Dit is de complete samenvatting van het vak Kwalitatief Onderzoek van de pre-master Health Sciences aan de VU. Met deze samenvatting heb ik een 8.2 gehaald voor het tentamen.
Overzicht kenmerken kwalitatief onderzoek
Vraagstelling en doel onderzoek
- Vraagstellingen gaan over complexe thema’s of betreffen sociale processen
- De dagelijkse werkelijkheid van de onderzochten staat centraal
Onderzoeksdesign
- Flexibel
- Gericht op studie in een natuurlijke omgeving
- Gericht op een ‘’holistisch’’ begrijpen van de context
Dataverzameling
- Er is een uitgebreid gamma aan dataverzamelingsmethoden
- Er wordt vaak een beroep gedaan op meerdere methoden in 1 onderzoek
- Het gebruik van methoden is flexibel
- Dataverzameling impliceert vaak een intens en/of langdurig contact met het veld
Analyse
- Gebeurt (eerder) op basis van teksten dan cijfers
- Het doel is betekenis te achterhalen
- Centraal staan processen
- Het doel is in de diepte te begrijpen en niet representatief te beschrijven
Rapportering
- Onderzochten worden betrokken bij (lezing van) resultaten
- Rapportering probeert de context van het geheel weer te geven
- De invloed van de onderzoeker op zijn opzet wordt expliciet in rekening genomen
Vraagstelling
Klassieke onderscheid tussen deductief en inductief perspectief;
- Deductief: gaat uit van een onderzoeker die door literatuurstudie een voorafgaande
resultaten met een vooraf bepaald schema zijn studieobject tegemoet trekt.
- Inductief: zoekt deze schema’s bij de onderzochten zelf.
Onderzoeksdesign
Menselijke natuur is niet te voorspellen, het bestuderen van sociale interactie en sociale
processen zou onmogelijk zijn. Oplossing; transcendentale realisten: ervan uitgaan dat
sociale fenomenen bestaan en dat een wetenschapper in staat is om wetmatige en redelijk
stabiele relaties in die objectieve wereld te ontdekken. Die wetmatige en stabiele
grondslagen van het sociale leven maken het mogelijk om concepten te ontwikkelen en
theorieën te maken die inzicht geven in onderliggende processen in de sociale werkelijkheid.
Om een inzicht te krijgen in hoe mensen betekenis geven aan hun omgeving is het
noodzakelijk om een onderzoeksdesign te hanteren dat zo open mogelijk is. Oplossing;
holistisch design: design is in staat om het onderzoeksonderwerp op een systematische,
alomvattende en geïntegreerde manier te benaderen.
1
, Analyse
Kwalitatieve onderzoekers lezen, coderen en interpreteren hun data. Ze maken concepten
en construeren op basis daarvan theorieën. Ze gaan doorgaans inductief te werk, zonder
vooraf opgestelde hypothesen te testen.
Rapportage
Het doel is niet om alle resultaten zo compact mogelijk te presenteren maar juist om een
rijke contextschets te geven van wat je gevonden hebt.
Hoofdstuk 2: geschiedenis van het kwalitatief onderzoek
Fasen in de geschiedenis van kwalitatief onderzoek
Duitsland Verenigde Staten
Vroege studies (einde 19e/begin 20e eeuw) Traditionele periode (1900-1945)
Importfase (vroege jaren 70) Modernistische fase (1945-jaren 70)
Start nieuwe discussies (late jaren 70) Vervagende genres (tot middel jaren 80)
Ontwikkeling nieuwe methoden (jaren 70/80) Crisis van de representatie (sinds midden jaren 80)
Consolidatie en procedurele vragen (late jaren 80/90) Postmoderne periode (jaren 90)
Onderzoekspraktijken (jaren 80) Postexperimentele periode (1995-2000)
Methodologische proliferatie en technologische Methodologisch gecontesteerde periode (2001-2004)
ontwikkelingen (jaren 90)
Tot stand komen van kwalitatief onderzoek als Het achtste moment, de toekomst (2005- …)
discipline (jaren 90)
- Klassieke periode: eerste moment; ontstaan kwalitatieve methodologie.
