Summary
Samenvatting In een korte tekst staatsrecht!
- Course
- Institution
Hierin vindt je relevante informatie voor je tentamen en hiernaast jurisprudentie wat bij ieder artikel behoort.
[Show more]
Seller
Follow
ChristinevW
Reviews received
Content preview
Staatsrecht HoofdfaseWeek 1
De drie functies van het staatsrecht
In het gezaghebbende studieboek Constitutioneel recht van prof. Kortmann wordt de lezer door het
staatsrecht genomen aan de hand van drie functies. Deze functies bevorderen een beter begrip van het
Nederlandse staatsrecht. Van belang hierbij is de onderkenning dat in het Nederlandse staatsrecht
ambten (organen) van groot belang zijn. Te denken valt dan aan de Tweede Kamer, de rechter, de
minister, de burgemeester etc. De functies worden aan deze ambten opgehangen. Kortmann
onderscheidt in drie functies, allereerst de constituerende functie. Deze functie betreft de wijze waarop
ambten op hun plek komen, in het leven worden geroepen, worden ingesteld. Zo wordt de Tweede Kamer
gekozen door de kiesgerechtigde burgers, de minister benoemd bij Koninklijk Besluit, evenals de
burgemeester en de rechter. Voor alle in het staatsrecht relevante ambten kan in de bronnen van het
staatsrecht worden gevonden op welke wijze zij in het leven worden geroepen. De tweede functie is
de attribuerende functie. Aan in het leven geroepen ambten worden doorgaans door de regelgever
bevoegdheden toegekend/geattribueerd. Zo is de burgemeester onder meer belast met de handhaving
van de openbare orde in zijn gemeente, beschikt de Tweede Kamer over het recht van amendement etc.
Deze bevoegdheden kunnen in de regel niet onbeperkt worden uitgeoefend. Het komt veel voor dat de
regelgever grenzen stelt aan de uitoefening van deze bevoegdheden. Dit noemt Kortmann
de regulerende functie. Zo mag een (straf)rechter niet de doodstraf opleggen, noch de wet in formele zin
aan de Grondwet toetsen, en mag de burgemeester in zijn ijver de openbare orde te handhaven niet de
burgers in zijn gemeente verbieden tegen hem te demonstreren. De grenzen aan de bevoegdheden zijn
ook weer te vinden in de bronnen van het staatsrecht, en worden soms ingegeven door een beginsel van
de democratische rechtsstaat (voorbeeld: art. 120 GW, het constitutionele toetsingsverbod voor de
rechter, hangt samen met de machtenscheiding).
Soevereine macht
- God en de Koning
- Thomas Hobbes: Natuurlijke vrijheid VS-zelfbehoud
- Jean- Jacques Rosseau: Contract Social
- Centrale overheid
Vormen van democratie
- Verkiezingen
- Referenda
- Burgerinitiatieven (Onderwerp: mag de afgelopen twee jaren niet op de agenda staan en als het
niet over de GW en belasting gaat)
Rechtsbronnen
- Wet
- Verdragen
- Jurisprudentie
- Gewoonte
Beginselen van het staatsrecht
- Legaliteitsbeginsel (wettelijke grondslagen)
- Machtenscheiding (Trias politica) Wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht
Ook wel Check and balance genoemd.
- Onafhankelijke en onpartijdige rechter (rechter wordt voor het leven benoemd) Art. 117 GW,
EVRM.
, - Fundamentele vrijheden + grondrechten (vrijheid van burgers respecteren en het inspannen voor
het welzijn van de burgers) Je hebt klassieke en sociale grondrechten.
Twee grondregels
- Geen bevoegdheid zonder grondslag in de Wet (legaliteitsbeginsel) We bedoelen hierop de
Grondwet of wet in formele zin. Een wet in formele zin, ook wel formele wet genoemd, is in
Nederland een wet die is vastgesteld door regering en Staten-Generaal. Dit is bepaald in artikel
81 van de Grondwet.
