Summary
samenvatting hc.1 steden en burgers in lage landen
- Course
- Level
samenvatting van historische context 1: steden en burgers in lage landen
[Show more]
Seller
Follow
fleuremilie
Content preview
Samenvatting HC Steden en burgers in de Lage Landen (1050 – 1700)Veranderingen 11e – 13e eeuw:
Door de ontwikkelingen in de landbouw (veel ontginningen, drieslagstelsel, uitvindingen)
groeit de bevolking aanzienlijk gevolgen hiervan:
- heropleving van de handel en ambacht (specialisatie van ambachtslieden werd mogelijk en
boeren gingen hun landbouwoverschotten verhandelen)
- ontstaan / groei van steden (mensen van het platteland trekken naar de stad)
- herstel van de monetaire economie
Gevolg voor de Nederlanden: Vlaanderen (en Brabant) wordt een van de meest
verstedelijkte gebieden van Europa (Atrecht, Brugge, Gent, Brussel, Antwerpen)
Ontwikkeling van de stad (algemeen):
1 handelaren en ambachtslieden trekken naar elkaar en vormen een stad (in de buurt van
een kasteel of kathedraal, op een kruispunt van handelswegen, bij mondingen van
rivieren)
2 stedelingen bevechten of kopen stadsrechten (meestal van een landsheer, bijv. de graaf
die hiermee inkomsten verkreeg (belasting!)
3 Steden vormen vanwege hun marktfunctie een netwerk met andere steden (bijv. Hanze,
maar ook met Italië en Spanje)
4. Steden zorgen ervoor dat er steeds meer kapitaalkrachtige nieuwe poorters/inwoners in
de stad komen wonen.
Ontwikkeling van de stad in de (zuidelijke) Nederlanden:
- belangrijkste stad in de 12e eeuw is de bisschopsstad Atrecht (vanwege de lakennijverheid)
- Atrecht had een goede uitgangssituatie voor stadsgroei door goede infrastructuur en goede
verbinding met het noorden van Vlaanderen
- In Atrecht, maar ook in Brugge, Gent en andere steden organiseerden de kooplieden (en de
ambachtslieden) zich in gilden (=vakverenigingen van mensen met hetzelfde beroep). Binnen
een gilde waren er regels over prijs en kwaliteit van producten, maar de gilde fungeerde ook
als sociaal vangnet in mindere tijden gildes hadden een religieuze, economische en
sociale rol
- Door de groeiende/bloeiende handel nam, de geldhandel enorm toe. Er ontstonden
banken, verzekeringsbedrijven, beurzen en andere financiële instellingen
- leiders van de gilden vormden met de bankiers al snel het stadsbestuur in de steden en
maakten de dienst uit
- de burgerlijke elite in de stad, patriciërs, gedroegen zich met hun rijke levensstijl als een
soort nieuwe edelen. Hierdoor ontstond in de steden een sociaal conflict tussen de rijke
patriciërs en het arme ‘gemeen’
- ondertussen had Brugge, vooral door de betere ligging (kanaal met de Noordzee), Atrecht
overvleugeld als centrum van nijverheid en handel. Al snel hadden zij een betere verbinding
met het noorden (via de Hanze) en via zee met Spanje en Italië)
- aanhoudende botsingen tussen het patriciaat en het gemeen, de politiek van Filips IV om
de macht van de adel te beperken en de strijd om de Engelse gebieden in Frankrijk leiden in
, 1302 tot de Guldensporenslag, waarin Vlaamse ambachtslieden en boeren strijden tegen de
patriciërs (die de kant van de Frans georiënteerde edelen kozen, edelen (leenmannen van de
Franse koning) en de Franse koning (met zijn ridderleger). Het ‘gemeen’ wint!
Brugge, Antwerpen en Amsterdam
Rond 1300 lag het economische zwaartepunt in Vlaanderen. Steden als Gent, Brugge en
Antwerpen waren alle drie een handelscentrum met een netwerk naar andere steden, overal
in Europa. In het noorden van de Lage landen begon de ontwikkeling van steden later.
Na Atrecht neemt Brugge de belangrijkste handelsrol over (1300), vooral door zijn gunstige
ligging aan de Zwin Handel overzee was nodig door
1) de onveiligheid van de infrastructuur over land
2) het tekort aan wol dus de wol-import vanuit Engeland
3) de noodzakelijke toevoer van graan uit het Oostzeegebied door de toename van de
bevolking.
Na Brugge neemt Antwerpen de belangrijkste handelsrol over (1470), vooral door de
afbrokkeling van Brugge door:
1) de verzanding van de Zwin dus geen route overzee meer
2) het verliezen van de Oostzee als handelspartner door concurrentie vanuit Holland
3) de Venetianen die de handel stoppen
4) de hoge eisen die Brugge er voor handelaren op na hield die op een gegeven moment niet
meer werden geaccepteerd (bijv. dat er altijd perse een Bruggenaar aanwezig moet zijn bij
een handelstransactie)
5) de handel en nijverheid die werd belemmerd door politieke en sociale onrust.
Antwerpen was erg geschikt als havenstad: goed bereikbaar, voldeed aan voorwaarden voor
effectieve handel en deze trouw leverde handelsprivileges op en het stadsbestuur zorgde
voor goede faciliteiten die veel handel aantrokken
Na Antwerpen neemt Amsterdam de belangrijkste handelsrol over (1585), mede door de val
van Antwerpen door:
Spaanse bezetting Antwerpen (1585) opstandige gewesten sluiten de Schelde af
handel op Antwerpen onmogelijk handel en nijverheid storten in.
Amsterdam neemt de leiding, want had de beste voorwaarden om een stapelmarkt te
worden:
- Een hoofdrol in de graanhandel met het Oostzeegebied
- Goede verbindingen naar het Duitse achterland door Maas en Rijn
- Ligging aan de Noordzee die efficiënte vaarroutes mogelijk maakte
Hierdoor werden handelswaren in pakhuizen in Amsterdam opgeslagen, totdat ze ergens
anders verhandeld konden worden. De Amsterdamse regenten stimuleren de
stapelmarktfunctie van de stad aangezien ze zelf ook baat hadden bij invloed op het lokken
van gunstige ondernemers die bijdroegen aan de stad.
Stedelijke burgerij wordt steeds belangrijker
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleuremilie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.13. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77985 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now