Hoofdstuk 1: Methodisch begeleiden van groepsontwikkeling
1. De PBA orthopedagogie als groepsbegeleider
1.1 Diversiteit van groepen
1.2 De groepsbegeleider is zijn eigen instrument
1.3 Evenwicht houden tussen groepswerking en individuele benadering
1.4 Evenwicht houden tussen groepstaak en groepsproces
1.5 Groepscohesie bevorderen
2. Fasen van groepsontwikkeling
2.1 De voorfase
2.2 De oriëntatiefase
2.3 De invloedfase
2.4 De affectiefase
2.5 Fase van de autonome groep
2.6 Afsluitingsfase
Hoofdstuk 2: Roldoorbrekend werken met de Roos van Leary
1 De roos van Leary
1.1 Wat is de roos van Leary
1.2 Opbouw model
1.3 Wetten van de Roos van Leary
1.4 Overzicht van de acht gedragsstijlen volgens Van Dijk
2 Vragenlijst Interpersoonlijk gedrag
3 Ervaren van de 8 relatiewijzen
4 Omgekeerd interveniëren
Hoofdstuk 3: Aanpak van pesten in de groep
1 Inleiding
2 Wat is pesten?
2.1 Definitie pesten
2.2 Andere onaangename anti-sociale gedragingen
2.3 Soorten
2.4 Cyberpesten
2.5 Vormen bij jongeren en meisjes
2.6 Uitgangspunten
3 Wie is betrokken?
3.1 Pester/ De pestkliek
3.2 Slachtoffer
3.3 Buitenstaanders
4 Oorzaken
4.1 Bijzondere dynamiek van het pesten
4.2 Multi-causaal
, 5 Gevolgen
5.1 Gevolgen voor het slachtoffer
5.2 Gevolgen voor wie en slachtoffer en pestkop zijn
5.3 Gevolgen voor pestkoppen
5.4 Gevolgen voor de groep (omstaanders, meelopers, …)
5.5 Gevolgen voor anderen
6 Brede aanpak
6.1 Preventie van pestgedrag
6.2 De Whole School Approach (WSA)
6.3 Aanpak na pestincident
Hoofdstuk 4: Nieuwe autoriteit en Geweldloos Verzet
1 Inleiding
2 Nieuwe autoriteit: kracht in plaats van macht
2.1 Let’s bake an apple pie
2.2 Nieuwe autoriteit als krachtige opvoedingsstijl: de basishouding
3 Waakzame zorg
3.1 Oplettendheid
3.2 Aanwezigheid
3.3 Bescherming
3.4 Waakzame zorg in relatie tot het opbouwen van een steunnetwerk
3.5 De-escalatie en een geweldloze strijd aangaan
4 Geweldloos verzet
4.1 Methodisch handelen vanuit geweldloos verzet
4.2 De aankondiging
4.3 De sit-in en SMS (silent message sending)
4.4 Doorbreken van geheimhouding
4.5 Telefoonronde
4.6 Volgen
4.7 De staking
4.8 Bevelen weigeren
4.9 Relatie- of verzoeningsgebaren
, Hoofdstuk 1 methodisch begeleiden van groepsontwikkeling
1) De PBA orthopedagogie als groepsbegeleider
Als PBA orthopedagogie ben je vaak werkzaam in contexten waar je verantwoordelijk bent
voor een groep personen. Groepsbegeleider zijn is daarom één van de taken van een
orthopedagoog.
1.1) Diversiteit van groepen
Het traditionele beeld van een PBA orthopedagogie is dat een begeleider in een leefgroep
van een residentiële voorziening binnen de sector personen met een beperking of de
jeugdzorg. Maar ook in niet-residentiële contexten heb je als begeleider met groepen te
maken: een klas, een gezin, een kinderopvang, een jeugdhuis…
Inge De Vos noemt ze ‘begeleidingsgroepen’ en definieert ze als ‘een groep cliënten die je
begeleidt’.
Soms beperkt een groep zich tot een éénmalige bijeenkomst. Soms ligt het aantal
groepsmomenten vast. Soms is de frequentie en de duur van de groep onbepaald.
Als groepsbegeleider zal je je communicatie en aanpak moeten afstemmen op de eigenheid
van de groep die je begeleidt.
1.2) De groepsbegeleider is zijn eigen instrument
Je bent als begeleider je eigen werkinstrument. Je persoonlijkheid, kennis, vaardigheden en
houding zijn de middelen waarmee je groepen begeleidt en coacht. Het allerbelangrijkste
om daarin succesvol te zijn, is een positieve werkrelatie tot stand brengen met je cliënten en
groepen.
Vaardigheden hangen daarmee samen:
Actief luisteren
Vragen naar details
Samenvatten en parafraseren
Erkennen van percepties
Her-kaderen
Oplossingsgericht luisteren
…
1.3) Evenwicht houden tussen groepswerking en individuele benadering
, Als groepsbegeleider moet je oog hebben voor de groep en voor de individuele groepsleden.
Een groepsbegeleider mag zich niet enkel en alleen op het groepsgebeuren richten. Een
eenzijdige focus op de groepsdynamiek is als een eenheidsworst en gaat voorbij aan de
diversiteit van individuele cliënten.
Een groepsbegeleider moet dit evenwicht voortdurend bewaken. Zelfs bij doelgroepen met
een grote mate van één-op-één begeleiding, moet je blijvend waakzaam zijn voor wie er op
wie een invloed heeft in de groep.
1.4) Evenwicht houden tussen groepstaak en groepsproces
Er is nog een tweede evenwicht dat een groepsbegeleider moet zien te houden:
Hij moet tegelijk inspelen op het taakniveau (de groepstaak)
En op het sociaal-emotionele niveau (het groepsproces)
Groepstaak = de inhoud, dus alles wat er gezegd en gedaan wordt in functie van het
bereiken van het groepsdoel en het uitvoeren van de groepsactiviteiten
Het gaat daarbij over: de keuze en samenstelling van de doelgroep, het bepalen en
formuleren van het groepsdoel, de werkwijze, de taken en activiteiten die moeten
uitgevoerd worden, de organisatie van de uitvoering zoals duur, frequentie, plaats… en
tenslotten ook de evaluatie of het behaalde resultaat.
Groepsproces = de manier waarop groepsleden met elkaar omgaan tijdens de uitvoering van
die taak: de onderlinge betrekkingen, de sociaal- emotionele oriëntatie
tussen de groepsleden
Hierbij moet gedacht worden aan de groepscohesie, de relatiepatronen, de communicatie-
en interactiewijze, de groepsnormen en groepsrollen, de groepsontwikkeling, …
De groepsbegeleider ziet er enerzijds op teo dat de groepsleden het groepsdoel bereiken en
de groepsactiviteiten vervullen die daarvoor nodig zijn. Anderzijds zorgt hij ervoor dat de
spontane groepsdynamiek een vlot en constructief verloopt kent.
Van een groepsbegeleider wordt verwacht dat hij weet welke die verhouding in zijn
begeleidingsgroeps is en dat hij daar passend mee omgaat.
1.5) Groepscohesie bevorderen
Groepscohesie = het hechtingsgevoel dat aanwezig is in de groep, de samenhang tussen de
groepsleden
Een sterke groepscohesie is een voorwaarde om vlot samen te werken. Hoe sterken de
groepscohesie, hoe groter de onderlinge hechting en dus ook hoe groter het vertrouwen.
De groepscohesie is geen statische toestand. Het bevorderen van de groepscohesie is een
continue opdracht.
2) Fasen van groepsontwikkeling
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller loademuzere. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.50. You're not tied to anything after your purchase.