Dit document is een samenvatting van de syllabus, de powerpoints en de notities uit de les van Professor Toon Moonen. De samenvatting bevat ook voetnoten die verwijzen naar de wetsartikelen.
Recht middel om samenleving te ordenen en vorm te geven Anders is er chaos
Niet alle regels = recht
- Morele regels
o Aardig zijn tegen je medemans
- Religieuze regels
o Driemaal daags bidden
- Filosofische regels
o Vegetarisch eten
Recht = rationeel opgebouwd geheel van precies afgelijnde begrippen en normen waaraan
van overheidswege opgelegde, minstens van overheidswege erkende, sancties kleven, die
langs instellingen kunnen worden afgedwongen en waarvan de bedoeling is de orde in de
samenleving te organiseren, handhaven en herstellen.
Recht wordt opgedeeld in 2 grote groepen:
- Publiekrecht Regelt de situatie van de overheid en de relaties tussen overheid en
burger
o Grondwettelijk recht, bestuursrecht, belastingrecht
- Privaatrecht Regelt de situatie van de individuele burger en zijn relaties met andere
burgers.
o Verbintenissenrecht, familierecht, zakenrecht
Twee situaties waarbij onderscheid moeilijker is: (p. 18)
o Gerechtelijk recht
o Arbeidsrecht
Belgisch Publiekrecht De verzameling van rechtsregels die:
- De organisatie en de werking van en de verhoudingen tussen de Belgische overheden
bepalen
- De rechtsverhouding van de Belgische overheden met de burger bepalen
2. De kernboodschap
“België is een meergelaagde, democratische rechtsstaat in Europa.”
, DEEL I: BELGIË, ZIJN BURGERS EN HUN RECHTEN
3. Wat is de Belgische Staat?
3.1. CONSTITUTIEVE BESTANDDELEN VAN DE STAAT
- Permanente bevolking
o Staat oefent gezag uit over een min of meer vaste groep mensen
- Afgebakend gebied
o Opgelet: veranderlijk
o Grondgebied van staat landoppervlakte binnen (internationaal erkende)
grenzen ondergrond en binnenwateren horen daarbij
- Overheid
o = entiteit die in staat is om wetten te maken, te besturen en recht te spreken.
o België:
Nationale (federale) overheden
Deelstatelijke overheden (bv. Vlaamse overheid)
Lokale overheden (bv. stad Gent)
- (Erkenning)
o = rechtshandeling waarbij een andere staat het bestaan van een (nieuwe) staat
bevestigt.
o Eenzijdig en NIET verplicht
o Niet vrijblijvend
o Heeft terugwerkende werking
Vanaf erkenning gaan we er van uit dat de erkende staat heeft bestaan
vanaf zijn ontstaan.
o Expliciet
o Impliciet
Hoe kan een nieuwe staat ontstaan?
- Secessie
o Afscheiding
o Bepaalde bevolking scheidt zich met een bepaald grondgebied af van een
bestaande staat en een eigen overheid inricht
- Fusie
o Afzonderlijke staten besluiten om samen één nieuwe staat op te richten
- Dismembratio
o Één staat valt uiteen in verschillende staten
3.2. GEVOLGEN VAN DE KWALIFICATIE ALS STAAT
- Rechtspersoonlijkheid
o = De entiteit wordt beschouwd als een afzonderlijk, op zichzelf bestaand geheel.
o Intern optreden binnen de staat
Bv. Belastingen heffen
o Extern optreden tegenover andere staten
Bv. verdragen sluiten
,- Soevereiniteit
o = Een staat kan zelf beslissingen nemen.
o Intern
Recht om eigen rechtsordening te bepalen
Bv. organen, wetgeving, procedures, instellingen …
o Extern
Geen enkele andere staat mag zich bemoeien met de organisatie van een
staat.
