ooglens wordt denser, minder doorzichter
en geler, droge ogen,
Gehoor: oorsmeer is droger dus makkelijker een
oorprop, gehoorverlies
Smaak- en reukzin: smaakpapillen nemen af
Tastzin: afnemende gewaarwording van aanraking
en druk
De huid De huid: wordt dunner, minder elastisch,
onderhuidse vetlaag wordt dunner. Meer risico op
beschadiging van de huid, minder bescherming
tegen de zon.
Zenuwstelsel Zenuwcellen: aantal zenuwcellen neemt af in de
hersenen Bloedtoevoer naar hersenen neemt af,
ruggenmergzenuwen neemt af, thermoregulatie
begint onder druk te staan…
Respiratoir Longfunctie: krimpt en thoraxwand wordt
stelsel stijver en diafragma en ademhalingsspieren
wordt zwakker.
Aandachtspunten: letten op de ademhaling, sporten
Verteringsstelse Kaken: verminderde beenvorming, afgenomen
l dentinevorming, verminderde
slokdarmcontracties, meer vatbaar voor dysfagie,
minder opname van allerlei vitaminen, oudere
mannen en postmenopauzale vrouwen hebben
, minder nood aan ijzer. Constipatie is toe te
schrijven aan eetgewoonten, niet de leeftijd.
Voortplantingsst Vrouwen: baarmoeder en eierstokken krimpen,
elsel vaginaal epitheel verdunt en minder elastisch,
borsten worden minder stevig en hebben meer
bindweefsel.
Mannen: testosteron neemt af en bloedtoevoer
naar penis vermindert, prostaat wordt groter (meer
risico voor prostaathypertrofie)
Endocrien gehalte en activiteit van sommige endocriene
stelsel hormonen neemt af, insuline is minder effectief en
productie ervan kan verminderen, intra-operatief is
er verhoogd risico op hyperglycemie
Hematologisch Hoeveelheid actief beenmerg neemt af,
e en veroudering heeft geen beduidend effect op
Immuunstelsel hematopoëse in normale omstandigheden. Er is
meer kans op postoperatieve infecties en
verminderde werking van vaccinaties
Uitscheidingsste Reductie van aantal nefronen vanaf 40j met
lsel leeftijdsgebonden afname glomerulaire
filtratiesnelheid. Bloeddoorstroming van de nier
neemt af met 10% per 10j → vatbaarder voor
nierfalen. Vatbaarder voor postoperatieve
dehydratatie, hypertensie en hypovolemie
Cardiovascul Grote arteriën worden dikker en stugger,
aire stelsel verminderd aantal hartspiercellen, ventrikels
worden stugger, vulling van linker atrium gaat
moeilijker, maximale inspanningsprestatie van hart
neemt af.
Aandachtspunten: gereduceerde reservecapaciteit
die duidelijk wordt bij inspanning en stress zoals
een operatie
2. Oudere zorgvrager en de geriatrische
patiënt
2.1 Diversiteit onder de oudere zorgvragers
Er zijn zogezegd 4 groepen ouderen, opgesteld door Danen en
Vermeij: De vitale oudere zorgvrager, pre geriatrische
zorgvrager, psychogeriatrische zorgvrager en de geriatrische
zorgvrager