Dit is een samenvatting van alle lessen sociale pedagogiek, gegeven door prof. Lieve Bradt. Deze samenvatting is opgesteld adhv. de slides en aangevuld met eigen notities in het accademiejaar . Dit vak wordt gegeven aan de master studenten pedagogische wetenschappen.
1. INLEIDENDE LES SOCIALE PEDAGOGIEK ........................................................................................................................................... 4
1.1. Examen en verloop van de lessen ................................................................................................................................ 4
1.2. Lost in translation........................................................................................................................................................ 4
1.3. kleine geschiedenis ...................................................................................................................................................... 4
1.3.1. Kritisch-emancipatorische pedagogiek ......................................................................................................................................6
1.4. The emerging social pedagogical paradigm ............................................................................................................... 6
1.5. Vertrekpunt deze cursus .............................................................................................................................................. 6
1.5.1. Focus op sociale integratie .........................................................................................................................................................7
1.5.2. focus op jongeren ......................................................................................................................................................................7
1.5.3. Toenemende individualisering ...................................................................................................................................................9
2. BURGERSCHAP ........................................................................................................................................................................ 10
2.1. De vraag naar democratisch burgerschap bij kinderen en jongeren ........................................................................ 10
2.1.1. moral panic ..............................................................................................................................................................................10
2.1.2. waarom zijn Vlaamse jongeren niet politiek geangageerd ? ...................................................................................................10
2.1.3. Burgerschap van kinderen en jongeren binnen de JOP ...........................................................................................................11
2.2. Constructies van burgerschap in historisch perspectief ............................................................................................ 12
2.2.1. Hedendaagse opvattingen van Burgerschap ............................................................................................................................12
2.2.2. Burgerschap rechten en plichten .............................................................................................................................................13
2.2.3. Burgerschap(educatie) als politiek vraagstuk ..........................................................................................................................13
2.3. Democratie ................................................................................................................................................................ 13
2.3.1. Juridisch-technisch invulling ...................................................................................................................................................13
2.3.2. Politiek-filosofisch invulling......................................................................................................................................................13
2.4. Europese opvattingen over burgerschaps(educatie) bij kinderen en jongeren ......................................................... 14
2.4.1. Europees burgerschap .............................................................................................................................................................14
2.4.2. Onderzoek ................................................................................................................................................................................14
2.5. kritiek op de huidige discours .................................................................................................................................... 16
2.6. De Vlaamse jeugdraad .............................................................................................................................................. 17
2.6.1. Europese Unie de basics ..........................................................................................................................................................17
2.7. De Ambrassade ......................................................................................................................................................... 17
3. KINDVRIENDELIJK BELEID ........................................................................................................................................................... 18
3.1. Omgeving als medeopvoeder .................................................................................................................................... 18
3.1.1. doet de buurt er toe in de sociale pedagogiek ........................................................................................................................18
3.1.2. Doet de woonomgeving er toe in de opvoeding ......................................................................................................................18
3.1.3. doet de buurt er toe in de sociale pedagogiek ........................................................................................................................19
3.1.4. Sociaal-ecologisch paradigma in opvoeding ............................................................................................................................19
3.1.5. de woonomgeving als volwaardige medeopvoeder ................................................................................................................19
3.2. Wat is kindvriendelijk? (begripsverduidelijking) ....................................................................................................... 20
3.2.1. Kinderrechten ..........................................................................................................................................................................20
3.2.2. Model kyttä ..............................................................................................................................................................................20
3.2.3. eigen definitie ..........................................................................................................................................................................20
