Bronnen en beginselen van het
recht
1 Ontstaan en ontwikkeling van recht
Recht is zo oud als de mensheid
Recht is ontstaan sinds mensen samenleven:
o Mensen maken afspraken over het samenleven
o Willen dat deze afspraken bij iedereen bekend zijn
o Willen dat deze afspraken worden nageleefd
Oorspronkelijk afspraken tussen individuen
In complexere samenlevingen wordt “wetgevende bevoegdheid” overgedragen aan
vertegenwoordigend orgaan.
Afdwingen gebeurde oorspronkelijk door primaire dwang (geweld) door leden van de groep:
o Doodstraf, steniging...
o Hand afhakken, lijfstraffen...
o Dwangarbeid (economisch geweld)
o Opsluiting in mensonwaardige omstandigheden
o ...
Evolutie naar meer geciviliseerde dwang:
o Afwijkend gedrag wordt beoordeeld door rechtbanken
o Dwangmiddelen evolueren van louter fysiek, moreel economisch geweld naar meer
humane vormen van bestraffing (afschaffing doodstraf, lijfstraffen…)
o Evolutie naar alternatieve straffen (werkstraffen, elektronisch toezicht...)
Belgisch recht is in oorsprong gebaseerd op Code Napoleon (1804): geboorte van ons
rechtssysteem
Samensmelting van
o Romeins recht
o Kerkelijk recht
o Gewoonterecht (costuymen Parijs)
Tot op vandaag van belang
Maar ondertussen uiteraard modernisering onder invloed van
o Mensenrechtenverdragen (zie verder in deze cursus)
o Toenemende internationale wetgeving o.a. van de Europese Unie
o Gewijzigde (wetenschappelijke) inzichten op vlak van economie, ethiek, religie,
maatschappijvisie…
2 Wat is recht ?
Definitie recht:
o Een geheel van afdwingbare regels
o die door de samenleving tot stand komen
o met als doel de samenleving te ordenen
Een geheel van regels = veelheid van bronnen van recht:
o Wetten
o Rechtspraak
o Gewoonte
, o …
Een geheel van afdwingbare regels
o Recht is afdwingbaar
o Afdwingen gebeurt via rechtbanken door:
Straffen bij misdrijven
Dwingen iets te betalen
Dwingen iets te doen
Verbieden iets te doen
o Recht is op iedereen van toepassing ongeacht geloof, politieke overtuiging…
o Afdwingbaar karakter tegenover alle leden van de samenleving onderscheidt recht van
andere normeringsstelsels.
Die door de samenleving tot stand komen
o In oorsprong onderlinge afspraken
o Nu via vertegenwoordiging (parlementaire democratie)
Met als doel de samenleving te ordenen
o Doel is het “samen-leven” te ordenen.
o Zonder recht is er chaos en geldt het recht van de sterkste
o Dat veronderstelt (=vrouw Justitia):
Objectiviteit= blinddoek
Algemeenheid= weegschaal
Rechtszekerheid= zwaard
o Recht is een instrument om beleid te maken
o Beleid = politiek gebeuren
o Recht = rechtvaardig?
3 Bronnen van het recht
Recht is een geheel van regels…
Waar vinden we die regels? Bronnen.
Wat als regels elkaar tegenspreken? Hiërarchie.
o Bronnen worden besproken in hiërarchische volgorde
o Bij tegenstrijdigheid heeft hoogste bron voorrang
Bronnen van het recht, overzicht:
1 Wetgeving
2 Gewoonte
3 Rechtspraak
4 Rechtsleer
5 Algemene rechtsbeginselen
6 Billijkheid
1. Wetgeving
Internationale verdragen
o Bilaterale verdragen: tussen 2 landen
= Bilaterale verdragen over kinderontvoeringen
o Multilaterale verdragen: tussen meerdere landen
= Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens
= Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens
= internationaal Kinderrechtenverdrag
o In België van kracht indien “geratificeerd”
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur leengoovaerts1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.