CONTEXTUALISEREN 1B SEM 1
INDUSTRIËLE REVOLUTIE
1. Definitie
• Onder de industriële revolutie wordt de omschakeling van handmatig naar machinaal
vervaardigde goederen verstaan
2. Algemeen
• Heel veel invloed op Westerse deel wereld
→ maatschappij
→ vormgeving
- begin 20ste eeuw grondig veranderd & beïnvloed
3. Pre industrieel
• Maatschappij
→ handenarbeid
→ landbouw
→ boeren
4. Start IR
• Ontstaan
→ door Watt Machine
• Evolutie
→ gaat relatief snel richting fabrieken (19de eeuw)
→ arbeiders (nu bijna allemaal machinaal), grote machines, stoomovens
• Clichébeeld fabrieken
→ grote schoorstenen, stoomovens
→ bepalen verandering landschap
5. Gevolgen
• Bevolkingsdruk en bijhorende vervuiling
→ voor de IR: traag groeiende bevolking
→ vanaf de IR: exponentieel snellere bevolkingsgroei
- meer productie & consumptie, meer werk nodig, meer energieverbruik,…
=> start van een hedendaags probleem
• Woonplaats beïnvloed
→ vroeger: platte land, boeren,…
→ vanaf IR: heel snelle groei verstedelijking
- fabrieken bevinden zich in stad => boeren,… dichter bij werk
- slechte huisvestingen, met te veel in huis,…
• Kinderarbeid
→ snel opzoek naar veel arbeidskrachten
→ taak:
- bediening machines
- aan en af voeren producten
,CONTEXTUALISEREN 1B SEM 1
6. Watt Machine (1763-1764)
• James Watt
→ uitvinder
• Ontstaan
→ Engeland
→ 2de helft 18de eeuw
• Verspreiden
→ golfbeweging richting Europa
- eerst BE, NL, DUI, FR
- veel later Scandinavische landen (DE, NO, ZW)
=> invloed vormgeving
• Gevolgen
→ eerst effect op textielnijverheid (België, Ieper)
- geïndustrialiseerde, machinale weefgetouwen
→ vlot daarna ook andere fabricagetechnieken en consumptiegoederen
7. Vormgeving
• Sterk beïnvloed door IR
• Modernisme
→ 1ste helft 20se eeuw
• modernisme topstukken
Wassily stoel AEG TURBINEHAL
→ Marcel Breuer → Behrens
→ Berlijn
• Post-modernisme
→ 2de helft 20ste eeuw
DE STIJL
→ Introductie rationaliteit en abstractie
8. Context
• Verhaal IR
→ vervuilende industrie in steden
→ minder gezonde leefomstandigheden
→ te snel groeiende steden
• Oprichting vakbonden & politieke partijen
→ arbeiders wensen,.. na streven
→ sterke inspiratie De Stijl
• Wereldoorlog 1
→ complete chaos (menselijk & economisch)
• Protestantisme
→ specifiek voor Nederland
→ veel somberder, neutrale esthetiek dan Rooms-Katholieke kerk bij ons
,CONTEXTUALISEREN 1B SEM 1
9. Inspiratiebronnen
• IR
• MACHINALE PRODUCTIE
• GROEI VAN GROTE STEDEN
• DE ORGANISATIE VAN POLITIEKE PARTIJEN EN VAKBONDEN
• WO1
• NL: PRECISIE, PURITEINSE TRADITIE
• AMBITIE OM DE BAND TSS LEVEN EN KUNST VERNIEUWEN
10. De Stijl maandblad
• Uitgegeven tss 1917-1931
→ door aantal belangrijke mensen voor De Stijl
• Later in geschiedenisboeken over vormgeving
→ als beweging/ geschiedenisfase van de 20ste eeuw vormgeving
• Lay-out
→ toont al voorbode van De Stijl
- strakker
- sterker gebaseerd op abstractie en compositie
• Belangrijkste figuren
→ Altijd een komen en gaan geweest van bepaalde
→ ook mensen met vast waarde
- THEO VAN DOESBURG: (ontwerper), redacteur, oprichter maandblad
- GERRIT RIETVELD: Architect, ontwerper
- PIET MONDRIAAN: schilder
- GEORGES VAN TONGERLOO: enige Belg, ontwerper, beeldhouwer
- VILMOS HUSZAR: Heel veel gewerkt op vlak van kleur, schilder
- BART VAN DER LECK: schilder
- J.J.P.: oud architect
- ROBERT VAN ’T HOFF: architect
-…
11.Bart Van Der Leck
• Ambachtsman in glas in lood
→ toen nog veel voorkomende techniek
• Schilderkunst
→ beïnvloed door glas in lood werk
→ na zijn uren
→ figuratieve schilderijen
→ kunst blijft bij de arbeidersklasse staan
→ abstract
- ≠ complete abstractie
- blijft iets uitbeelden
, CONTEXTUALISEREN 1B SEM 1
De strom
1917
De drinker
1918
geometrische vormen
Compositie IV
1917
uitgaan van de fabriek
Mijn-Triptiek
1916
Metz-Showroom
1939
samenwerking met Gerrit Rietveld
12. Piet Mondriaan
• abstracte schilder
→ wereldbekend
→ altijd schilder geweest
- begint als commercieel schilder
- begint met figuratief schilderen (Nederlandse landschappen)
- daarna meer en meer beginnen experimenteren
→ De Stijl regels:
- enkel vert. en hor. Lijnen
- rood, geel, blauw (+ steunkleuren: zwart, wit, grijs)