Interview
APUNTES SELECTIVIDAD BIOLGIA EN EUSKERA
- Course
- Institution
Mejores apuntes de biologia para un 10 en selectividad IDOMA: EUSKERA!!!!!
[Show more]
Seller
Follow
juneburutaranolaizola
Content preview
1. BLOKEA: BIOKIMIKA1. GAIA MATERIA BIZIA
BIOELEMENTUAK
Def: Izaki bizidunengan dauden elementu kimikoak.
➢ 70 aurkitu dira bizidun desberdinetan, guztira.
➢ Horietatik → 25 bizidun guztietan. daude.
Sailkapena: (kantitatearen araberan):
1. Bioelementu nagusiak/primarioak: %99 → C,H,ON,P,S
◆ Funtzio biologikoa→ biomolekulen egitura osatzea.
◆ Bioelementu nagusia → karbona (C)
● Balentzia 4 → molekula anitzak.
● Karbonoa beste karbono batekin erraz elkartu daiteke→ lotura
bakunak, bikoitzak eta hirukoitzak sortuz.
● Molekula mota ezberdinak sortzen ditu (linealak, adarkatuak
eta ziklikoak).
➔ Bioelementu sekundarioak: % 1 → Na, K, Cl, Ca…
◆ Funtzio biologiko dinamikoagoa:
● Ca+2 → Muskuluen uzkurketa.
● K, Na → Nerbio bulkada.
● Mg→ Klorofila.
➔ Oligoelementuak: % x < 0,1 → Fe, I…
◆ Funtzio biologiko dinamikoagoak → hemoglobina (Fe)
→ hormonak (I)
◆ Funtseskoak dira nahiz eta kantitate oso gutxi egon.
1
,BIOMOLEKULAK
Def. Bioelementuz osaturiko bizidunetan agertzen diren molekula kimikoak.
Motak:
➔ Ez-organikoak: Ura, gatz mineralak eta gases (O2, CO2, N2…).
➔ Organikoak: Gluzidoak = KHA, Lipidoak (grasak), proteinak, azido nukleikoa.
* TALDE FUNTZIONALAK
HIDROKARBUROAK
Karbonoz eta hidrogenoz osatutako molekulak dira.
Izendapena → C kopurua + ANO
1 → Met / 2→ Et / 3→ Prop / 4→ But / 5→ Pent ...
➢ Talde funtzionalak: C kateari lotzen zaion elementua edo elementu taldea
molekula propietate bereziak ematen dizkiola.
1. HIDROXILOA → OH
Molekula → Alkohola
Izendapena → Hidrokarburo izena + OL
Talde nagusia ez bada → Hidroxi
2. KARBONILOA (ALDE BATEAN) →
Molekula → Aldehidoa
Izendapena → Hidrokarburo izena + AL
Talde nagusia ez bada → Aldo
3. KARBONILOA (MOLEK. ERDIAN) →
Molekula → Zetona
Izendapena → Hidrokarburo izena + ONA
Talde nagusia ez bada → Zeto
4. KARBOXILO →
Molekula → Azido oganikoa
Izendapena → AZIDO + hidrokarburo izena + OIKOA
2
,Talde nagusia da.
* AMINA TALDEA → NH2
Denetatik talde txikiena da, baina “AMIN” jartzen da hidrokarburo izena aurretik,
talde funtzional guztien atzean
5. FOSFATO TALDEA → → H-rik gabe ere ager daiteke, forma
ionikoa delako, baina berez berdina da.
6. SULFIDRILO TALDEA → HS
7. METILO TALDEA → H3C
BIOMOLEKULA EZ-ORGANIKOAK
➔ URA
Biomolekularik ugariena da.
Egitura: H2O
Dipoloa:
Oxigenoa eta hidrogenoen lotura kobalentea da.
Oxigenoa oso elektronegatiboa da, hau da, hidrogenoaren elektroiak beregana
erakartzen ditu. Beraz, oxigeno 2 karga negatiborekin dago eta hidrogenoa karga
positiboarekin→ karga totala = 0.
Hori dela eta, ur molekulen artean H zubiak sortzen dira (4) → lotura ahulak dira,
beraz suntsitzen eta osatzen dira uneoro, horregatik ura likidoa da eta mugitzen
da. →
Horregatik H2O likidoa da T eta P arruntetan.
CO2 eta CH4 (metanoa) ura bezalako molekula gasak dira. (ez dira likidoak lotura
ahulak dituztelako, ez dituztelako H zubirik, kohesiorik eta ez direlako dipoloak, ez
daukate karga partzialik).
Uraren propietate fisikoak eta funtzio biologikoak dipolo izatearen ondorioak dira.
3
, PROPIETATEAK ETA FUNTZIO BIOLOGIKOAK
PROPIETATE FISIKOAK FUNTZIO BIOLOGIKOAK
Substantzia polarren disolbatzaile Garraiatzaile oso ona, izerdia, odola,
unibertsala. malko.
Uretan erreakzio metabolikoak
gertatzea.
Bero espezifiko handia (1 grado Oso tenperatura indargeltzaile ona da
igotzeko eman behar dugun beroa)
Lurruntze-bero oso handia. Hozte prozesuan parte hartzen du. →
Izerdia, arnas-estukak…
Erreaktibotasun kimiko handia du→ Hidrolisiak→ Digertioan egiten diren
ura oso erreaktiboa da, parte hartzen erreakzioak.
du erreakzio metaboliko askotan.
Kohesio-atxikimendu handia du. Kapilaritatea. Adib: landareen izerdi
gordina, sustraietatik hostoretara
igotzeko grabitatea
Dentsitate handiagoa egoera likidoan Egoera solidoan flotatu eta azpian
izotzetan baino 4°C bizia itsasoak, lakuak, etab izoztean
azpitik ur likido egoerak bizitza posible
egiten du egoera likidoan izotzetan
baino.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juneburutaranolaizola. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.84. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78075 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now