3.3. Kindvriendelijker plannen .......................................................................................................................................... 21
3.3.1. erken kinderen als medeburgers .............................................................................................................................................21
3.3.2. creëer voldoende ontplooiingskansen .....................................................................................................................................21
3.3.3. . Verbind leefwereld kinderen met rest van samenleving. ......................................................................................................22
3.3.4. Betrek kinderen als medeonderzoekers ..................................................................................................................................22
3.3.5. Gedeeld leerproces ..................................................................................................................................................................23
4. JEUGDWERK EN JEUGDBELEID IN VLAANDEREN .............................................................................................................................. 24
4.1. Bureau voor jongen zaken ......................................................................................................................................... 24
4.2. 4 generatiedoelen ..................................................................................................................................................... 24
4.3. Vlaamse jeugdraad ondersteunen ............................................................................................................................ 24
4.3.1. WAT WAT .................................................................................................................................................................................24
4.4. Geschiedenis.............................................................................................................................................................. 25
4.5. Beleidsondersteunign van de Ambrassade ............................................................................................................... 26
4.6. Jeugdwerk in Vlaanderen .......................................................................................................................................... 26
4.6.1. geschiedenis jeugdwerk in Vlaanderen ....................................................................................................................................27
2
, 4.6.2. jeugdwerklandschap ................................................................................................................................................................27
4.6.3. definitie jeugdwerk ..................................................................................................................................................................28
4.6.4. jeugdwerkbeleid & jeugdbeleid ...............................................................................................................................................30
4.6.5. budget jeugdwerk ....................................................................................................................................................................30
4.7. 4 decreten ................................................................................................................................................................. 30
4.7.1. het vlaams decreet...................................................................................................................................................................30
4.7.2. het lokaal / provenciaal decreet ..............................................................................................................................................32
4.7.3. het bovenlokaal decreet ..........................................................................................................................................................32
4.7.4. JEUGDCENTRA: verblijven en jeugdtoerisme ...........................................................................................................................33
4.8. Subsidies .................................................................................................................................................................... 33
4.8.1. hoe ziet een beleidsnota er uit ................................................................................................................................................34
4.8.2. Wie is er bezig met het jeugdwerkbeleid .................................................................................................................................34
4.9. #Jeugdwerk werkt ..................................................................................................................................................... 35
4.9.1. DNA van het jeugdwerk ...........................................................................................................................................................35
4.10. Het kinderrechtenverdrag stelt dat ........................................................................................................................... 35
4.10.1. 5 uitdagingen voor het jeugdwerk ......................................................................................................................................36
5. EEN REFLECTIE OP VRIJETIJDSBELEID ............................................................................................................................................. 38
5.1. Het concept vrije tijd ................................................................................................................................................. 38
5.1.1. het concept vrije tijd ................................................................................................................................................................38
5.1.2. Kinderrrechten als vierde laag .................................................................................................................................................39
5.2. Vrije tijd en vrijetijdsbeleid in VL. .............................................................................................................................. 40
5.2.1. diverse beleidsdomeinen .........................................................................................................................................................41
5.2.2. verschillende niveaus ...............................................................................................................................................................41
5.3. Valkuilen en paradoxen in het beleid ........................................................................................................................ 42
5.3.1. vrije tijd als jeugdland ..............................................................................................................................................................42
5.3.2. “op vrijwillige basis” .................................................................................................................................................................43
5.3.3. zinvolle tijdsbesteding..............................................................................................................................................................43