- Internationale immuniteit
o Rechtscolleges van een vreemde staat mogen zich in beginsel niet uitspreken
over rechtshandelingen van de Belgische Staat die ze stelt bij de uitoefening van
haar soeverein staatsgezag.
- Rechtsmacht
o = de juridische erkenning van de mogelijkheid om gezag uit te oefenen
o Territoriaal
Binnen zijn grondgebied kan de staat gezag uitoefenen door normen uit te
vaardigen en af te dwingen
o Extraterritoriaal
Staat oefent rechtsmacht uit buiten zijn grondgebied, wanneer hij
controle uitoefent over een vreemd territorium in de zin van het recht van
de gewapende conflicten
4. Burgerschap 1
Belgische rechtsmacht:
- Principe: wet is van toepassing op elke situatie en elke persoon die zich op het
grondgebied bevindt
Maar in sommige situaties:
o Extraterritoriale werking van het Belgische recht
o Toepassing van vreemd recht door Belgische rechters
4.1. PERSONEN MET DE BELGISCHE NATIONALITEIT
Twee aanknopingspunten om iemand nationaliteit vast te stellen:
- Ius sanguinis
o Nationaliteit toegekend o.b.v. afstamming
- Ius soli
o Nationaliteit toegekend o.b.v. plaats van geboorde
Combinatie is mogelijk bipatriditeit (hebben van twee nationaliteiten)
OPM: apatriditeit (het hebben van geen enkele nationaliteit) is ook mogelijk, maar personen
die staatloos zijn worden zoveel mogelijk vermeden.
1
Dit onderdeel (4.) moet je studeren met de WBN (Wetboek Belgische Nationaliteit van 28 juni 1984) in de
codex
, Toekenning
- De nationaliteit volgt uit de toestand waarin de persoon zich bevindt
- Toekenning kan gebeuren o.b.v.:
o Geboorte in België
Mits voldaan aan bepaalde randvoorwaarden
o Afstamming van een Belg
Kind geboren in buitenland uit Belgische ouders is een Belg, als ouder
binnen 5 jaar na geboorte een verklaring heeft afgelegd waarin hij
verzoekt om toekenning van Belgische nationaliteit aan zijn kind.
Verkrijging
- De nationaliteit volgt uit een vrijwillige handeling die nog moet worden gesteld vooraleer
men de Belgische nationaliteit verwerft.
- Verkrijging van de nationaliteit kan gebeuren o.b.v.:
o Nationaliteitsverklaring
Afleggen van een verklaring bij de Brugerlijke Stand
o Naturalisatie
Wordt verleend door federale wetgevende macht
Voorwaarden:
18 jaar zijn of voor die leeftijd ontvoogd zijn
Wettelijk verblijven in België
Aan België buitengewone verdiensten bewezen hebben of kunnen
bewijzen op het wetenschappelijk, sportief of sociocultureel vlak
en daardoor een bijzondere bijdrage kunnen leveren voor de
interantionale uitstraling van België
Enkel wanneer het onmogelijk is om nationaliteit te verkrijgen via
nationaliteitsverklaring
Art. 9 Gw.
GEEN recht Gunst
Verlies
- Zelf afstand doen van de Belgische nationaliteit
- Belgische nationaliteit kan vervallen verklaard worden
o Bv. door identiteitsfraude of wanneer die persoon ernstig tekort komt aan zijn
verplichtingen als Belgische burger
o OPM: Dit kan niet wanneer het zou leiden tot staatloosheid
4.2. PERSONEN ZONDER DE BELGISCHE NATIONALITEIT
Grotendeels gelijke fundamentele rechten2
- Vreemdelingen worden (grotendeels) gelijk behandeld aks Belgen
- Vreemdelingen hebben een aantal politieke rechten niet
o Ze hebben niet op alle niveaus actief en passief stemrecht
o Alleen Belgen kunnen in overheidsdiensten benoemd worden3
2
Art. 191 Gw.
3
Art. 10 Gw.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annadebruyn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.46. You're not tied to anything after your purchase.