- Modernistische periode; na WOII; formaliseren en in vaste, voorafgaande banen
leiden van kwalitatief onderzoek (voorbeeld: postpositivistische wetenschapsmodel).
- Tijdens jaren 70/begin jaren 80; waar verschillende theorieën naast elkaar en elkaar
beconcurreerden (voorbeeld: grounded theory en etnomethodologie).
- Mid jaren 80 (crisisfase); autoriteit onderzoeker wordt ondergraven en concepten als
gender, klassen en ras worden centraal geplaatst en oude modellen worden in vraag
gesteld.
- Postmoderne periode; drie vragen staan centraal en ontwikkelen nieuwe
vraagstellingen, methoden en resultaten:
- als de autoriteit van de onderzoeker verdwenen is, hoe kan deze dan nog de
dagelijkse realiteit in zijn onderzoek opnemen.
- als de klassieke criteria om onderzoek te beoordelen (validiteit,
generaliseerbaarheid, betrouwbaarheid) in vraag gesteld worden, hoe kan
iemand dan nog de kwaliteit van kwalitatief onderzoek inschatten.
- kan je de wereld nog veranderen als je er theoretisch van uitgaat dat de
gehele wereld een tekstueel gegeven is (praxis-crisis).
2
,Grounded theory benadering:
- Een mix tussen uitgebreide aandacht voor theorieconstructie op basis van data en
een grote gevoeligheid voor de procedurele kant van onderzoek.
- Het doel is niet het testen van hypothesen, maar het ontwikkelen van theorie.
- Aan de gefundeerde theorie worden vier eisen gesteld: gepastheid, begrijpelijkheid,
generaliseerbaarheid en controleerbaarheid.
- Naast de focus op theorievorming bevat de benadering ook procedurele
voorschriften om tot een adequate theorie te komen.
Hoofdstuk 3: paradigma’s in het kwalitatief onderzoek
Om betekenisgeving te verklaren moet de onderzoeker de zin begrijpen van het menselijk
handelen. Dat begrijpen van zin wordt kernachtig samengevat in het begrip verstehen dat in
de interpretatieve richting zowat het kernbegrip van de wetenschappelijke activiteit is
geworden.
- ‘’Verstehen is the postulation of an intervening process located inside the human
organism, by means of which we recognize an observed or assumed connection as
relevant or meaningful.’’ (Abel 1948)
De kern is dat de onderzoeker een proces identificeert waarmee een individu betekenis
geeft aan iets. Die betekenisgeving kunnen we zien als een verbinding tussen een stimulus
en een respons.
1. Het internaliseren van een stimulus.
2. Het internaliseren van een respons.
3. Het identificeren van gedragsregels.
Om van de dichotomie van positivistisch vs. interpretatief af te komen, wordt voorgesteld
(Morgan en Smirnich 1980) om de dichotomie als continuüm dat loopt van objectivistische
benaderingen tot subjectivistische benaderingen te bekijken.
- Objectivistische benadering: gaat ervan uit dat de wereld buiten de mens bestaat en
op een objectieve wijze gekend kan worden.
- Subjectivistische benadering: betwijfelt het reële bestaan van de wereld en stelt dat
dit enkel de projectie is van de menselijke verbeelding.
Dit continuüm kan uitgewerkt worden op basis van drie centrale begrippen:
- Ontologische vraag: wat is de realiteit / hoe ziet de realiteit eruit.
- Epistemologische vraag: hoe is kennis over die realiteit mogelijk / wat is de relatie
tussen een onderzoeker en zijn mogelijk onderzoeksobject.
- Methodologische vraag: hoe kan een onderzoeker iets te weten komen over wat hij
denkt dat er te weten valt.
Veel concreter en bruikbaarder voor de identificatie van theoretische stromingen in het
kwalitatief onderzoek is het schema van Guba en Lincoln (1994).
3
, 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mirjamdeelen2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $19.07. You're not tied to anything after your purchase.