5.3.4. hierarchie in het aanbod ..........................................................................................................................................................45
5.4. Een nieuwe kijk op vrije tijd ....................................................................................................................................... 47
5.4.1. Actorschap van kinderen en jongeren voorop .........................................................................................................................47
5.4.2. vrijetijdskansen als centraal begrip ..........................................................................................................................................47
5.4.3. beleid als regisseur van vrijetijdskansen ..................................................................................................................................48
5.4.4. regievoeren ..............................................................................................................................................................................48
5.4.5. Aandacht voor pedagogische en maatschappelijke betekenis ................................................................................................48
6. HET BELANG VAN HET KIND – EEN STAPPENPLAN .................................................................................................................... 49
6.1. KEKI ........................................................................................................................................................................... 49
6.1.1. Kennis is kunde ........................................................................................................................................................................49
6.1.2. drie rollen van keki ...................................................................................................................................................................49
6.1.3. werkingsprincipes ....................................................................................................................................................................49
6.1.4. werkwijze .................................................................................................................................................................................50
6.2. Het belang van het kind ............................................................................................................................................ 50
6.2.1. Een drievoudig concept: ..........................................................................................................................................................51
6.2.2. Wisselwerking met art. 12 IVRK ...............................................................................................................................................52
6.3. Het stappenplan ........................................................................................................................................................ 53
6.3.1. waarom stappenplan ...............................................................................................................................................................53
6.3.2. De metafoor van de ijsberg: .....................................................................................................................................................53
6.3.3. het stappenplan wie ................................................................................................................................................................54
6.3.4. het stappenplan wanneer ........................................................................................................................................................54
6.3.5. het stappenplan .......................................................................................................................................................................55
6.3.6. 1. de basisprincipes ..................................................................................................................................................................55
6.3.7. 2. de minderjarige staat centraal .............................................................................................................................................56
6.3.8. 3. de situatie en de vraag .........................................................................................................................................................56
6.3.9. 4. de analyse en de afweging ...................................................................................................................................................56
3
,1. Inleidende les Sociale pedagogiek
1.1. Examen en verloop van de lessen
Alles op Ufora = te kennen tenzij anders vermeld
Examen = 6p. op groepswerk en 14p. op het schriftelijk examen met openvragen.
Groepswerk
16 Nov. = collectief feedback moment voor de groepswerken.
7 Dec. = individueel feedbackmoment
Opdracht = hoe geven pedagogische praktijken mee vorm aan de maatschappelijke positie van
jongeren.
→ inschrijven in groepjes van 5 studenten op Ufora, per groep opzoek naar de pedagogische
praktijk die wij willen onderzoeken. → op zoek naar verschillende mensen die te werk gaan
binnen deze pedagogische praktijken. Iedereen zoekt een persoon binnen deze praktijk en je
maakt een afspraak om deze persoon te interviewen. Letterlijk uitschrijven van het interview.
Op basis van de uitgeschreven interviews komt er een thematische analyse op de interviews. Wat
vertellen deze mensen ons nu die je kan linken aan de bredere maatschappelijke analyse.
Deadline = 10/01/2022
1.2. Lost in translation
Sociale pedagogiek is moeilijk te vertalen naar een anglo-amerikaanse context. Opvoeding als
taal van het gezin en vaak ingevuld als science of teaching and learning’ en ‘practice of teaching’
→ Individueel, cognitief leren
1.3. kleine geschiedenis
Karl Mager = 19de eeuw, persoon die het concept van “social pedagogy” heeft geïntroduceerd →
Duitsland samen met Friederich Diesterweg
Context = zoektocht naar een progressief onderwijs met kritiek op de individuele pedagogiek →
pedagogiek gaat niet enkel over de intellectuele opvoeding van individuen, op zoek naar de
sociale missie van de pedagogiek.
“Individualpädagogik is only concerned with the education of the human being as an individual,
while social pedagogy is concerned with the education of the human being as a member of the
community”
De sociale pedagogiek wordt ook gezien als een van de antwoorden op de sociale kwestie. ➔
richten op het algemeen gemeenschapsgevoel.
4
,Van Mechanische naar Organische solidariteit ( Durkheim)
• Mechanische solidariteit ( je plek in de samenleving ligt vast, iedereen had in het
algemeen hetzelfde werk op het land, het was godswil wat je deed en dat werd niet echt in
vraag gesteld )
• Organische solidariteit ( er zijn veel meer verschillende rollen in de SL. Men heeft door dat
je elkaar nodig hebt om de SL te kunnen organiseren. Verbondenheid was niet meer
vanzelfsprekend)
Door de omschakeling van mechanische naar organische komt ook het sociaal pedagogisch
probleem = Hoe gaan wij zorgen voor de realisatie van de sociale cohesie binnen de SL.
