- Wat is een verbintenis?
Rechtsband tussen 2 personen
Schuldvordering van de een op de andere
Vorderingsrecht
<-> zakelijk recht
In geld waardeerbare aanspraak
Heeft altijd een marktwaarde
Kan altijd in geld uitgedrukt worden
In rechte afdwingbaar
Schuldvordering van de een op de ander
Bv: je verkoopt een fles wijn van 15€ aan Sara, ik heb een schuldvordering op Sara, Sara
heeft een verbintenis ten aanzien van mij. Ik ben schuldeiser van de schuldenaar
Vorderingsrecht = schuldvordering
Verbintenis bezit een marktwaarde
Schuldvordering is onlichamelijk
Er is een beslag legging mogelijk
Middelenverbintenis
= schuldenaar verbindt zich om alle mogelijke inspanningen te doen, het is niet zeker als
het zal lukken
Bv: advocaat gaat mogelijke doen om je vrij te pleiten
Resultaatsverbintenis
= schuldenaar verbindt zich om resultaat te bereiken, als hij dat resultaat niet bereikt,
dan is hij contractueel aansprakelijk
In geval van overmacht, ben je niet aansprakelijk
Bv: je gaat naar kapper en vraagt paars haar en het is roze, het moet paars zijn
Bij middelenverbintenis is het moeilijker om contractbreuk te bewijzen, bij middelen
moet schuldeiser bewijzen en bij resultaat bij overmacht moet schuldenaar bewijzen
Je moet kijken naar de gemaakte bedoeling van de beide partijen
Verbintenis om
Iets te doen: bv de aannemer moet voor jou de veranda plaatsen
Iets te geven: altijd het overdragen van een eigendom/ zakelijk recht, het overdragen
van een huis na de verkoop
Iets niet te dien: een niet concurrentie beding (een arbeidsov sluiten met werkgever,
als je ontslagen wordt/ ontslag neemt, dat je in het eerste jaar niet bij een
concurrent van het bedrijf te gaan werken)
Verbintenis is altijd in rechte afdwingbaar
Als verbintenis niet wordt nagekomen is schuldenaar aansprakelijk
Als je bv iets niet betaald, kan er een sanctie zijn
Uitzonderingen!
o Vriendschappelijke afspraken
o Natuurlijke verbintenis (zie HB, pg. 269)
o Intensieverklaring (‘letter of intent’)
= wanneer een bep firma verklaart dat het de bedoeling is om tot een
overeenkomst te komen
o Patronaatsverklaring (‘letter of comfort’)
= wanneer bedrijf verbintenis aangaat maar ze kunnen geen garantie geven
over de betalingen, maar dat bedrijf is een dochteronderneming. De
moederonderneming zal zeggen dat de dochteronderneming zal betalen
1
,Deel I
Verbintenissen uit meerzijdige en eenzijdige rechtshandelingen
Begrip en soorten overeenkomsten
Rechtshandeling
= handeling die uitgevoerd wordt door een rechtsobject met gewilde rechtsgevolgen
Eenzijdige
= de wilsuiting is slechts van 1 partij vereist
Meerzijdige
= de wilsuiting is van 1 of meer partijen vereist
Rechtsfeit
= bv doodgaan, geboren worden het is een feit
Overeenkomst is altijd meerzijdig
Verbintenissen kunnen ontstaan uit eenzijdige of meerzijdige rechtshandelingen
Bv: de schenking (meerzijdig), contract, de aanvaarding van begunstigde is nodig
Bv: testament (eenzijdig), er is slechts 1 wil vereist, van de persoon die hem maakt
- Verbintenissen uit overeenkomsten
Overeenkomst = contract
Meerzijdige rechtshandeling
Wilsovereenstemming
Eén of meerdere partijen
Ten aanzien van één of meerdere anderen
Afdwingbare verbintenissen aangaan
Als je een contract hebt gesloten, strekt dat je tot de wet. Het gaat verbintenissen
creëren
Geldig aangegane overeenkomsten verbinden de partijen tot wet (‘pacta sunt servanda’)
Consensualisme
= algemene regel naar Belgisch recht, de loutere wilsovereenstemming bestaat voor een
