Les 1: introductie tot ethiek en media-ethiek
Met welke ethische vragen zou een communicatiewetenschapper of journalist geconfronteerd
kunnen worden?
- Geïnformeerde toestemming?
- Privacy
- Mag een nieuws instantie fake news gebruiken om klikgedrag te stimuleren of moet een
nieuwssite enkel waarheidsgetrouw blijven?
- Vanaf wanneer brengt journalistiek (of communicatiewetenschap) het recht op privacy in
gevaar
- Anonimiteit van de bron?
- Mag je als journalist je eigen mening geven of enkel objectief/neutraal blijven?
- Hoe worden minderheden in de media gebracht
- Hoe moet journalistiek politiek ongekleurd blijven?
- Hoe ver mag reality-tv gaan?
- Wie laat je aan het woord?
- Culturele diversiteit in tv en reclame?
Ethisch handelen is het goede doen.
Media-ethiek is een sub discipline van de toegepaste ethiek, dat op zijn beurt een deel gebied is van
de ethiek. Ethiek wordt gezien als een onderdeel vd filosofie, hoewel sommigen ethiek en filosofie als
2 aparte vakgebieden beschouwen. Media-ethiek is een interdisciplinair veld: media-ethicus heeft
niet per se een diploma in de filosofie maar kan ook een communicatiewetenschapper of journalist
zijn die zich heeft toegelegd op ethische vragen. Media-ethiek kan niet bestaan zonder input van
mediarecht, communicatiewetenschappen en journalistiek. Als filosoof die aan toegepaste ethiek
doet moet je in dialoog gaan met de andere disciplines die je hebt.
Filosofie: een vak waar mensen specifieke expertises hebben
2
,Media ethiek
Meestal wordt filosofie opgedeeld in 2 grote disciplines:
- Theoretische filosofie: men stelt zich vragen over wat de mens is, wat de wereld is, wat het
universum is MAAR sinds de moderniteit is veel overgenomen door de exacte
wetenschappen. Filosofen reflecteren kritisch over vele vragen die in de wetenschap aan bod
komen en proberen deze te verhelderen bv “wat is wetenschappelijke kennis?”
o Meta-fysica: probeert na te denken over de werkelijkheid
o Wetenschapsfilosofie: wat is wetenschap en hoe doen we aan goede wetenschap?
Hoe beslissen we of een theorie die we nooit rechtsreeks kunnen bewijzen of die
wetenschappelijk is?
o Wijsgerige antropologie: wat onderscheid de mens van andere diersoorten? Is er iets
al vrije wil?
o Kenleer: hoe kunnen we iets kennen?
- Praktische filosofie
o Politieke filosofie: denkt na over politieke systemen
o Sociale filosofie: hoe functioneert de maatschappij
o Ethiek: stelt vragen rond het juiste doen
Filosofische methode
Filosofie verschilt van andere vormen van nadenken op ten minste 3 manieren:
1. Nadenken over de betekenis van concepten die we als vanzelfsprekend beschouwen,
doorbreken van het vanzelfsprekende bv concept ‘ziekte’ wanneer is iets een echte ziekte?
Bv wat is een gen?
2. Bepaalde gangbare opvattingen in vraag te stellen: het ideaal dat weteschap alleen vooruit
gaat klopt niet want wetenschappers hebben ook bepaalde waardes die meespelen in hun
onderzoek
3. De meeste filosofen gaan niet zelf experimenten doen maar gebruiken gedachten-
experimenten: fictieve casussen waarmee men bepaalde filosofische intuïties wil toetsen of
oproepen. Op basis van die intuïties willen ze onderzoek doen naar wat een concept
betekent. Ze werken als leer gereedschap want ze kunnen dingen scherp stellen die je anders
niet ziet MAAR het is moeilijk om een ethisch argument te maken op basis van gedachten
experimenten WANT niet iedereen heeft dezelfde intuïtie moeilijk om tot een algemeen
normatief oordeel te komen
Parfit: concept van persoonlijke identiteit adhv teletransporter die gelijkaardig is aan degene
in Star Trek. Als je in deze teletransporter stapt, val je in slaap, je wordt vernietigd en
afgebroken in atomen. Deze informatie wordt dan gekopieerd naar Mars, waar je opnieuw
samengesteld wordt. Is deze opnieuw samengestelde persoon dezelfde als wie je was op
aarde? vergezocht MAAR ze helpen ons dilemma’s op te lossen.
