Chapter 1: Science of Psychology
Wat is psychologische wetenschap?
Psychologie omvat de studie naar mentale activiteit en gedrag. De term psycholoog
wordt gebruikt om iemand te omschrijven wiens carrière het begrijpen van het mentale
leven of het voorspellen van gedrag omvat.
Psychologische wetenschap is de studie, door het doen van onderzoek, naar de geest,
hersenen en gedrag. De geest verwijst naar mentale activiteit. Mentale activiteit is het
resultaat van biologische processen in de hersenen. Gedrag omschrijft het geheel aan
observeerbare menselijke of dierlijke acties.
'Amiable skepticism' (openheid en behoedzaamheid) en kritisch denken zijn essentieel
in wetenschap, omdat ze helpen bij het identificeren van denkfouten. Deze fouten en
biases ontstaan niet door een gebrek aan intelligentie of motivatie, maar meestal juist
omdat we gemotiveerd zijn om onze intelligentie te gebruiken. Een aantal belangrijke
biases zijn:
● Confirmation bias: mensen hebben een sterke neiging om groot belang te
hechten aan bewijs dat hun overtuigingen ondersteunt. Ze hechten minder
waarde aan bewijs dat niet overeenkomt met hun overtuigingen.
● Het zien van relaties die er niet zijn: dit is de misperceptie dat twee
gebeurtenissen die tegelijk plaatsvinden op de een of andere manier gerelateerd
moeten zijn. Dit komt voort uit ons verlangen om voorspelbaarheid te vinden in
de wereld.
● Hindsight bias (acceptatie van verklaringen na het feit): mensen bedenken vaak
verklaringen voor waarom gebeurtenissen gebeuren. Ze doen dit ook als ze
onvoldoende informatie hebben. Wanneer we een uitkomst weten, interpreteren
we en herinterpreteren we oud bewijs om de uitkomst te begrijpen.
● Mental heuristics (mentale shortcuts nemen): mensen volgen vaak simpele
regels, heuristieken genoemd, om beslissingen te maken.
● Self-serving bias: mensen zien hun eigen tekortkomingen niet. Mensen willen
zich graag goed voelen over zichzelf. Veel mensen geloven dat zij beter zijn dan
gemiddeld op een aantal dimensies.
Wat zijn de wetenschappelijke funderingen van psychologie?
Psychologie komt voort uit filosofie. In 1800 begonnen psychologen wetenschappelijke
methodes te gebruiken om de geest, het brein en het gedrag te bestuderen. Het
nature/nurture debat begon al in de Oude Griekse tijd. Het nature/nurture debat
onderzoekt de samenwerking tussen genetische aanleg (nature) en
omgevingsinvloeden (nurture) in psychologische ontwikkeling.
1
,Da Vinci dacht dat alle sensorische berichten binnenkwamen op één plek in het brein,
de sensus communis en dacht dat dit de bron was van gedachten en beoordeling. In de
jaren 1600 promootte Descartes de invloedrijke theorie van het dualisme, waarbij geest
en lichaam gescheiden waren, maar dit idee is nu verworpen.
Wilhelm Wundt stichtte het eerste psychologische laboratorium en ontwikkelde
methoden zoals reactietijd (hoe snel kunnen mensen reageren op een gebeurtenis) en
introspectie (een systematische beoordeling van mentale ervaringen die vereist dat
mensen de inhoud van hun eigen gedachten inspecteren en erover rapporteren).
Het structuralisme, geleid door Edward Titchener, probeerde bewuste ervaring in basale
onderliggende componenten op te splitsen, d.m.v. introspectie, maar dit bleek
subjectief en onbetrouwbaar. William James introduceerde het functionalisme, dat de
complexiteit van de geest benadrukte en de stroom van bewustzijn bestudeerde. Hij
beweerde bijvoorbeeld dat de geest bestaat uit een eeuwig veranderende, continue
serie van gedachten, de stream of consciousness.
Charles Darwin's natuurlijke selectie: het proces waardoor veranderingen die adaptief
zijn (en dus overleving en reproductie stimuleren) door worden gegeven en
veranderingen die niet adaptief zijn niet worden doorgegeven. Dit idee heet ook wel
survival of the fittest.
Wat waren de verschillende perspectieven op de geest, het brein en
gedrag?
De psychologie in de 20e eeuw werd vooral beïnvloed door Sigmund Freud. Freud
introduceerde dat onbewuste mentale krachten, vaak in conflict met elkaar,
psychologische spanningen en psychologische stoornissen veroorzaakten. Volgens Freud
lag de oorzaak voor deze onbewuste conflicten vaak in ervaringen in de kindertijd die
de persoon probeert te verdringen. In de psychoanalyse, een therapeutische methode,
werken de therapeut en patiënt samen om de inhoud van het onbewuste van de patiënt
in het bewustzijn te brengen, d.m.v. vrije associatie.
John B. Watson creëerde het behaviorisme, dat observeerbaar gedrag als reactie op
omgevingsinvloeden zag, zonder enige invloed van nature. Watson geloofde dat dieren
en mensen alle gedragingen leren door ervaring. Skinner werd de meest bekende en
invloedrijke behaviorist. Volgens hem waren mentale staten slechts een andere vorm
van gedrag.
De Gestalt-theorie benadrukte dat menselijke ervaring niet simpelweg een som van
elementen is, maar afhankelijk is van context. Twee mensen kunnen naar één object
kijken en verschillende dingen zien.