overeenkomst
= de koop is gesloten op het moment van de wilsovereenstemming
= het risico ligt bij de eigenaar
= er staat niets op papier en er is nog geen levering gebeurt
Zakelijk contract
= overhandiging van een zaak is vereist
Plechtig
= er zijn vormvereisten
= je kan niet zomaar een huis kopen, je moet daarvoor naar de notaris
= een huwelijk, een schenking (authentieke akte)
Uitzonderingen
1e uitzondering: plechtige overeenkomst
Vormvereisten:
o Met oog op geldigheid
o Met oog op bewijs (je koopt auto en betaald en die persoon zegt dat hij
hem gaat leveren en hij doet dat niet)
o Met oog op tegenwerpelijkheid aan derden
2
, 2e uitzondering: zakelijke overeenkomst
o Niets te maken met zakelijke rechten
o Ov die tot stand komt bij de afgifte van de zaak
o Bewaargeving
= bv je geeft je jas af aan de vestiaire en als je je jas gaat halen, krijg je
hem terug, komt tot stand als je je jas fysiek afgeeft
o Bruiklening
= bv je wil spaghetti maken, maar je bent drendels vergeten en je gaat
naar buurman en je vraagt drendels
Komt pas tot stand bij afgifte
Het is een contract, meerzijdige rechtshandeling
o Handgift
= bv voor valentijn wil je je vriendin een ring geven, het gaat een beetje
tegen de wet in, want bij een schenking is een notariële akte verijst.
Het ontstaat als je die ring geeft aan je vriendin
- Soorten overeenkomsten
Eenzijdige overeenkomst
1 partij heeft een verbintenis
Beide partijen hebben wel hun wil geuit
Bv bewaargeving, je geeft je vestiaire af, het is gratis, de partij die jas in bewaring
heeft genomen, heeft een verbintenis
Als je moest betalen, was het wederkerig
Niet verwarren met eenzijdige rechtshandeling
Eén wilsuiting volstaat
Bv. Testament, aanbod, opzegging overeenkomst, …
Wederkerige overeenkomst
Beide partijen verbinden zich
Je hebt je oven en weer verbonden
Belang van onderscheid
Manier waarop je contract beëindigd
Ontbinding van de overeenkomst
Een eenzijdige overeenkomst kun je niet ontbinden
Overeenkomst om niet
Geen dergelijk voordeel
Overeenkomst ten bezwarende titel
Economisch voordeel voor beide partijen
Kanscontracten
Afhankelijk van een bepaalde onzekerheid
Aleatoire overeenkomsten
Afhankelijk van onzekere gebeurtenis
Kans op winst en verlies
Bv de lotto, bv brandverzekering
Intuitu personae
Omwille van de kwaliteiten van een persoon of de persoonlijke kwaliteiten van de
tegenpartij
3
, Je wilt die persoon
Contract eindigt bij het overlijden van de persoon
Benoemde overeenkomst
Al dan niet uitdrukkelijk geregeld in Burgerlijk Wetboek
Algemene regelen van contractenrecht van toepassing
Onbenoemde overeenkomst
Kennen geen bijzondere wettelijke regeling
Absorptietheorie
= contract is niet benoemd, maar het heeft een grote gelijkenis met contracten
benoemd in de wet
Meestal wordt hier voor gekozen
Combinatietheorie
= men vindt regels van 2 verschillende benoemde overeenkomsten en gaat die 2
overeenkomsten toepassen
Sui generis overeenkomst
= het staat op zichzelf, er zijn geen regels toepasbaar, we laten het zo
Toetredingsovereenkomst
Ene (zwakkere) partij heeft geen zeggenschap over inhoud overeenkomst:
standaardbedingen
Inhoud wordt eenzijdig vastgelegd door andere (sterkere) partij
Enkel vrijheid wel of niet te contracteren
Beschermingsmechanismes
Bv: je gaat niet zeggen bij telenet, ik wil maar €16 per uur betalen en geen €17
Raamovereenkomsten
Vaststellen algemeen kader
Voor latere overeenkomsten binnen dat kader
Voorbeelden: CAO, concessieovereenkomst (alleenverkoopovereenkomst)….
4