Pestalozzi
pleit voor een holistische benadering van onderwijs = inzetten op de “head, the heart and the
hands” → niet alleen inzetten op de intellectuele educatie maar ook de morele educatie, de
richting die wij aan het onderwijs willen geven en the hands, de vaardigheden die wij aan
kinderen willen geven.
Op zoek naar de Spanning tussen individuele en maatschappelijke doelstellingen van onderwijs =
Autonomie, vrijheid en zelf-realisatie versus ontwikkelen van verantwoordelijke en betrokken
burgers die begaan zijn met het algemeen belang.
Paul Natorp
Belangrijkste taak van de pedagogiek is het opvoeden tot burger, een sociale aangelegendheid.
Meer dan enkel de relatie tussen opvoeder en opvoedeling. Opvoedingsprocessen sociaal gericht
Opvoeding en gemeenschap kunnen niet zonder elkaar bestan
Natorp argued that all pedagogy should be social, and that educators should always consider the
interaction between educational processes and societal processes.”
3 omgevingen waar opvoeding kan plaatsvinden =
1. School als opvoedingsmilieu
2. Gezin als opvoedingsmilieu
3. “vrije opvoeding” / Jeugdwerk als opvoedingsmilieu
Herman Nohl
Meer kritische kijk, Structurele analyse naar oorzaken van sociale ongelijkheid
“social pedagogues should undertake specific social pedagogical actions but also contribute to
the transformation of the social conditions that affect the welfare of participants”
Vooral focus op interventies in het ‘derde milieu’ (alles wat niet met school en opvoeding te
maken heeft) en kwetsbare kinderen en jongeren = focus op jongeren die geen toegang hebben
tot het onderwijs.
5
, 1.3.1. KRITISCH-EMANCIPATORISCHE PEDAGOGIEK
Klaus Mollenhauer (1928-1998)
→ 1983: Vergeten samenhang. Over cultuur en opvoeding = opvoeding als maatschappelijk
gebeuren mee bepaald door de context waarin de opvoeding gebeurt ( economische,
politieke, culturele factoren die een invloed hebben op de opvoeding)
→ Opvoeding is een maatschappelijk gebeuren, ingebed in maatschappelijke structuren
waarbinnen economische en politieke krachten gelden
→ Aandacht voor afhankelijk makende en mondigheid inperkende impact van deze structuren
Paolo Freire (1921-1997)
→ 1972: Pedagogie van de onderdrukten = opvoeding is niet neutraal en niet waardenvrij en
wij moeten hier bij stil durven staan. Welk sociaal politiek project zit hier onder.
→ “social pedagogy entails a critical reflection on the role of pedagogical institutions in
society […] unveiling the social, political and cultural project underpinning educational
institutions”
→ Opvoeding is niet neutraal
1.4. The emerging social pedagogical paradigm
Sinds 2000: toenemende interesse in social pedagogy in de UK ( ook in spanje, portugal, midden
amerika)
→ CUSP: Centre for Understanding Social Pedagogy
→ Thempra Social Pedagogy
→ The International Journal of Social Pedagogy
→ MOOC Social Pedagogy (Erasmus+)
→ The Social Pedagogy Professional Association (SPPA)
Early childhood en residentiële jeugdzorg
Sociale pedagogiek gezien als antwoord op screen level bureaucracy, managerialism (efficiëntie)
, ticking boxes, fragmentering van de zorg, slechte resultaten binnen de jeugdzorg,…→ ‘deus ex
machina’ ( wonder oplossing)
Maar, risico op gedecontextualiseerde en individualiserende benadering = Pedagogisch handelen
en sociale problemen niet los te zien van de ruimere historisch, maatschappelijke, politieke en
economische context → copy pasten van één manier van werken in een land naar het andere is
bijna onmogelijk, want het belang van de ruimere context.
1.5. Vertrekpunt deze cursus
sociale pedagogiek als een perspectief op pedagogische en sociaal werkpraktijken → “social
pedagogical glasses” (Hämäläinen, 2003)
Focus op sociale integratie als centrale vraag
6
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sitta. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,29. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
