Summary
Samenvatting Nectar Biologie vwo 5 hoofdstukken 14 en 15
- Course
- Level
Samenvatting Nectar Biologie vwo 5 hoofdstukken 14 en 15
[Show more]
Seller
Follow
emmakuijtenbrouwer
Content preview
Uittreksel Bio H14 en H1514.1 Centraal zenuwstelsel
Termen:
Witte stof: uitlopers van neuronen
Grijze stof: cellichamen van neuronen
Astrocyten: zogeheten gliacellen, steuncellen met veel uitlopers en een groot aantal
functies. Vormen een gesloten kring rond de bloedvaten in de hersenen.
Primaire motorische schors: kleine gebieden met neuronen die allemaal een eigen groep
spieren aansturen
Secundaire motorische schors: bevat geheugen-informatie over hoe de spieren hun
bewegingen zoals pianospelen en fietsen gecoördineerd kunnen uitvoeren.
Sensorische centra: centra in de hersenschors die bij een bepaalt zintuig hoort
Het spinale ganglion: verdikking, cellichamen van de aanvoerende neuronen bij elkaar
Reflex: reactie op een prikkel zondebok voordat er bewustwording optreedt
Reflexboog: weg die een reflex aflegt
Leerdoelen:
● Hoe is ons zenuwstelsel opgebouwd? BINAS 88B
Ons zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en het perifeer zenuwstelsel. Het
centrale zenuwstelsel bevindt zich in het centrum van het lichaam en bestaat uit neuronen
van de hersenen en het ruggenmerg het hun ondersteunende cellen. Het perifeer
zenuwstelsel bestaat uit aan- en afvoerende uitlopers van een groot aantal neuronen in het
CZS. Deze uitlopers verbinden als zenuwen alle delen van het lichaam met het CZS.
● Hoe zit het centrale zenuwstelsel in elkaar? BINAS 88C
Bij je hersenen en ruggenmerg valt wit en grijs te onderscheiden. De grijze kleur is afkomstig
van cellichamen van neuronen en is ook wel de hersenschors. De witte kleur zijn uitlopers
van neuronen met een extra isolerend omhulsel van myeline (wit). De grijze stof dit aan de
buitenzijde en de witte aan de binnenzijde, bij je ruggenmerg is dit andersom. Je grote
hersenen bestaan uit twee delen die met elkaar verbonden zijn door de hersenbalk. De
hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest. Het verlengde merg verbindt de
hersenen met het ruggenmerg. Een sterke doorbloeding van de hersenen zorgt voor
aanvoer van zuurstof en glucose. De hersenen, ruggenmerg en hun bloedvaten zijn
beschermd door drie vliezen: zachte hersenvlies, spinnenwebvlies en het harde hersenvlies.
De cellen van de haarvaten in de hersenen en de astrocyten vormen samen de bloed-
hersenbarrière. Deze barrière beschermt de hersenen tegen ongewenste stoffen.
● Wat doen je grote hersenen allemaal? BINAS 88C1
Je grote hersenen heeft als taak: informatie ordenen en verwerken, logisch redeneren, je wil,
bewustzijn, geheugenfuncties en emoties. De informatie gaat via zintuigen, naar het perifere
zenuwstelsel, ruggenmerg, verlengde merg en hersenstam naar de grote hersenen.
● Hoe is je hersenschors opgebouwd? BINAS 88C2, 88C3
, De hersenschors bevat motorische en sensorische centra. Het ‘bedenken’ van een
beweging begint in de primaire motorische schors. De primaire schors is verbonden met de
secundaire motorische schors wat geheugen informatie bevat over de spieren. De
motorische schors van de rechter hersenhelft bestuurt de linkerzijde van het lichaam en
andersom. Lichaamsdelen die nauwkeurige bewegingen moeten uitvoeren (vingers) nemen
een groot oppervlak van de primaire motorische schors in. Binnenkomende informatie gaat
in de hersenen naar sensorische centra in de schors die bij het zintuig horen. Elk type
zintuig heeft een eigen primair en secundair gebied in de schors van de linker en
rechterhersenhelft. Ook bij sensorische centra geldt: hoe omvangrijker en complexer de
informatiestroom, des te groter de centra.
● Hoe zit de hersenstam in elkaar? BINAS 88C1
De hersenstam bestaat uit de pons, de middenhersenen en het verlengde merg. De pons
verbindt de grote en kleine hersenen en is een tussenstation tussen je evenwichtszintuig en
de kleine hersenen. In de middenhersenen ligt het beloningsgebied (drinken na dorst, prettig
gevoel). Het verlengde merg verbindt je hersenen met het ruggenmerg. Hier kruisen de
zenuwbanen zodat de informatie van je linker lichaamshelft naar de rechter hersenhelft gaat.
De hersenstam bevat receptoren voor bloedcirculatie, lichaamstemperatuur en ademhaling.
● Waarvoor zijn je kleine hersenen? BINAS 88C1
De kleine hersenen spelen een grote rol in het coördineren van je bewegingen. Die
coördinatie vind plaats in nauwe samenwerking met de grote hersenen, hersenstam en
ruggenmerg.
● Wat doet de hypothalamus? BINAS 98C, 87B
De hypothalamus is betrokken bij homeostase onder andere door het aansturen van de
hypofyse. Daar zit ook de thermostaat voor het regelen van je lichaamstemperatuur en het
regelen van je biologische klok.
● Wat is de taak van de thalamus? BINAS 88C1
Dit deel van de hersenen selecteert welke impulsen van zintuigen naar verschillende delen
van de hersenschors gaan. Ook kan het bepaalde impulsen remmen, zodat je bv niet hoort
wanneer je moeder roept als je geconcentreerd een boek leest. Bij ADHD patiënten gaan
alle impulsen door. Dit komt doordat het voorste deel van de hersenschors te weinig actief,
waardoor neuronen te weinig dopamine vormen en daardoor kan de thalamus niet goed
belangrijke impulsen onderscheiden.
● Hoe is je ruggenmerg opgebouwd? BINAS 88J, 88K
Je ruggenmerg bevat de hoofdzenuw kabels van je lichaam. De witte stof ligt aan de
buitenkant en de grijze stof aan de binnenkant. Uit het ruggenmerg ontspringen 31 paar
ruggenmergzenuwen die verbinding maken met de organen in je romp en ledematen.
Het deel van de zenuw dat informatie afvoert verlaat het ruggenmerg aan de buikzijde en het
deel dat informatie aanvoert komt binnen aan de rugzijde. Vlak voor het ruggenmerg heeft
het aanvoerend deel (rugzijde) het spinale ganglion. De cellichamen van de afvoerende
neuronen (buikzijde) liggen in de grijze stof. Buiten het ruggenmerg liggen twee grote
zenuwbanen: grensstreek en zwervende zenuw. Die stimuleren of remmen de werking van
organen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmakuijtenbrouwer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77985 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now