Abraham Maslow en Carl Rogers richtten zich juist op het feit dat mensen vrij zijn om
activiteiten te kiezen die ze blij maken en voldoening geven. Dit werd bekend als de
humanistische psychologie en benadrukt de goedheid van mensen.
2
,Het humanisme richt zich er op dat mensen zichzelf moeten accepteren, moeten
werken aan persoonlijke doelen en proberen hun volledige potentieel als mens te
vervullen. De positieve psychologie door Martin Seligman moedigde de
wetenschappelijke studie aan vanwege kwaliteiten als hoop, waarden, creativiteit en
moed. Het benadrukt de kwaliteit van relaties en plezier halen uit mijlpalen in het
leven.
De cognitieve revolutie toonde aan dat mentale functies cruciaal zijn bij het begrijpen
van gedrag, wat leidde tot de opkomst van cognitieve neurowetenschap na 1980,
waarin neurale mechanismen achter gedachten, leren en perceptie worden bestudeerd.
Wat zijn de meest recente ontwikkelingen in de psychologie?
De meest recente ontwikkelingen in de psychologie omvatten:
● Vooruitgang in breinonderzoek: Vooruitgang in het begrijpen van scheikundige
processen in het brein. Grote vooruitgang in brain imaging methoden, waardoor
het brein kan worden bestudeerd wanneer het vitale psychologische functies
uitvoert.
● Genetisch onderzoek: Vooruitgang in het begrijpen van het menselijk genoom en
de invloed van meerdere genen op biologische en psychologische processen.
● Evolutionaire psychologie: Verklaring van mentale eigenschappen als producten
van natuurlijke selectie. Adaptatie van de geest aan culturele invloeden, wat ons
gedrag in de moderne wereld beïnvloedt. Kennis van de uitdagingen die onze
vroege voorouders moesten doorstaan, helpt ons ons huidige gedrag te
begrijpen.
● Culturele invloeden: De culturele evolutie gaat veel sneller dan de biologische
evolutie. Erkenning van de rol van cultuur in menselijk redeneren en gedrag.
Tegenwoordig wordt gedrag uitgelegd aan de hand van verschillende niveaus van
analyse:
1. Biologisch niveau: hoe het fysieke lichaam bijdraagt aan geest en gedrag.
2. Individueel niveau: individuele verschillen in persoonlijkheid en in de mentale
processen die beïnvloeden hoe mensen waarnemen en de wereld leren kennen.
3. Sociaal niveau: hoe groepscontexten de manier beïnvloeden waarop mensen met
elkaar omgaan en elkaar beïnvloeden.
4. Cultureel niveau: hoe gedachten, gevoelens en acties van verschillende mensen
gelijk zijn of verschillen per cultuur.
Interdisciplinair onderzoek: samenwerking tussen psychologen en onderzoekers uit
andere wetenschappelijke velden.
Hoe beïnvloeden de niveaus van analyse het werk als psycholoog?
Psychologen werken in verschillende settings. Dit is afhankelijk van of de primaire focus
ligt op onderzoek, lesgeven, of het toepassen van wetenschappelijke bevindingen om
3
, de kwaliteit van het dagelijks leven te verbeteren. De scheiding tussen wetenschap en
praktijk is soms onduidelijk, omdat veel wetenschappers ook in de praktijk werken.
Veel psychologen volgen een interdisciplinaire benadering, zoals mensen die de
methoden van neurowetenschappen gebruiken om onderwerpen te bestuderen die
normaal door sociaal psychologen worden onderzocht.
Lecture summary:
● Psychological science is the study of the mind, brain and behavior.
● Our common sense is often wrong/biased.
● Scientific method and evidence are required!
● Psychological sciences teaches critical thinking.
● Psychology’s schools of thought reflect different perspectives on mind, brain
and behavior with roots in structuralism and functionalism.
● Psychological science increasingly incorporates insights from biology and
culture.
Chapter 6: Learning
Leren is een voortdurende gedragsverandering door ervaring. Er zijn drie manieren van
leren: nonassociatief (aanpassen aan omgeving), associatief (verbinden van
gebeurtenissen die na elkaar plaatsvinden via conditionering) en observationeel (gedrag
aanleren na het zien bij anderen).
Van habituatie is sprake wanneer een gedragsreactie vermindert door herhaalde
blootstelling aan een ongevaarlijke of niet belonende stimulus. Als de stimulus
ongevaarlijk en niet belonend is, leert het dier de stimulus te negeren. De toename in
een respons door een verandering in iets bekends, wordt dishabituatie genoemd. Als
een achtergrondgeluid plotseling stopt, valt deze verandering meteen op.
Van sensitisatie is sprake wanneer een gedraging vaker voorkomt door blootstelling aan
een dreigende stimulus. Als je tijdens het studeren brand ruikt, wordt je hier extra
gevoelig voor. Door sensitisatie wordt men ook extra gevoelig voor andere stimuli. Een
elektrische shock geven aan de staart van een aplysia zorgt voor sensitisatie. Na de
shock zorgt een milde aanraking elders tot terugtrekking van de staart.
Kandel bewees dat veranderingen in de synapsen zorgen voor habituatie en sensitisatie.
Presynaptische neuronen veranderen hun uitscheiding van neurotransmitters. Een
vermindering van de uitscheiding leidt tot habituatie. Een vermeerdering van de
uitscheiding leidt tot sensitisatie.
Hoe leren we voorspellende associaties?
4