Vaak worden gedachtenexperimenten gebruikt om bepaalde conclusies te trekken of filosofische
waarheden te poneren MAAR kan dit wel via gedachtenexperimenten?
Epistemologie: filosofie van het kennen, kenleer over onder welke omstandigheden je iets echt kunt
weten justified true belief:
1. Het waar is
2. Je ervan uitgaat dat het waar is
3. Je gerechtvaardigd bent in je overtuiging dat het waar is
3
, Media ethiek
Gettier gebruikt het gedachtenexperiment om te stellen dat deze opvatting eigenlijk niet klopt: Smith
en Jones hebben beide gesolliciteerd naar een baan. Smith heeft goede argumenten om te denken
dat Jones de baan zal krijgen en dat hij 10 munten heeft in zijn binnenzak. Jones heeft de munten
namelijk getoond en Smith heeft deze nageteld. Bovendien heeft de assistent Smith ingefluisterd dat
Jones de job zal krijgen. Smith heeft dus goede argumenten om te denken dat Jones de job zal krijgen
en dat Jones 10 munten in zijn binnenzak heeft. Zo kan Smith stellen dat de man die de baan krijgt 10
munten in zijn broekzak heeft. MAAR de directeur is toch van gedachten veranderd en wilt Smith
aannemen. Smith heeft bovendien zelf ook 10 munten in zijn zak, al weet hij dat niet. Intuïtief voelen
we aan dat Smith eigenlijk niet echt weet dat de man die de baan krijgt 10 munten in zijn broekzak
heeft hoewel het wel over een ware en gerechtvaardigde overtuiging gaat.
Het is dus niet genoeg om een ware en gerechtvaardigde overtuiging te hebben om van echt
weten te kunnen spreken
Sinds 2003 is er wat commentaar gekomen op het gebruik van gedachtenexperimenten. We kunnen
ons afvragen “wat proberen we te bewijzen met een gedachtenexperiment?” intuïtie oproepen om
een argument te maken. Als de klok op 3 uur staat maar het is geen 3 uur, de klok is stilgevallen is dit
geen kennis.
Experimentele filosofie: testen of intuïties gebaseerd zijn op gedachtenexperimenten wel zo
universeel zijn, men heeft ontdekt dat mensen in Oost-Azië anders denken over de Gettier cases dan
in de VSA
2003: experimentele filosofie wordt bekritiseerd want het zou niet om echte filosofie gaan maar
eerder om morele psychologie. Bovendien laat de experimentele filosofie ons zien dat de waarden en
gedachten waar men in de Westerse filosofie vanuit gegaan is minder universeel zijn als gedacht.
Wat is ethiek?
Aristoteles verwijst naar Socrates die stelde dat in de filosofie 1 vraag centraal zou moeten staan:
“hoe moet men leven?” Deze vraag is verbonden met kwesties die betrekking hebben tot de basis
van goed en kwaad, van morele normen en waarden, van het goede leven en van de organisatie van
een rechtvaardige samenleving.
Tegenwoordig verwijst ethiek eerder over de studie van de zoektocht naar principes die het
fundament zijn van normen en waarden. Ethiek wordt dus een synoniem van morele filosofie
Moraliteit: gemeenschappelijke normen van goed en kwaad
Ethiek: reflectie over het goede, hoe kunnen we weten wat het goede is en hoe kunnen we hier over
nadenken
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lunastinkens. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.