- Niemand kan een bevoegdheid uitvoeren zonder verantwoording of controle op die uitoefening.
Er moet dus controle zijn. (Minister heeft politieke verantwoordelijkheid, moet zich tegenover de
kamer verantwoorden, een vergunningverlener moet verantwoording afleggen aan zijn
teamleider en je kunt naar de rechter gaan die hierop controleert.
Monomisme of Duoisme --> verhouding volksvertegenwoordiging en uitvoerende macht.
Monisme duidt in de politiek op een situatie waarin het parlement en de regering, oftewel de
wetgevende macht en de uitvoerende macht, zeer sterk met elkaar verweven zijn.
Tweede kamer heeft de taak om de ministers te controleren, een minister mag niet zichzelf
controleren. In Nederland hebben wij een gematigd monoisme, een parlement controleert de
ministers.
Dualisme wil zeggen dat er een duidelijke scheiding is tussen kabinet en parlement. De regel die dan
strikt genomen geldt, is: de regering regeert, het parlement controleert.
Grondwet is heel belangrijk daarom is hier een zware procedure aan vastgesteld. Hier zijn twee
rondes voor nodig. In de laatste ronde moet hier ook de 2/3e meerderheid het eens zijn.
Hoofdstukken GW:
1. Grondrechten
2. Centrale organen van de staat
3. Centrale organen van de staat
4. Centrale organen van de staat
5. Wetgeving + lage regelging + internationaal
6. Rechtspraak
7. Decentrale overheden + bevoegdheden
8. Herziening van GW
Als er verwezen wordt naar ‘de Wet’ wordt hier de wet in formele zin bedoeld. Bij of krachtens de wet kan
dit ook want deze bevoegdheid kan gedelegeerd worden. Art. 11 GW. Of als ‘regel’ in de wet voorkomt.
Art. 34 GW. *Zie beperkingsclausule
Grondwettelijke terminologie beperkingsclausules
„Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet...“:
beperking door wetgever in formele zin;
geen delegatie toegestaan
„Bij wet..“:
beperking door wetgever in formele zin;
geen delegatie toegestaan
„Bij of krachtens de wet…”:
beperking door wetgever in formele zin;
delegatie is toegestaan
Een vorm van het werkwoord „regelen“ of een vorm van het zelfstandig naamwoord “regel” bijvoorbeeld: „de
wet regelt..“, „de wet stelt regels..“:
beperking door wetgever in formele zin;
delegatie is toegestaan (zie hierover ook het eerdere schema op pagina 10 van deze syllabus)
, Nederland is verbonden met andere landen (bijv. België, Duitsland, VN etc.) Art. 90 GW hier staan hoe de
verdragen doorwerkt in Nederland.
Bij arresten moet je de feitelijke casussen weten, rechtsvragen die de rechter beantwoordt (welk juridisch
onderwerp) en de beantwoording van de vragen dus de beslissing.
Week 2
zie parlement.com
Soort Deelname
Regering Koning en ministers
Kabinet Ministers en staatssecretarissen
Ministerraad Alle ministers (zonder st.sec. of onderministers)
Een Koninklijk Besluit is een besluit van de regering.
Art. 47 GW: 'Alle wetten en Koninklijke besluiten worden door de Koning en door één of
meer ministers of staatssecretarissen ondertekend'.
2 soorten Koninklijke besluiten:
Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Hiervoor moet de Raad van State
ook worden geconsulteerd.
Een klein Koninklijk Besluit (Klein KB), bijvoorbeeld een benoeming van een
burgemeester of verlening van een Koninklijke onderscheiding.
Kabinet =
Art. 42-49 Grondwet
De regering wordt gevormd door de Koning en de ministers.
Vereisten/competenties/afspraken
Strafblad?
Algemene inlichtingen- en veiligheidsdienst
Fiscaal gedrag?
Nevenfuncties?
Financiële en zakelijk belangen?
Gezondheid?
Koning =
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ChristinevW. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80796 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now