Summary
Samenvatting Gerodontologie
- Course
- Institution
Samenvatting Gerodontologie en maatschappelijke relevantie. Combinatie van slides en notities uit de hoorcolleges.
[Show more]
Seller
FollowfemkeTHK
Reviews received
Content preview
GERODONTOLOGIEH1: INLEIDING TOT DE GERODONTOLOGIE
PROCES VAN VEROUDERING
• Veroudering heeft te maken met accumulatie van schade
door infectie
• Meestal genetisch instaat om schade om te keren, maar
volledig voorkomen kan niet
• Water poliep veroudert niet (snappen we nog niet)
LEVENSVERWACHTING
LEVENSVERWACHTING IN JAREN IN BELGIË
Om de 4j een toename van een jaar, nu niet meer
Levensverwachting en gezondheidsverwachting: ouder
worden, langer gezond
Vrouwen>mannen
Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans dat je nog
ouder wordt
EVOLUTIE VAN HET AANTAL PERSONEN +100
OPM: 2019, bijna 70% van Europeanen van 60j hadden enkele natuurlijke tanden (WHO 2023)
PILOOTPROJECT BIJZONDERE NODEN
= In kaart brengen van de mondgezondheid van personen met bijzondere noden
• Personen met fysieke en/of mentale beperking
• Kwetsbare ouderen
,KWETSBARE OUDEREN
MONDHYGIËNE
• Zichtbare plaque bij >60%
• Tandsteen bij >50%
TANDEN?
• Thuiszorg: 25% edentaat, WZC: 30% edentaat
• Gemiddeld aantal:
- 65-89j: 7-8
- >89j: 4,4
• Gemiddeld 2 tanden/P met actieve cariës
PARODONTAAL
• 60+: slechts <15% parodontaal gezond
• 35%: DPSI >3
SLIJMVLIESAANDOENINGEN 25%
PROTHETISCHE BEHANDELNOOD 40%
TRENDS IN MONDGEZONDHEID BIJ OUDEREN
• Tanden worden langer behouden
• Tandenloosheid neemt af
• Maar zorgnoden nog altijd heel groot (Review: prevalentie en incidentie van tandverlies in volwassen en
ouderen populatie in Europa)
- Tandverlies en tandenloosheid daalt
- Tandverlies bepaald door tandziekten, socia-economische factoren
- Mondgezondheid is slechter voor personen in zorginstelling WHO doelstelling (20 tanden op 80j) nog
niet in zicht
• Tanden blijven behouden tot op latere leeftijd uitdaging voor goede dagelijkse zorg!
• Door toenemende levebswerwachting neemt het absolute aantal tandenlozen niet af!
VEEL FACTOREN DIE DE MONDGEZONDHEID VAN OUDEREN BEPALEN
2
,• Als je iets wil doen aan de mondgezondheid bij ouderenàal die zaken gaan veranderen.
• Gedragswiel: methodiek om aan te passen: als je iets wilt doen rond gezondheidsprobleem
• Gedrag veranderen
1. Competent voelen:
a. Mensen het gevoel geven dat ze het kunnen (mentale competenties).
b. Fysieke competenties: niet iedereen kan het
2. Je moet het willen
3. Context
a. Op niveau rond persoon, op niveau beleid
b. Objectief en subjectief: als je het gevoel hebt dat iets niet kan door context (was
vroeger/buurvrouw zegt het): mensen zitten zichzelf in de weg omdat ze denken dat het niet
mogelijk is.
GEZONDHEIDSVERWACHTING AFHV SOCIO ECONOMISCHE STATUS
• Gestudeerd → gezondheidsverwachting & levensverwachting hoger
• Lager opleidingsniveau → sneller chronische ziekte en die langer aanhoudt
• Gezonde voedingsgewoonten bij hoger opleidingsniveau.
• Levensverwachting ifv socio economische status: scheelt ongeveer 10%
• Mensen zonder diploma moeilijker bij de tandarts geraken & zorg uitstellen
WAT MAAKT KWETSBARE OUDEREN ANDERS?
• Geriatrische reuzen
• Frailty
• Polypathologie (zie Prof. Flamaing)
• Polyfarmacie (zie Prof. Spriet)
• Zorgomgeving
GERIATRISCHE REUZEN = AANDOENINGEN/CONDITIES DIE GEPAARD GAAN MET OUDER WORDEN
• Immobiliteit
• Instabiliteit
• Intellectuele achteruitgang
• Incintinentie
IMMOBILITEIT ~ SARCOPENIE
• Spiermassaverlies: ↓mobiliteit, ↓activiteiten van het dagelijks leven (Zal leiden tot ↓autonomie en
↑kwetsbaarheid)
• Prevalentie ↑met de leeftijd (>80j 31-52%) (wordt versterkt door medische aandoeningen)
• Oorzaken
- Stijging bloedspiegel ontstekingsmediatoren
- Daling hormonale stimulatie
- Daling anabole eiwitopname
- Daling fysieke activiteit
- Ondervoeding
3
, FRAILTY: VEEL DEFINITIES EN CRITERIA
= Hoe weerbaar zijn mensen nog
= teer - broos - licht - zwak – kwetsbaar
Frailty kan je op verschillebde manieren meten
FUNCTIONEEL MODEL
Hoe is het gesteld met cognitie en zintuigen
BIOLOGISCH MODEL
Echt meten vb. hoe snel kan je 4m stappen, hoeveel tijd om recht te komen, gewichtsafname
TRAJECTORY MODEL
Verloop van hoe iemands functionaliteit afneemt.
1. Functionaliteit hoog tot overlijden van hartaanval (lage frailty).
2. Door ziekte snel komen te overlijden.
3. Stil achteruitgaan maar wel onderliggende aandoening waardoor je af en toe
functionaliteit verliest (> reuma opstoot)
4. Frailty: heel langzaam achteruitgang en dan dood gaan door iets dat een niet
frail-iemand aan dood zou gaan.
FRAILTY ZIN OF ONZIN
• CSHA Clinical Frailty Scale = schaal van 1-7 (fit naar frail)
• 70 parameters: cognitie - aandoeningen - coördinatie
> aanwezigheid/ernst van bepaalde aandoeningen
> functioneren in dagelijks leven
• Inschatting om verloop van persoon te kunnen inschatten.
o Frail → meer kans op aandoeningen binnen 5j → meer kans op overlijden
o Fit → 5j erna minder kans op iets erbij krijgen → minder kans op overlijden.
ZIN ONZIN
• Predictor voor • Te veel definities
- Mortaliteit • Geen echte ziekte
- Functionele achteruitgang • Geen uniform syndroom
- Hospitalisatie • Geen pathofysiologisch model
• Preventie mogelijk individueel en op bevolkingsniveau • (nog) geen bruikbaar meetinstrument.
• Hulp bij het nemen van klinische beslissingen • Geen consensus over wat het precies inhoud
• Als klinisch syndroom bekijken → interventies ontwikkelen &
globaal plan voor mensen met bepaald niveau frailty.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller femkeTHK. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $28.26. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80467 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now